رأی شماره ۱۸۴۲ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع: ابطال دستورالعمل نحوه پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی سال ۱۳۹۷ ـ ۱۳۹۶ دانشگاه تهران
تاریخ دادنامه: ۱۳۹۷/۹/۲۰ شماره دادنامه: ۱۸۴۲ شماره پرونده: ۱۰۴۰/۹۶
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای محمدعلی رضاپورآکردی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستورالعمل نحوه پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی سال ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶ دانشگاه تهران
گردش کار: شاکی طی دو دادخواست ابتدا ابطال دستورالعمل نحوه پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی سال ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶ دانشگاه تهران و بعداً ابطال دستورالعمل اشاره شده را از تاریخ تصویب خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«اینجانب محمدعلی رضاپورآکردی حائز رتبه ۱ آزمون سراسری دکتری حقوق خصوصی سال ۱۳۹۶ به دلیل اعمال حدنصاب بر اساس دستورالعمل دانشگاه تهران در خصوص نحوه پذیرش دانشجوی دکتری ( phd ) در سال تحصیلی ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶ که به‌وضوح مغایر با قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب ۱۳۹۴ می‌باشد، از پذیرش در دوره روزانه حقوق خصوصی دانشگاه تهران محروم گشته و خواهان ابطال دستورالعمل مذکور از زمان تصویب و عطف به ماسبق شدن ابطال بر اساس ماده ۱۳ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری می‌باشم.
توضیح آن که بر اساس ماده ۵ قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب ۱۳۹۴، پذیرش دانشجو در مقطع دکتری تخصصی به شیوه آموزشی ـ پژوهشی (که اینجانب نیز متقاضی آن بوده‌ام)، باید بر اساس تأثیر ۵۰ درصدی آزمون سازمان سنجش که بنده رتبه ۱ را در آن کسب نمودم و تأثیر ۵۰ درصدی نمره مصاحبه در دانشگاهها صورت پذیرد. در حالی که دستورالعمل دانشگاه تهران در خصوص نحوه پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی مقرر می‌دارد «کسب حداقل ۵۰ امتیاز از ۱۰۰ امتیاز در این ارزیابی برای دوره روزانه و کسب حداقل ۴۰ امتیاز برای دوره نوبت دوم و پردیسهای بین‌الملل و اقماری الزامی است». بنابراین دستورالعمل دانشگاه تهران در قسمت مذکور صریحاً با قانون سنجش و پذیرش مبنی بر تأثیر ۵۰ درصدی نمره سازمان سنجش مغایر است. زیرا اگر داوطلبی نظیر بنده نتواند حدنصاب دانشگاه را به دست آورد عملاً از گردونه رقابت خارج شده و اصلاً نمره سنجش وی منظور نخواهد شد. حال آن که دانشگاهها تنها حق تصرف در ۵۰ درصد نمره خود را دارا می‌باشند.
حقیر نیز از این دستورالعمل متضرر شده‌ام و از آنجایی که در مصاحبه به دلیل اعمال سلیقه اساتید و اجحاف در احتساب نمره مصاحبه بنده و تمایل آشکار به جذب دانشجویانی که در مقطع ارشد نیز دانشجوی اساتید مصاحبه‌کننده بوده‌اند، نمره ۴۳.۸ از ۱۰۰ یا ۲۱.۹ از ۵۰ را کسب نمودم و با وجود احراز رتبه ۱ در آزمون سازمان سنجش اساساً نمره اکتسابی بنده در آزمون سازمان سنجش توسط دانشگاه تهران منظور نشده است. این در حالی است که اگر دستورالعمل غیرقانونی دانشگاه تهران در خصوص حدنصاب اعمال نمی‌گردید بنده با همین نمره ۴۳.۸ هم به عنوان نفر اول در دوره روزانه به جای دوره شبانه که به ناحق در آن حائز حدنصاب شده‌ام، پذیرفته می‌شدم. زیرا نمره نفر اول مصاحبه ۵۲ از ۱۰۰ و به عبارتی ۲۶ از ۵۰ بوده و نمره سنجش وی ۳۰ از ۵۰ که جمعاً مساوی ۵۶ خواهد بود حال آن که نمره سنجش حقیر ۳۹ و مصاحبه حقیر ۴۳ از ۱۰۰ یا به عبارتی ۲۱ از ۵۰ بود که جمعاً مساوی با ۶۱ خواهد بود. لذا از دیوان عدالت اداری خواستار ابطال دستورالعمل دانشگاه تهران در خصوص اعمال حدنصاب و احقاق حق خویش با عطف به ماسبق نمودن حکم ابطال می‌باشم تا در رشته انتخابی اول خود که به ناحق از آن محروم شده‌ام پذیرفته شوم.
