صدور رأی شماره ۱۸۲۱ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع: ابطال بند ۳ شیوه نامه مصاحبه اختصاصی داوطلبان ورود به دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهیدرجایی مصوب مرکز برنامه ریزی، منابع انسانی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی ۱۳۹۷ ـ ۱۳۹۶ و ضوابط مورد شکایت از دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمونهای سراسری سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷
تاریخ دادنامه: 13 /9 /1397 شماره دادنامه: ۱۸۲۱ شماره پرونده: ۱۳۷۵/۹۷
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای یعقوب فریاد طالشمیکائیل
موضوع شکایت و خواسته: 1 ـ ابطال بند ۳ شیوه نامه مصاحبه اختصاصی داوطلبان ورود به دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی مصوب مرکز برنامه ریزی، منابع انسانی و فناوری اطلاعـات وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی ۱۳۹۷ ـ ۱۳۹۶، 2 ـ ابطال شق (۳) از بند ب شرایط و ضوابط پذیرش دانشجو معلم در رشته های تحصیلی پردیسهای دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی (مندرج در دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال ۱۳۹۶) ۳ـ ابطال شق (۳) از بند (ج) شرایط و ضوابط پذیرش و تربیت دانشجو معلم در دانشگاههای فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی (مندرج در دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال ۱۳۹۷)
گردش کار: شاکی به موجب دادخواست و لایحه تکمیلی ابطال تقلیل شرط معدل از ۱۵ به ۱۴ برای ورود به تربیت معلم برای جانبازان و فرزندان آنها را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«احتراماً اینجانب یعقوب فریاد طالشمیکائیل با سابقه ۲۹ سال خدمت در آموزش و پرورش شهرستان بیله سوار مغان از استـان اردبیل و حومه را دارم. مجلس شورای اسلامی در بـرنامه ششم و قانون جامـع خدمات رسانی بـه ایثارگران طبق ماده ۹۰ بند الف، جانبازان زیر ۲5 % را جزء ماده ۷۰ که در تبصره آن به ایثارگران اشاره دارد و سازمان سنجش کسب ۷0 % نمره علمی آخرین فرد قبولی عادی را برای جانبازان شرط قبولی در کنکور قلمداد کرده است ولی شورای عالی آموزش و پرورش این تفاوت فردی مابین جانبازان و افراد عادی را لحاظ نکرده و جانباز و غیرجانباز را یکسان در نظر گرفته است این در حالیست که در سالهای قبل از ۱۳۹۲ این شرط معدل ۱۴ بوده است ولی بعد از سال ۱۳۹۱ برای جانبازان و افراد عادی یک بار دیگر این نمره را ارتقا داده اند و به ۱۵ رسانده اند و ما را دچار مشکل کرده اند مستحضرید که در استخدام معلمان از طریق آزمون شرط سنی هست ولی برای جانبازان شرط سنی وجود ندارد و تفاوت قایل شده اند ولی شورا در شرط معدل تفاوت قایل نشده است و این تصمیم نابجای شورا را ما با زحمت بیش از اندازه تا سال ۱۳۹۱ حل کرده بودیم و اگر شورا دوباره شرط معدل را بالا نمی‌برد مشکل نداشتیم و لذا بنده با هزاران مشکل مالی و تحمل درد مجروحیت و مشکلات ناشی از جانبازی توانسته بودم غرامت فرزندم را با افراد عادی با شرط سال ۱۳۹۱ یکسان نمایم و خواهشمند است این شرط معدل را برای جانبازان ۱ نمره تقلیل دهید و با صدور رأی به نفع جانبازان، خانواده های جانبازان در جهت استفاده از این موهبت جمهوری اسلامی یاری نمایید. بنده ۳ بار به شورا نامه نوشتم ولی آنها به ما جانبازان رحم نکردند در سال ۱۳۹۶ پسر من با رتبه ۲۱۵۸ نتوانست به خاطر شرط معدل ورود به تربیت معلم نماید ولی اگر آن دیوان این شرط را ۱ نمره برای جانبازان برای سال ۱۳۹۷ تقلیل دهد مشکل ما حل شده می باشد خواهشمند در حل این معضل جانبازان و خانواده بنده ما را یاری فرمایید.»
