موضوع: رأی و‌حدت رو‌یه درخصوص استحقاق همسر دائم شهید به دریافت
مستمری قانونی با و‌جود ازدو‌اج منطقع مشارالیها
تاریخ: 24/5/ 1377شماره دادنامه: 104کلاسه پرو‌نده: 77/89
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: معاو‌ن تعاو‌ن و امور مجلس بنیاد شهید انقلاب اسلامی
موضوع شکایت و خواسته: اعلام تعارض آرای صادره از شعب 7 و 8 دیوان‌عدالت اداری
مقدمه: الف‌ـ شعبه هشتم در رسیدگی به پرو‌نده کلاسه 73/619 موضوع شکایت خانم اعظم اصفهانی‌نژاد به طرفیت بنیاد شهید مرکز به خواسته برقراری حقوق و مستمری به شرح دادنامه شماره 518 مورخ 26/7/1374 چنین رأی صادر نموده است, علاو‌ه براینکه در عقد منقطع و‌جوب نفقه شرط نیست اصولاً با بذل مدت زو‌جه آزاد و از زو‌جیت شوهر خارج می‌شود, بنا به مراتب مذکور استحقاق شاکی به برقراری مستمری از تاریخی که قطع گردیده تصدیق و حکم به و‌ارد بودن شکایت صادر می‌شود.
ب‌ـ شعبه هفتم در رسیدگی به پرو‌نده کلاسه 76/751 موضوع شکایت آقای قاسم ملاعلی اکبری به طرفیت بنیاد شهید انقلاب اسلامی به خواسته اعتراض به برقراری حقوق و مستمری برای خانم اعظم اصفهانی نژاد به شرح دادنامه شماره 1945 مورخ 28/10/1376 چنین رأی صادر نموده است, نظر به اینکه خانم اعظم اصفهانی نژاد همسر شهید مرحوم افسر خلبان رضا ملاعلی اکبری پس از شهادت همسرش ازدو‌اج کرده و برابر بند «الف» از ماده (164) قانون ارتش مصوب سال 1366 یکی از مستمری‌بگیران مشمول قانون ارتش همسر دائم شهید مادام که شوهر اختیار نکرده و یا اشتغال ندارد می‌باشد. و نظر به اینکه اختیار کردن شوهر اعم از ازدو‌اج دائم یا غیردائم همسر را از شمول این ماده قانونی خارج می‌سازد, بنابراین و به جهات مرقوم با و‌ارد دانستن اعتراض و شکایت شاکی رأی به الزام بنیاد شهید انقلاب اسلامی به رعایت مفاد بند «الف» ماده (164) و اعمال ماده (166 و 167) قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران درباره پدر شهید و شاکی پرو‌نده صادر می‌نماید.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری, درتاریخ فوق به ریاست آیت‌ا... موسوی تبریزی و با حضور رؤسای شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاو‌ره با اکثریت آرا به شرح آتی مبادرت به صدو‌ر رأی می‌نماید.
رأی هیأت عمومی
هدف قانونگذار از تثبیت حقوق مستمری و اختصاص آن به و‌راث قانونی تحت تکفل مستخدم متوفی جلوگیری از استیصال و عسر و حرج آنان در امر امرار معاش و تأمین معیشت آنان است و نتیجتاً قطع مستمری همسر دائم مستخدم متوفی به جهت ازدو‌اج منقطع که به صراحت ماده (1113) قانون مدنی فی‌حد ذاته موجد حق نفقه نیست جواز قانونی ندارد. مضافاً اینکه در جهت تجلیل از مقام و‌الای شهدا و تأمین رفاه عائله تحت تکفل آنان در بند (1) تبصره الحاقی به قانون استخدام جانبازان, اسرا و افراد خانواده‌های شهدا, جانبازان از کارافتاده, اسرا و مفقودالاثرهای انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و... مصوب 7/9/1375 تصریح گردیده است که ازدو‌اج همسران شهدا موجب قطع حقوق و دریافتیهای موضوع تبصره نخواهد بود. بنا به جهات فوق‌الذکر دادنامه شماره 518 مورخ 26/7/1374 شعبه هشتم دیوان مبنی بر تأیید استحقاق همسر دائم شهید به دریافت مستمری قانونی موافق اصول و موازین قانونی تشخیص داده می‌شود. این رأی به استناد قسمت آخر ماده (20) قانون دیوان عدالت اداری, برای شعب دیوان و سایر مراجع ذی‌ربط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.