لازم به ذکر است قسمت مورد درخواست با ماده ۵ قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب ۱۳۹۴ که مقرر می‌دارد پذیرش دانشجو در مقطع دکتری تخصصی باید بر اساس تأثیر ۵۰ درصدی آزمون سازمان سنجش و تأثیر ۵۰ درصدی مصاحبه تخصصی صورت گیرد مغایرت دارد. زیرا قسمت مورد درخواست از دستورالعمل دانشگاه تهران با تعیین حدنصاب از اختیار مفوضه تجاوز نموده و ۵۰ درصد مربوط به آزمون کتبی سازمان سنجش را نیز نادیده می‌گیرد. حقیر نیز بر اثر اعمال حدنصاب مذکور با وجود کسب رتبه۱ آزمون کتبی سازمان سنجش و نمره ۲۱.۹ (۴۳.۸ از ۱۰۰) در مصاحبه دانشگاه تهران در کد رشته ۱۹۶۱ پذیرفته نشدم در حالی که اگر حدنصاب مذکور اعمال نمی‌شد بنده با همین نمره مصاحبه نیز در کد رشته محل اول خود (۱۹۶۱) پذیرفته می‌شدم و حال از هیأت عمومی دیوان عدالت اداری تقاضای ابطال بخش مذکور را از زمان تصویب دارم.»
متن دستورالعمل مورد اعتراض به قرار زیر است:
«دستورالعمل دانشگاه تهران در خصوص نحوه پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی ( phd ) در سال تحصیلی ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶
دانشگاه تهران در راستای تحقق رسالت خود مبنی بر گسترش دوره‌های تحصیلات تکمیلی به ویژه در مقطع دکتری تخصصی برای سال تحصیلی ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶ بر اساس دستورالعمل ذیل اقدام به پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی خواهد نمود:
۱ـ ارزیابی تخصصی و نظر کمیته برگزار‌کننده (۶۰ ـ ۰ امتیاز)
ارزیابی تخصصی (۴۵ ـ ۰ امتیاز)
پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی دانشگاه تهران، به یکی از روشهای ذیل صورت خواهد گرفت: الف) مصاحبه علمی و احتساب امتیاز نمرات دروس تخصصی مرتبط در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد. ب) برگزاری آزمون کتبی از مواد آزمون اعلام شده در وبگاه معاونت آموزشی دانشگاه.
۱ـ ۲ـ ارزیابی کمیته برگزار‌کننده (۱۵ ـ ۰ امتیاز)
ارزیابی بر اساس بررسی انگیزه فردی، حضور تمام وقت در دوره تحصیل، موضوع پژوهشی مورد علاقه برای رساله دکتری، تسلط به زبان و گفتار فارسی، کیفیت پایان نامه کارشناسی ارشد و... صورت می‌پذیرد.