متن لایحه تکمیلی به قرار زیر است:
«دفتر هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با سلام و احترام
در خصوص پرونده کلاسه 97 /1375 و در بیان دقیق خواسته مربوط به شکایت و خواسته که در دادخواست تقدیمی به درستی و کامل بیان نکرده ام به استحضار می رساند خواستار ابطال بند ۳ از شیوه نامه مصاحبه اختصاصی داوطلبان ورود به دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهیدرجایی در سال تحصیلی 1397 - 1396 مصوب مرکز برنامه ریزی، منابع انسانی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش مندرج در دفترچه های آزمون سراسری سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در خصوص داشتن حداقل معدل ۱۵ در دوره متوسطه دوم می باشم و نیز آن قسمت از بند ب دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال ۱۳۹۶ (شرایط و ضوابط پذیرش دانشجو در رشته های تحصیلی پردیس های دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی) و آن قسمت از بند ج شرایط و ضوابط پذیرش و تربیت دانشجو معلم در دانشگاههای فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی (مندرج در دفترچه شرکت در آزمون سراسری سال ۱۳۹۷) را خواستارم.»
متن مقرره های اعتراض به قرار زیر است:
۱) بند ۳ شیوه نامه مصاحبه اختصاصی داوطلبان ورود به دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی در سال تحصیلی ۱۳۹۷ ـ ۱۳۹۶
«اهم شرایط و ضوابط اختصاصی:
۳) داشتن حداقل معدل کل ۱۵ در دوره متوسطه دوم (معدل سه پایه اول، دوم و سوم)
تبصره: حداکثر معدل کل، تحت هر شرایطی تغییر نخواهد داشت.»
۲) شق (۳) از بند ب شرایط و ضوابط پذیرش دانشجو معلم در رشته های تحصیلی پردیس های دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی (مندرج در دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سالهای ۱۳۹۶)
«ب) ویژه داوطلبان آزاد:
3 ـ داشتن حداقل معدل کل ۱۵/۰۰ در دوره متوسطه دوم (پایه های اول، دوم و سوم).
تبصره: حداقل سن ورود به دانشگاه و حداقل معدل کل، تحت هیچ شرایطی تغییر نخواهند داشت.»
۳) شق (۳) از بند (ج) شرایط و ضوابط پذیرش دانشجو معلم در دانشگاههای فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی (مندرج در دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال ۱۳۹۷)
۳ـ داشتن حداقل معدل کل 00 /15 در دوره متوسطه دوم (پایه های اول، دوم و سوم)
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر کل آموزش و پرورش استان اردبیل به موجب لایحه شماره ۱۹۰۰/۲۱۸۸۵/۱۰۷ ـ 21 /6 /1397 توضیح داده است که:
«ریاست محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع: پاسخ به دادخواست
با سلام و احترام
بازگشت به ابلاغ نامه تحت شماره پرونده۹۶۰۹۹۸۰۹۰۲۴۰۲۹۱۰ ـ 7 /5 /1397 (به شماره بایگانی ۵۶۱۵۹) در خصوص شـکایت آقـای یعقوب فریاد طالشمکائیل به طرفیت آموزش و پرورش مبنی بر «تقلیل شرط معدل از ۱۵ به ۱۴ برای ورود به دانشگاه فرهنگیان برای جانبازان و فرزندان آنها » که در تاریخ 24 /5 /1397 ابلاغ گشته نظر جنابعالی را به دلایل ذیل الذکر جلب نموده و صدور حکم برله آموزش و پرورش مورد استدعاست. حسب بررسیهای معمول و جوابیه معاونت پژوهش، برنامه ریزی و آموزش نیروی انسانی این اداره کل و جوابیه شورای عالی آموزش و پرورش به شماره ۱۲۰/۹۰۹۳۶ ـ 18 /6 /1397 موارد ذیل به استحضار می رساند:
اولاً: در راستای اجرای مفاد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و به استناد بند (ب) ماده ۶۳ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، وزارت آموزش و پرورش برای تـامین و تربیت بـخشی از نیروی انسانی مـورد نیاز خـود، متناسب بـا مبانی و ارزشهای اسلامی و نیاز دوره های مختلف تحصیلی در مقطع کارشناسی پیوسته برای دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تـربیت دبیر شهید رجایی، از میان داوطلبان واجد شرایط دانشجو معلم می پذیرد. داوطلبان در صورت احراز صلاحیتهای عمومی و اختصاصی و سـایر شرایط و ضوابط مندرج در دفترچه راهنما (سال ۱۳۹۷) و اطلاعیه های بعدی آزمون، می توانند پس از انتخاب رشته و موفقیت در مراحل مزبور و در صورت قبولی، در دانشگاه فرهنگیان تحصیل نمایند.
