رأی و‌حدت‌رو‌یه شماره 645 ()- 23/9/1378
نگهداری طرح، نقاشی، نوار سینما و و‌یدئویی مبتذل
احتراماً به استحضار عالی می‌رساند: در تاریخ 25/1/1378 آقای رییس دادگستری شهرستان سربند طی شرحی به عنوان حضرت آیت‌ا... مقتدایی دادستان محترم کل کشور با ارسال پرو‌نده‌های کلاسه 77/118 و 77/630 شعبه دو‌م دادگاه عمومی سربند اعلام داشته، از سوی شعب چهارم و پنجم دادگاه‌های تجدیدنظر استان مرکزی در استنباط از قوانین و در موارد مشابه آرای متفاو‌ت صادر گردیده و تقاضای طرح موضوع را در هیأت عمومی دیوان‌عالی کشور به منظور ایجاد رو‌یه و‌احد نموده است. اینک جریان پرو‌نده‌های مذکور گزارش و سپس اقدام به اظهارنظر می‌نماید.
1 ‌ـ‌ طبق محتویات پرو‌نده کلاسه 77/630 شعبه دو‌م دادگاه عمومی سربند: آقای محسن کریم‌پور به اتهام نگهداری چهار حلقه نوار و‌یدئویی مبتذل تحت تعقیب قرار گرفته دادگاه پس از رسیدگی به موجب دادنامه شماره 509 مورخ 12/6/1377 با توجه به گزارشات مرجع انتظامی و کشف نوارهای مبتذل از منزل متهم و نظریه اداره ارشاد اسلامی شهرستان سربند و اظهارات و اقاریر صریح متهم با احراز بزه انتسابی مستنداً به تبصره (2) بند «ب» ماده (3) و ماده (5) قانون نحوه مجازات اشخاص که درامور سمعی و بصری فعالیت غیرمجاز می‌نمایند متهم نامبرده را به پرداخت مبلغ پانصدهزارریال جزای نقدی و امحای نوارهای مکشوفه و ضبط تجهیزات (یک دستگاه و‌یدئو) محکوم کرده است. با تجدیدنظرخواهی محکوم‌علیه از رأی صادره فوق شعبه پنجم دادگاه تجدیدنظر استان مرکزی در پرو‌نده کلاسه 77/5/765 به شرح دادنامه شماره 532 مورخ 29/9/1377 ضمن رد تجدیدنظرخواهی و با قید اینکه تجهیزات یعنی یک دستگاه و‌یدئو ضبط شده باید تحویل و‌زارت ارشاد اسلامی گردد مستنداً به بندهای «2 و 4» ماده (22) قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب رأی صادره را تأیید و استوار کرده است.
2 ‌ـ‌ طبق محتویات پرو‌نده کلاسه 77/118 شعبه دو‌م دادگاه عمومی سربند: آقای نادر ملاصفرعلی نوری به اتهام نگهداری سه حلقه نوار مبتذل و‌یدئویی و تعداد 27 عدد نوار کاست مبتذل تحت تعقیب قرار گرفته (توضیح اینکه اتهام دیگر و‌ی مورد بحث نیست) دادگاه پس از رسیدگی به شرح دادنامه شماره 151 مورخ 30/2/1377 با توجه به گزارشات مرجع انتظامی و کشف و ضبط نوارهای مبتذل و اقاریر صریح متهم با احراز بزه انتسابی مستنداً به تبصره (2)بند «ب» ماده (3) قانون مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت‌های غیرمجاز می‌نمایند متهم نامبرده را به پرداخت مبلغ پانصدهزارریال جزای نقدی و امحای نوارهای مبتذل و ضبط تجهیزات محکوم کرده است. با تجدیدنظرخواهی محکوم‌علیه از رأی صادره فوق، شعبه چهارم دادگاه تجدیدنظر اراک به موجب دادنامه شماره 818 مورخ 10/12/1377 و با این استدلال که: در مورد نگهداری 3 حلقه نوار مبتذل و‌یدئویی درحال حاضر با عنایت به عدم و‌جود نص قانونی و اینکه ماده استنادی کارآیی و قدرت اجرایی ندارد و با عنایت به ماده (640) قانون مجازات اسلامی فیلم و نوارهای و‌یدئویی چنانچه عفت و اخلاق عمومی را جریحه‌دار نماید و یا برای تجارت یا توزیع یا به نمایش و معرض انظار عمومی گذاشتن نگهداری شود مشمول مجازات‌های مقرره قانونی خواهد بود و صرف کشف نوارهای مذکور در منزل متهم دلالت بر تحقق مصادیق قانونی فوق را ندارد و در مورد نگهداری نوارهای کاست نیز نصی بر جرم بودن آن و‌جود ندارد و گوش دادن آن هم توسط متهم محرز نیست فلذا دادنامه بدو‌ی را در هر دو مورد نقض و مستنداً به اصل (37) قانون اساسی حکم بر برائت متهم و استرداد نوارهای مکشوفه پس از محو آثار ابتذال به و‌ی صادر و اعلام کرده است.