۲ـ ارزیابی سوابق آموزشی، پژوهشی و فناوری: نحوه امتیاز‌دهی این بخش با توجه به توضیحات ذیل و با رعایت سقف امتیازات مشخص شده طبق تشخیص هیأت ممتحنه به شرح ذیل صورت می‌گیرد:
۲ـ ۱ـ ارزیابی سوابق آموزشی (۲۰ ـ ۰ امتیاز)
ـ معدل کل دوره متوسطه: از صفر تا ۲ امتیاز
ـ معدل کل دوره کارشناسی بر اساس کیفیت دانشگاه محل تحصیل: از صفر تا ۸ امتیاز
ـ معدل کل دوره کارشناسی ارشد بر اساس کیفیت دانشگاه محل تحصیل: از صفر تا ۶ امتیاز
تسلط به زبان انگلیسی: از صفر تا ۴ امتیاز
۲ـ ۲ـ ارزیابی سوابق پژوهشی (۲۰ ـ ۰ امتیاز)
| ردیف | عنوان فعالیت و سقف امتیاز | امتیاز هر عنوان |
| ۱ | مقالات پژوهشی داخلی و خارجی مرتبط با حوزه تخصصی و پایان نامه، چاپ شده/دارای پذیرش چاپ (حداکثر دو مقاله) در مجلات معتبر و مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (بدون سقف) | مقاله داخلی: از صفر تا ۲ امتیاز مقاله بین‌المللی: از صفر تا ۴ امتیاز |
| ۲ | تالیف و ترجمه کتابهای تخصصی مرتبط با رشته تحصیلی (رشته‌های علوم انسانی بدون سقف، سایر رشته‌ها حداکثر ۶ امتیاز) | ترجمه: صفر تا ۲ امتیاز تالیف: از صفر تا ۴ امتیاز |
| ۳ | مقاله چاپ شده در مجموعه مقالات همایشهای علمی ملی و بین‌المللی مرتبط با تخصص (حداکثر ۱۰ امتیاز) | خلاصه مقاله داخلی: از صفر تا ۰/۵ امتیاز خلاصه مقاله خارجی: از صفر تا ۱ امتیاز مقاله کامل داخلی: از صفر تا ۱ امتیاز مقاله کامل بین‌المللی: از صفر تا ۲ امتیاز |
| ۴ | اکتشاف، اختراع و برگزیدگی المپیادهای علمی به تأیید مراجع ذیصلاح (حداکثر ۸ امتیاز) | داخلی: از صفر تا ۳ امتیاز بین‌المللی از صفر تا ۵ امتیاز |
| ۵ | آثار هنری دارای ارزیابی ملی یا بین‌المللی برای رشته‌های هنر (بدون سقف) | از صفر تا ۴ امتیاز |
| ۶ | تشویق نامه‌های علمی در سطح ملی و بین‌المللی (حداکثر ۸ امتیاز) | ملی: از صفر تا ۱ امتیاز بین‌المللی: از صفر تا ۲ امتیاز |
|
| حداکثر مجموع امتیازات پژوهشی = ۲۰ امتیاز |
|
تبصره۱: امتیاز داوطلب در مقالات مستخرج از پایان نامه و ارائه شده به صورت مشترک با استاد راهنما، به عنوان نفر اول در نظر گرفته می‌شود.
تبصره۲: در صورتی که مجموع امتیازات پژوهشی حداقل یکی از داوطلبان بیش از ۲۰ امتیاز باشد، حداکثر امتیاز کسب شده معادل ۲۰ در نظر گرفته می‌شود و سایر امتیازات بر پایه آن تراز می‌شود.
تبصره۳: ترکیب هیأت ممتحنه متشکل از: اعضای شورای تحصیلات تکمیلی دانشکده زیر مجموعه پردیسها و گروه زیرمجموعه دانشکده‌ها و حداقل دو نفر از اعضای هیأت علمی به انتخاب شورای تحصیلات تکمیلی پردیس/دانشکده که یک نفر از آنها نماینده معاون آموزشی پردیس یا دانشکده مستقل است. در هر صورت تعداد اعضای هیأت ممتحنه کمتر از ۵ نفر نخواهد بود.
تبصره۴: نحوه امتیاز‌دهی نویسندگان مقالات بر اساس شیوه نامه هیأت ممیزه دانشگاه خواهد بود.
نکات مهم:
کسب حداقل ۵۰ امتیاز از ۱۰۰ امتیاز در این ارزیابی برای دوره روزانه و کسب حداقل ۴۰ امتیاز برای دوره نوبت دوم و پردیسهای بین‌الملل و اقماری الزامی است.