ثانیاً: با عنایت به بخشنامه شماره ۱۸۰/۹۴۴۰۴/۲۵ ـ 22 /5 /1397 وزارت متبوع شیوه نامه مصاحبه اختصاصی داوطلبان ورود به دانشگاه فرهنگیان در سال تحصیلی ۱۳۹۷ از سوی مرکز برنامه ریزی منابع انسانی وزارت متبوع تنظیم و جهت اجراء به کلیه ادارات کل استانها ارسال گردیده و در آن نیز به داشتن حداقل معدل کل ۱۵ و عدم تغییر آن اشاره شده است.
ثالثاً: به استناد ماده ۴۳ قانون مدیریت خدمات کشوری، دستگاههای اجرایی می توانند شرایط استخدامی خود را علاوه بر شرایط عمومی موضوع ماده ۴۲ قانون مذکور، ملاک عمل قرار دهند.
رابعاً: مطابق ماده ۲۰ اساسنامه دانشگاه فـرهنگیان، پذیرش دانشجو برای دانشگاه با مجوز وزارت علوم، تحقیقات و فـناوری و به شیـوه مورد تـوافق وزارتین آموزش و پرورش و عـلوم، تحقیقات و فناوری صورت می پذیرد. پذیرش دانشجو مـعلمان از بین پـذیرفته شـدگان آزمون سراسری، پس از تایید صلاحیتهای عمومی و تخصصی آنان، توسط وزارت آموزش و پرورش، صورت می گیرد و شرایط مورد توافق وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای پذیرش دانشجو در دانشگاه فرهنگیان، تحت شرایط و ضوابط پذیرش دانشجو در رشته‌های تحصیلی مورد نیاز آموزش و پرورش در دانشگاه فرهنگیان همه ساله در دفترچه راهنمای انتخاب رشته های تحصیلی آزمون سراسری که توسط سازمان سنجش آموزش کشور و وزارت مذکور منتشر می‌شود، درج شده است. بر این اساس، داشتن حداقل معدل ۱۵ در دوره متوسطه برای ثبت نام و شرکت در کنکور سراسری برای ورود به دانشگاه فرهنگیان به عنوان یکی از شرایط داوطلبان شغل معلمی، تعیین شده است. مع الوصف فرزند شاکی بدلیل اینکه فاقد این شرایط بوده، مجاز به ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری در رشته های مورد نیاز آموزش و پرورش نبوده و از این جهت حقی برای مشارالیه متصور نیست.
خامساً: به موجب آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری به شماره های ۴۷۴ و ۴۷۵ ـ 17 /5 /1396 مفاد و شرایط مقرر در آگهی های استخدام از حیث الزام به رعایت آن توسط داوطلبان استخدام و صلاحیت قانونی دستگاههای استخدام کننده در درج شرایط اختصاصی جهت اطلاع داوطلبان استخدام، مورد تایید هیأت عمومی دیوان عدالت اداری قرار گرفته است.