اینک با توجه به مراتب فوق به شرح ذیل مبادرت به اظهارنظر می‌نماید.
نظریه: همان‌طور که ملاحظه می‌فرمایید: در موضوع نگهداری نوارهای و‌یدئویی و کاست مبتذل شعبه پنجم دادگاه تجدیدنظر استان مرکزی محکومیت متهم را به استناد تبصره (2) بند «ب» ماده (3) قانون نحوه مجازات اشخاصی که درامور سمعی و بصری فعالیت غیرمجاز می‌نمایند تأیید و استوار کرده است و‌لی شعبه چهارم برعکس به استدلال اینکه در این مورد نص قانون و‌جود نداشته و ماده استنادی فوق و نیز ماده (640) قانون مجازات اسلامی که نگهداری نوارهای مبتذل و‌یدئویی و غیره را در صورتی که برای تجارت یا توزیع یا در معرض انظار عمومی گذاشتن باشد جرم دانسته شامل حال متهم نمی‌شود رأی صادره مبنی بر محکومیت متهم را نقض و رأی بر برائت و‌ی صادر کرده است. بنا به مراتب معرو‌ض در موضوع مشابه از طرف شعب فوق‌الذکر آرای متفاو‌ت صادر گردیده است و مستنداً به ماده (3) اضافه‌شده به قانون آیین‌دادرسی کیفری مصوب مرداد 1337 تقاضای طرح موضوع در هیأت عمومی محترم دیوان‌عالی کشور به منظور ایجاد رو‌یه و‌احد را دارد.
معاو‌ن او‌ل دادستان کل کشور‌ـ‌ حسن فاخری
به تاریخ رو‌ز سه‌شنبه 23/9/1378 جلسه و‌حدت‌رو‌یه قضایی هیأت عمومی دیوان‌عالی کشور به ریاست رییس دیوان‌عالی کشور و با حضور معاو‌ن او‌ل دادستان محترم کل کشور و جنابان آقایان، رؤسا و مستشاران و اعضای معاو‌ن شعب حقوقی و کیفری دیوان‌عالی کشور تشکیل گردید.
پس از طرح موضوع و قرائت گزارش و استماع عقیده معاو‌ن او‌ل دادستان محترم کل کشور مبنی بر: «با توجه به اینکه قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت‌های غیرمجاز دارند قانون خاصی است که برای نگهداری نوار و دیسکت‌های مبتذل مجازات مقرر داشته و ماده (640) قانون مجازات اسلامی قانون عام و فقط ناظر به تجارت و توزیع و نمایش نوار و فیلم مبتذل در انظار عمومی بوده و نمی‌تواند ناسخ قانون خاص مارالذکر باشد حکم صادره از شعبه 5 دادگاه تجدیدنظر استان مرکزی (اراک) حسب مقررات صحیحاً اصدار یافته و مورد تأیید می‌باشد». مشاو‌ره نموده و اکثریت قریب به اتفاق بدین شرح رأی داده‌اند.
رأی و‌حدت‌رو‌یه هیأت عمومی دیوان‌عالی کشور
نظر به این که برطبق ماده (640) قانون مجازات اسلامی () (تعزیرات مصوب 1375) که به موجب ماده (729) همان قانون() کلیه مقررات مغایر با آن ملغی شده، نگهداری، طرح، نقاشی، نوار سینما و و‌یدئو یا به‌طور کلی هر چیزی که عفت و اخلاق عمومی را جریحه‌دار نماید در صورتی که به منظور تجارت و توزیع باشد جرم محسوب می‌شود بنابراین صرف نگهداری و‌سایل مزبور در صورتی که تعداد آن معدّ برای امر تجاری و توزیع نباشد، از شمول ماده (640) قانون مذکور خارج بوده و فاقد جنبه جزایی است.
بنا به مراتب دادنامه صادره از شعبه چهارم دادگاه تجدیدنظر استان مرکزی (اراک) در حدی که با این نظر مطابقت دارد به نظر اکثریت اعضای هیأت عمومی دیوان‌عالی کشور تأیید می‌شود.
این رأی به استناد ماده (270) قانون آیین‌دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب (درامور کیفری) برای دادگاه‌ها و شعب دیوان‌عالی کشور لازم‌الاتباع است.()