ـ حضور داوطلب مطابق برنامه زمان‌بندی اعلام شده از طریق وبگاه دانشگاه تهران و یا پردیس/دانشکده مربوطه در محل پردیس/دانشکده الزامی است. شایان ذکر است که عدم حضور در زمانهای اعلام شده به منزله غیبت و انصراف از داوطلبی دانشگاه تهران در واحد مربوطه تلقی می‌گردد و برگزاری آزمون و یا مصاحبه مجدد برای داوطلبین غایب امکان‌پذیر نخواهد بود.
ـ ارائه اصل مدارک به مسئولین مطابق برنامه زمان‌بندی اعلام شده توسط واحد مربوطه الزامی است.
ـ کلیه مدارک مندرج در این دستورالعمل لازم است در تاریخ‌های مقرر در سامانه دانشگاه به آدرس academics.ut.ac.ir بارگذاری گردد. به مدارک ارائه شده بعد از زمان بندیهای اعلام شده از طریق وبگاه دانشگاه، هیچ‌گونه امتیازی تعلق نمی‌گیرد.
در پذیرش پردیسهای بین‌المللی کیش و البرز، پس از ارزیابی تخصصی و بررسی سوابق آموزشی و پژوهشی، از حائزین شرایط برای مصاحبه علمی دعوت به عمل خواهد آمد.
داوطلبان لازم است مبلغ ۹۰۰/۰۰۰ ریال (نه‌صد هزار ریال) را از طریق درگاه الکترونیکی سامانه جامع آموزشی دانشگاه تهران به حساب شماره ۵۲۲۵۵۵۷۶۹۰ با شناسه ۱۱۳۰ نزد بانک ملت شعبه دانشگاه به نام معاونت آموزشی دانشگاه واریز نمایند.
با توجه به اینکه مرجع رسمی اطلاع‌رسانی در خصوص آزمون دکتری سال ۱۳۹۶ معاونت آموزشی دانشگاه تهران می‌باشد، لازم است داوطلبین بعد از اعلام اسامی توسط سازمان سنجش آموزش کشور، جهت کسب اطلاعات بیشتر به وبگاه معاونت آموزشی به آدرس academics.ut.ac.ir مراجعه نمایند. ـ معاونت آموزشی دانشگاه تهران»
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل امور حقوقی دانشگاه تهران به موجب لایحه شماره ۱۱۵۱/۲۸۶۴۴۱ـ ۱۳۹۷/۷/۲۵ توضیح داده است که:
«ریاست محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با سلام
احتراماً در خصوص پرونده شماره ۱۰۴۰/۹۶ موضوع شکایت آقای محمدعلی رضاپورآکردی به طرفیت دانشگاه تهران به خواسته ابطال دستورالعمل دانشگاه تهران در خصوص نحوه پذیرش دانشجوی دکتری در سال تحصیلی ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶ مراتب زیر را به استحضار می‌رساند:
مقدمه:
حسب مندرجات پرونده، آقای محمدعلی رضاپورآکردی دادخواستی تقدیم دیوان عدالت اداری نموده و به موجب آن ابطال دستورالعمل دانشگاه تهران در خصوص نحوه پذیرش دانشجوی دکتری را خواستار شده است. در صورتی که چنین خواسته‌ای تنها به‌دلیل اینکه شرایط به نفع شاکی نبوده پذیرفته نیست. دانشگاه تهران هر ساله همانند سایر دانشگاههای کشور مطابق مقررات، دستورالعملی را در خصوص چگونگی پذیرش دانشجو تهیه و منتشر می‌نماید.