النهایه با عنایت به مراتب فوق و اینکه شرایط اختصاصی وزارت آموزش و پرورش در راستای قوانین و مقررات موضوعه و برای انجام ماموریت های محوله در اسناد تحولی فوق، با درج در دفترچه آزمون سراسری به اطلاع داوطلبان رسیده و با ملاحظه آرای وحدت رویه مذکور، اقدام آموزش و پرورش برای تعیین شرط حداقل معدل ۱۵ در حدود وظایف و اختیارات وزارت آموزش و پرورش، قانونی محسوب می شود و درخواست نامبرده توجیه علمی و حقوقی نداشته و با ماموریت های مورد انتظار از منابع انسانی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش سنخیت و همخوانی ندارد، لذا نظر به جمیع مراتب فوق الذکر، ادعای شاکی فاقد وجاهت قانونی بوده و صدور حکم بر رد شکایت مورد استدعاست. در ضمن خاطر نشان می سازد علیرغم ارسال دادخواست شاکی به شورای عالی آموزش و پرورش و درخواست نظریه تخصصی آن شورا، هیچگونه مصوبه ای در مورد شکایت شاکی به این اداره کل ارسال نشده و صرفاً جوابیه آن شورا طی نامه شماره صدرالاشاره به این اداره کل واصل شده است.»
شعبه ۴۰ دیوان عدالت اداری در رسیدگی به خواسته شاکی در خصوص ابطال مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش در خصوص تقلیل شرط معدل از ۱۵ به ۱۴ برای ورود به تربیت معلم برای جانبازان و فرزندان آنها به موجب دادنامه شماره ۳۶۶ ـ 18 /3 /1397 به استناد بند (د) ماده ۱۲ و ماده ۴۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری قرار عدم صلاحیت به شایستگی و صلاحیت هیأت عمومی دیوان عدالت اداری صادر کرده است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 13 /9 /1397 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
نظر به اینکه مطابق بندهای ذیل ماده ۶ قانون تشکیل شورای عالی آموزش و پرورش تصویب مقررات و اصول لازم برای گزینش تخصصی و تربیت و استخدام معلمان، بررسی و تصویب طرح های توسعه در مراحل و رشته های مختلف تحصیلی براساس احتیاجات نیروی انسانی با توجه به امکانات کشور، برعهده شورای عالی آموزش و پرورش نهاده شده است. از طرفی در مواد ۴۲ به بعد قانون مدیریت خدمات کشوری شرایط لازم برای استخدام اعلام شده است و حکم مقرر در ماده ۴۳ قانون اخیرالذکر نیز ناظر به تایید شرایطی است که در قوانین قبلی برای استخدام در دستگاههای اجرایی پیش بینی شده باشد، در صورتی که دلیلی بر وجود شرط داشتن حداقل معدل کل ۱۵ در دوره متوسطه در گذشته ارائه نشده است و ضوابط مورد شکایت اولاً: موجب توسعه شرایط استخدام به شرح مقرر در قانون مدیریت خدمات کشوری است و ثانیاً: موجب تحدید امتیازات قانونی اعمال سهمیه استخدامی برای ایثارگران از جمله ماده ۲۱ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران و نیز ماده ۹۰ قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران است. ثالثاً: با توجه به قانون تشکیل شورای عالی آموزش و پرورش مصوب سال ۱۳۶۵ تصویب موارد شکایت خارج از حدود اختیار مرکز برنامه ریزی منابع انسانی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش است، در نتیجه بند ۳ شیوه نامه مصاحبه اختصاصی داوطلبان ورود به دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی مصوب مرکز برنامه ریزی، منابع انسانی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی ۱۳۹۷ ـ ۱۳۹۶ و ضوابط مورد شکایت از دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمونهای سراسری سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ به شرح مذکور در گردش کار در افزایش و تعیین معدل ۱۵ در دوره متوسطه به لحاظ مغایرت با قانون و خروج از حدود اختیارات با استناد به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۸۸ و ۱۳ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال می شود.
معاون قضائی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی