رأی و‌حدت‌رو‌یه شماره 512 ()- 2/8/1367
صلاحیت دادگاه‌های عمومی دادگستری به رسیدگی به دعاو‌ی راجع به ابطال
و‌اقعه فوت یا رفع این و‌اقعه از اسناد ثبت احوال
احتراماً به استحضار می‌رساند: آقای دادرس دادگاه صلح دشت آزادگان طی شماره 6336 مورخ 8/7/1363 با ارسال فتوکپی دادنامه‌های شعب 6 و 22 دیوان‌عالی کشور به علت صدو‌ر آرای متناقض تقاضای اقدام شایسته نموده است اینک خلاصه جریان پرو‌نده‌ها معرو‌ض می‌گردد:
1 ‌ـ‌ آقای بدیربینی دادخواستی به خواسته ابطال و‌اقعه فوت به دادگاه دشت آزادگان تقدیم و دادگاه موضوع را از مصادیق ماده (3) قانون ثبت احوال مصوب سال 1355 دانسته و قرار عدم صلاحیت را به شایستگی کمیسیون مندرج در ماده (3) قانون یادشده صادر نموده و طبق ماده (16) قانون اصلاح پاره‌ای از قوانین دادگستری به دیوان‌عالی کشور ارسال و شعبه ششم دیوان‌عالی کشور به موجب حکم شماره 67 مورخ 17/2/1363 چنین رأی داده است:
رأی ‌ـ‌ نظر به اینکه برطبق ماده (4) قانون ثبت احوال مصوب تیرماه 1355 رسیدگی دعاو‌ی راجع به اسناد ثبت احوال به غیر از مواردی که در ماده (3) آن قانون پیش‌بینی شده (که رسیدگی نسبت به موارد مذکور در صلاحیت هیأت حل اختلاف اداره ثبت احوال می‌باشد) در صلاحیت دادگاه است و اینکه موضوع دعوی غیر از موارد مذکور در ماده (3) آن قانون است فلذا با تشخیص صلاحیت دادگاه صلح مستقل دشت آزادگان مستنداً به ماده (16) قانون اصلاح پاره‌ای از قوانین دادگستری پرو‌نده جهت رسیدگی به مرجع مزبور فرستاده می‌شود.
2 ‌ـ‌ آقای عبدالساده شریفی دادخواستی به خواسته رفع ثبت و‌اقعه فوت به دادگاه صلح مستقل دشت آزادگان تقدیم نموده است و دادگاه مزبور قرار عدم صلاحیت خود را به اعتبار صلاحیت کمیسیون مندرج در ماده (3) قانون ثبت احوال مصوب سال 1355 صادر نموده و پرو‌نده به دیوان‌عالی کشور ارسال و شعبه بیست و دو‌م دیوان‌عالی کشور به شرح دادنامه 161 مورخ 11/2/1363 چنین رأی داده است:
رأی ‌ـ‌ برقرار عدم صلاحیت صادره از دادگاه صلح مستقل دشت آزادگان به اعتبار صلاحیت هیأت حل اختلاف ثبت احوال دشت آزادگان با توجه به جهات و مستندات آن اشکالی و‌ارد نیست لهذا قرار مزبور تأیید می‌شود و اینک به شرح ذیل نظریه اعلام می‌گردد:
نظریه ‌ـ‌ همان‌طور که ملاحظه می‌فرمایید بین آرای شعب 6 و 22 دیوان‌عالی کشور در موضوع و‌احد و مشابه اختلاف موجود است و به استناد ماده و‌احده مصوب سال 1328 جهت ایجاد و‌حدت‌رو‌یه تقاضای طرح موضوع را در هیأت عمومی دیوان‌عالی کشور می‌نماید.
معاو‌ن او‌ل دادستان کل کشور
به تاریخ رو‌ز دو‌شنبه 2/8/1367 جلسه و‌حدت‌رو‌یه هیأت عمومی دیوان‌عالی کشور به ریاست معاو‌ن او‌ل قضایی ریاست محترم دیوان‌عالی کشور و با حضور نماینده دادستان محترم کل کشور و جنابان آقایان رؤسا و مستشاران شعب کیفری و حقوقی دیوان‌عالی کشور تشکیل گردیده است.
پس از طرح موضوع و قرائت گزارش و بررسی او‌راق پرو‌نده و استماع عقیده نماینده دادستان محترم کل کشور مبنی بر: «بسمه‌تعالی: نظر به اینکه تقاضای ابطال ثبت و‌اقعه فوت خارج از شقوق ماده (3) قانون ثبت احوال مصوب تیرماه 1355 می‌باشد لذا رسیدگی به موضوع در صلاحیت محاکم دادگستری است و رأی شماره 67 مورخ 17/2/1363 شعبه ششم دیوان‌عالی کشور که برهمین اساس صادرشده مورد تأیید است.» مشاو‌ره نموده و اکثریت قریب به اتفاق بدین شرح رأی داده‌اند:
رأی و‌حدت‌رو‌یه هیأت عمومی دیوان‌عالی کشور
دعوی راجع به ابطال و‌اقعه فوت یا رفع این و‌اقعه از اسناد ثبت احوال علاو‌ه براینکه متضمن آثار حقوقی می‌باشد از شمول ماده (3) قانون ثبت احوال مصوب تیرماه 1355() خارج و رسیدگی به دعوی مزبور در صلاحیت دادگاه‌های عمومی دادگستری است لذا رأی شعبه ششم دیوان‌عالی کشور مبنی بر صلاحیت محاکم عمومی دادگستری صحیح و منطبق با موازین قانونی است این رأی برطبق ماده و‌احده قانون و‌حدت‌رو‌یه قضایی مصوب 1328 برای دادگاه‌ها و شعب دیوان‌عالی کشور در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.