تا دانشجویان از کم و کیف آن آگاهی یافته و ابهامی باقی نماند. در سال تحصیلی ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶ نیز همانند سالهای گذشته این دستورالعمل تهیه و منتشر شد. تهیه دستورالعمل اقدام جدیدی نیست که بتوان آن را نادیده انگاشت بدین ترتیب که:
۱ـ شورای عالی انقلاب فرهنگی، بر اساس بند ۱۴ مصوبه مورخ ۱۳۷۲/۱۰/۷ بررسی و تصویب کلیه برنامه‌های درسی و مقررات و ضوابط آموزشی و پژوهشی مربوط به وزارتخانه‌ها، سازمانها، مؤسسات و نهادهای انقلاب اسلامی که در آنها دوره‌های آموزش عالی دایر است و به نوعی به مدرک دانشگاهی منتهی می‌گردد، را به شورای عالی برنامه‌ریزی واگذار نموده است. شورای عالی برنامه‌ریزی نیز با اختیارات حاصله از مصوبه مذکور، در جلسه ۲۷۴ـ ۱۳۷۲/۱۲/۸ آیین‌نامه دوره دکتری را به تصویب می‌رساند.
۲ـ شورای عالی برنامه‌ریزی در تاریخ ۱۳۷۷/۱۲/۱ در اجرای فصل دوم آیین‌نامه فوق‌الذکر، دستورالعمل اجرای پذیرش دانشجو دوره دکتری مصوب ۱۳۷۷/۱۲/۱ را تصویب می‌نماید. اما در تاریخ ۱۳۸۴/۱/۲۷ آیین‌نامه دوره دکتری مورخ ۱۳۷۷/۱۲/۸ توسط شورای عالی برنامه‌ریزی اصلاح گردید. ماده ۳ آیین‌نامه جدیدالتصویب در خصوص ضوابط ورود به دکتری مقرر می‌دارد: «ضوابط ورود داوطلبان به دوره دکتری به شرح زیر است: الف) داشتن شرایط عمومی ورود به آموزش عالی ب) داشتن مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا دکتری حرفه‌ای که حسب مورد به تأیید وزارت یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسیده باشد. ج) احراز صلاحیت علمی برای ورود به رشته مورد نظر د) احراز توانایی در زبان خارجی. براساس بند ۳ ماده ۱ این آیین‌نامه «منظور از مؤسسه هر یک از دانشگاهها و مؤسسه‌های آموزش عالی و پژوهشی کشور است که مطابق مقررات مجازند دوره دکتری برگزار کنند». بنابراین با تصویب آیین‌نامه جدید، آیین‌نامه دوره دکتری مورخ ۱۳۷۲/۱۲/۸ و دستورالعمل اجرای این آیین‌نامه ملغی اثر شده و نحوه احراز صلاحیت علمی داوطلبان دوره دکتری، بر عهده مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی که مطابق مقررات مجاز به برگزاری دوره دکتری می‌باشند، قرار گرفته است.
۳ـ شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران در تاریخ ۱۳۸۶/۳/۱۶ با اختیارات حاصله از تبصره ۱ ماده ۳ آیین‌نامه دوره دکتری مورخ ۱۳۸۴/۱/۲۷ «آیین‌نامه اجرای تعیین امتیازات آموزشی و در سالهای بعد از جمله سال تحصیلی ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶ دستورالعمل دانشگاه تهران در خصوص نحوه پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی در سال تحصیلی ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶» را تصویب نمود، در این دستورالعمل ۵۰ امتیاز (معادل ۵۰ درصد از مجموع امتیازات آزمون ورودی دوره دکتری) به کمیت و کیفیت سوابق آموزشی، پژوهشی و مصاحبه به شرح مندرج در دستورالعمل اختصاص داده شده و تنها پنجاه درصد از کل امتیازات به آزمون کتبی اختصاص داده شده است.
۴ـ در واقع دانشگاه تهران با اختیارات حاصله که به شرح زیر است، «دستورالعمل دانشگاه تهران در خصوص نحوه پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی در سال تحصیلی ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶» را تصویب نموده است.
الف ـ شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران در تاریخ ۱۳۸۶/۳/۱۶ با اختیارات حاصله از تبصره ۱ ماده ۳ آیین‌نامه دوره دکتری مورخ ۱۳۸۴/۱/۲۷ «آیین‌نامه اجرای تعیین امتیازات آموزشی و در سالهای بعد از جمله سال تحصیلی ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶ دستورالعمل پژوهشی و مصاحبه آزمون ورودی دوره دکتری تخصصی دانشگاه تهران» را تصویب نمود در این دستورالعمل ۵۰ امتیاز (معادل ۵۰ درصد از مجموع امتیازات آزمون ورودی دوره دکتری) به کمیت و کیفیت سوابق آموزشی، پژوهشی و مصاحبه به شرح مندرج در دستورالعمل اختصاص داده شده و تنها پنجاه درصد از کل امتیازات به آزمون کتبی اختصاص دارد.
ب ـ سازمان سنجش و آموزش کشور، در ردیف ۵ دفترچه انتخاب رشته‌های تحصیلی آزمون ورود دوره دکتری سال ۱۳۹۶ در خصوص نحوه پذیرش نهایی داوطلبان چنین تصویب نموده است: «گزینش نهایی در هر یک از کد رشته محلهای آزمون نیمه متمرکز دکتری سال ۱۳۹۶ از بین داوطلبانی است که حدنصاب نمره مرحله دوم آزمون مصاحبه و بررسی سوابق علمی و پژوهشی که توسط دانشگاه مربوطه تعیین می‌شود را دارا باشند.» همچنین نتیجه بررسی صلاحیت عمومی و طرفیت پذیرش در کد رشته محلهای تحصیلی برای رشته‌هایی که شیوه پذیرش آنها «آموزشی ـ پژوهشی» است بر اساس نمره کل حاصل از ۵۰ نمره علمی و ۵۰ نمره مرحله دوم آزمون (مصاحبه و بررسی سوابق علمی و پژوهشی) پیش‌بینی شده است.
ج ـ همچنین حسب اعلام اداره کل امور طی نامه شماره ۱۲۲/۳/۲۹۷۷۳۰ـ ۱۳۹۶/۱۰/۲ در پرتال سازمان سنجش آموزش کشور ملاک درج حدنصاب نمره مصاحبه می‌باشد که دانشگاهها می‌توانند حدنصاب نمره مصاحبه را ثبت و سازمان سنجش آموزش کشور بر اساس آن پذیرفته شدگان نهایی را جهت ثبت‌نام به دانشگاهها معرفی نمایند. در واقع در راستای مجوز شورای عالی برنامه‌ریزی و سازمان سنجش و آموزش کشور، دانشگاه تهران نیز برای تحقق رسالت خود مبنی بر گسترش دوره‌های تحصیلات تکمیلی به ویژه در مقطع دکتری تخصصی برای سال تحصیلی ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶ «دستورالعمل دانشگاه تهران در خصوص نحوه پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی در سال تحصیلی ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶» را تصویب نمود. بر اساس این دستورالعمل امتیاز و شرایط مرحله مصاحبه چنین مقرر پیش‌بینی شده است:
«۱ـ ارزیابی تخصصی و نظر کمیته برگزار‌کننده (۶۰ ـ ۰) امتیاز
۱ـ ۱ـ ارزیابی تخصصی (۴۵ ـ ۰)
۲ـ ۱ ارزیابی کمیته برگزار‌کننده (۱۵ ـ ۰)
۲ـ ارزیابی سوابق آموزشی ـ پژوهشی و فناوری (۴۰ ـ ۰) امتیاز
۲ـ ۱ـ ارزیابی سوابق آموزشی (۲۰ ـ ۰)
۲ـ ۲ـ ارزیابی سوابق پژوهشی (۲۰ ـ ۰)
این دستورالعمل دانشگاه تهران کسب حداقل ۵۰ امتیاز در این ارزیابی برای دوره روزانه و کسب حداقل ۴۰ امتیاز برای دوره نوبت دوم و پردیسهای بین‌المللی و اقماری را الزامی شناخته است. به عبارتی براساس این دستورالعمل ۵۰ درصد از مجموع امتیازات آزمون ورودی دوره دکتری به کیفیت سوابق آموزشی، پژوهشی و مصاحبه اختصاص یافته است. (۵۰ درصد مجموع امتیازات آزمون ورودی دوره دکتری به آزمون کتبی) در نتیجه ممکن است یک شخص حداکثر امتیازات مرحله کتبی که ۵۰ درصد از کل امتیازات این مرحله می‌باشد، را کسب نماید. لیکن از ۵۰ درصد، امتیازات مربوط به کمیت و کیفیت سوابق آموزشی و پژوهشی و مصاحبه، امتیازی را کسب ننماید و یا از سایر متقاضیان امتیاز کمتری را کسب نماید و در نتیجه پذیرفته نهایی نگردد. بنابراین صرف کسب رتبه در مرحله آزمون کتبی، متقاضیان را واجد صلاحیت پذیرش دوره دکتری دانشگاه تهران نخواهد نمود و شخصی واجد صلاحیت است که مجموع امتیازات حداکثر را دریافت دارد.
با عنایت به مراتب فوق از آنجا که دانشگاه تهران در راستای مجوز حاصله از سازمان سنجش آموزش کشور و شورای عالی برنامه‌ریزی، شرایط و ضوابط پذیرش در دوره دکتری را پیش‌بینی نموده است. لذا تخلفی از مقررات قانونی در اعمال این ضوابط در نتیجه گزینش شاکی مشاهد نمی‌شود. لازم به ذکر است مطابق همین آیین‌نامه‌ها و دستورالعملها که در طول سالیان قبل تهیه و دانشجویان هر ساله براساس آن پذیرفته می‌شوند، در سال ۱۳۹۶ نیز حقوق مکتسبه‌ای برای دانشجویان پذیرفته شده ایجاد گردیده است و این طبیعی است، اشخاصی که شرایط لازم را دارا نبوده و پذیرفته نشده‌اند همواره این دستورالعملها را ناعادلانه تفسیر نمایند. پس نمی‌توان با تمسک به این ادعای بدون توجیه شاکی که حقی از ایشان تضییع گردیده است به حقوق دیگران تجاوز نمود. با توجه به اینکه دستورالعمل دانشگاه تهران در خصوص نحوه پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی در سال تحصیلی ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶ مطابق مقررات آموزشی صادر گردیده و هیچ‌گونه ایرادی بر آن وارد نیست، لذا صدور رأی شایسته قانونی مبنی بر رد خواسته شاکی مورد استدعاست.»
همچنین مدیرکل امور حقوقی دانشگاه تهران در لایحه دیگری به شماره ۱۵۱/۳۴۸۰۶۷ـ ۱۳۹۷/۸/۲۲ توضیح داده است:
«معاون محترم مدیرکل هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری
با سلام
احتراماً در خصوص پرونده شماره ۹۷/پ/۱۱ـ ۱۳۹۷/۸/۷ موضوع شکایت آقای محمدعلی رضاپور آکردی که اینک دانشجوی دکتری این دانشگاه در پردیس فارابی است، به خواسته ابطال دستورالعمل در خصوص نحوه پذیرش دانشجوی دکتری سال تحصیلی ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶، مراتب ذیل را به استحضار می‌رساند که دانشگاه تهران در تصویب دستورالعمل مورد شکایت ذره‌ای از حدود اختیارات قانونی تجاوز ننموده است و شکایت شاکی بی‌مبنا بوده و بدون توجه به مستندات قانونی تصویب دستورالعمل در دانشگاه و جایگاه شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی و مصوبات آن تهیه شده است که به شرح زیر مردود بودن آن توجیه و تبیین می‌شود:
۱ـ بر اساس جوابیه صریح و مستند و متقن سازمان سنجش و آموزش کشور به شماره ۶۳۶۹۹ ـ ۱۳۹۷/۸/۲۱ و نیز برابر مصوبه صریح شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی مورخ ۱۳۹۵/۸/۹ به ویژه بند ب قسمت ۱ مصوبه فوق‌الذکر که به امضای رئیس شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره تحصیلات تکمیلی و وزیر وقت علوم، تحقیقات و فناوری و رئیس سازمان سنجش آموزش کشور و دبیر شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی رسیده، چنین مقرر شده است: «در حدنصاب نمره مرحله دوم (نمره دانشگاه)، توسط دانشگاهها در هر کد رشته محل تعیین و به سازمان سنجش آموزش کشور برای پذیرش نهایی اعلام شود.»
۲ـ این امر عیناً در شیوه نامه اجرایی آزمون به دانشگاهها اعلام و در دفترچه‌های ثبت‌نام و انتخاب رشته به داوطلبان اطلاع‌رسانی شده است و شاکی از این موضوع اطلاع کامل داشته است و با رعایت همین شیوه نامه و مصوبه و احراز حدنصاب دانشگاه تهران موفق به قبولی در رشته حقوق خصوصی مقطع دکتری در پردیس فارابی دانشگاه تهران شده است.
۳ـ بر اساس اختیار فوق‌الذکر نیز دانشگاه تهران دستورالعملی در خصوص نحوه پذیرش دانشجوی دکتری سال تحصیلی ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶ تصویب نموده است که از هر جهت منطبق با مجوز شورای مرقوم و شیوه نامه مورد اشاره است و از لحاظ محتوا نیز فاقد هرگونه ابهام و نارسایی متنی است به نحوی که شاکی نمی‌تواند مدعی تضییع از ناحیه آن باشد.
بنا به مراتب فوق و از آنجا که شورای سنجش و پذیرش دانشجو بر اساس اختیارات قانونی مندرج در قانون سنجش و پذیرش دانشجو در مقطع تحصیلات تکمیلی مصوب ۱۳۹۴ و به ویژه جایگاه آن شورا به شرح مذکور در ماده ۲ آن قانون در این باره مصوبه‌ای روشن وضع نموده که برای دانشگاهها الزام آور است و با توجه به اینکه این مصوبه اختیار تعیین حدنصاب را صراحتاً بر عهده دانشگاهها به عنوان نهاد متولی اصلی و متخصص امر نهاده است و نظر به اینکه این امر توسط سازمان سنجش آموزش کشور به دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور ابلاغ شده و در دفترچه برگزاری آزمون نیز آمده است و شاکی از آن به خوبی مطلع بوده به همین شیوه در پردیس فارابی دانشگاه تهران پذیرفته شده و در حال تحصیل است و از آنجا که دانشگاهها در تعیین حدنصاب، دارای اختیار قانونی هستند و نظر به اینکه دانشگاه تهران در این موضوع، مجری مصوبات شورای فوق‌الاشاره است و دستورالعمل مورد استناد شاکی نیز طابق النعل در راستای مصوبه مورخ ۱۳۹۵/۸/۹ این شورا بوده است و نظر به اینکه شاکی در شکایت خود نه این شورا و نه سازمان سنجش و آموزش کشور و نه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و نه مصوبات این شورا و آن وزارت را مورد بحث و تعرض قرار نداده و اگر همچنین کند به نظر شکایت وی سازگاری با قوانین و مقررات ندارد، شکایت شاکی به شرح شکواییه تقدیمی به طرفیت دانشگاه تهران و نسبت به تصویب‌نامه مورد اشاره، فاقد وجاهت و محمل قانونی است. از این رو تقاضای صدور حکم به رد آن دارد.»
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۳۹۷/۹/۲۰ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
با عنایت به اینکه مطابق حکم ماده ۵ قانون سنجش پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب سال ۱۳۹۴ پذیرش نهایی دانشجو در مقطع دوره‌های دکتری تخصصی به شیوه آموزش و پژوهش بر اساس تأثیر ۵۰ درصدی آزمون سازمان سنجش و تأثیر ۵۰ درصدی نمره مصاحبه در دانشگاهها صورت می‌گیرد و اختیار مقرر برای شورای مربوط به شرح بند ت ماده ۳ قانون صدرالذکر، صرفاً ناظر به تعیین نصاب قبولی در مرحله سنجش عمومی است ولی دانشگاه تهران برای قبولی در مرحله دوم نصاب تعیین کرده است به طوری که داوطلب در صورت عدم کسب نصاب مذکور حتی در صورت کسب نمره بالای کتبی از طی مراحل پذیرش محروم می‌شود، مقرره دانشگاه تهران موجب محدودیت حکم فوق‌الذکر قانونگذار شده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۸۸ و ۱۳ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی