هیأت وزیران در جلسات مورخ 4/12/1381 و 7/2/1382 بنا به پیشنهاد شماره 5184/م مورخ 3/12/1381 وزارت امور اقتصادی و دارایی و تأیید سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور و به استناد ماده (4) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1379ـ اساسنامه سازمان حسابرسی (شرکت مادر تخصصی) را به شرح زیر تصویب نمود:
اساسنامه سازمان حسابرسی(شرکت مادر تخصصی)
مصوب 1382,02,07
فصل اول ـ کلیات
ماده 1 ـ سازمان حسابرسی که از این پس در این اساسنامه «سازمان» نامیده میشود و به صورت شرکت سهامی اداره میشود، تشکیل میشود.
ماده 2ـ سازمان دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی بوده و وابسته به وزارت امور اقتصادی و دارایی میباشد و بر طبق قانون تشکیل سازمان حسابرسی ـ مصوب 1362ـ و مفاد این اساسنامه و سایر قوانین و مقررات مربوط اداره خواهد شد.
تبصره 1ـ آییننامه استخدامی سازمان با همکاری سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور تهیه و برای تصویب به هیأت وزیران تقدیم میشود.
تبصره 2ـ آییننامههای اداری، مالی، معاملاتی و سایر آییننامههای مورد نیاز پس از تصویب مجمع عمومی سازمان قابل اجرا خواهد بود.
ماده 3ـ سازمان برای مدت نامحدود تشکیل میگردد و انحلال آن فقط به موجب قانون میسر خواهد بود.
ماده 4ـ مرکز اصلی سازمان تهران است و در صورت لزوم سازمان میتواند در سایر نقاط کشور شعبه دائر نماید.
ماده 5 ـ سرمایه سازمان معادل هفتاد و پنج میلیارد و هشتصدوهشتاد میلیون (000/000/880/75) ریال میباشد که به هفتصدو پنجاه و هشت هزار و هشتصد (800/758) سهم با نام یکصد هزار (000/100) ریالی تمام پرداخت شده، تقسیم گردیده است و تماماً متعلق به دولت میباشد.
فصل دوم ـ موضوع, وظایف و اختیارات
ماده 6ـ موضوع سازمان عبارت است از تأمین نیازهای اساسی دولت در زمینه حسابرسی و ارائه خدمات تخصصی مالی به بخشهای دولتی و تحت نظارت دولت و تدوین و تعمیم اصول و ضوابط حسابداری و حسابرسی منطبق با موازین اسلامی و تحقیق و تتبع در روشهای علمی و عملی به منظور اعتلای دانش تخصصی منطبق با نیازهای کشور.
ماده 7ـ وظائف و اختیارات سازمان عبارت است از:
الف ـ انجام وظائف حسابرسی کلیه مؤسسات دولتی و انجام وظائف بازرسی قانونی و حسابرسی شرکتهایی که صد در صد (100%) سرمایه آن متعلق به دولت، وزارتخانهها، مؤسسات و شرکتهای دولتی میباشد.
ب ـ انجام وظائف بازرسی قانونی و حسابرسی سایر شرکتهایی که بیش از پنجاه درصد (50%) سرمایه آنها به طور مستقیم یا غیر مستقیم متعلق به وزارتخانهها، مؤسسات و یا شرکتهای دولتی باشد با رعایت موضوع تبصره (1) ماده (132) قانون محاسبات عمومی کشور، به تشخیص وزارت امور اقتصادی و دارایی.
ج ـ انجام وظائف بازرس قانونی و حسابرسی نهادهای انقلاب اسلامی در صورت تصویب مجمع عمومی یا بالاترین رکن آنها و سایر دستگاههایی که توسط مدیریت منتخب دولت اداره میشود.
د ـ انجام وظائف بازرسی قانونی و حسابرسی شرکتهای فرعی بانکها، مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی و سایر دستگاههایی که توسط مدیریت منتخب دولت اداره میشود، در صورت تصویب مجمع عمومی آنها.
ه ـ ـ حسابرسی طرحهای تملک داراییهای ثابت و سایر قراردادهای ایجاد دارایی ثابت (از قبیل بیع متقابل) مورد اجرا در دستگاههای بندهای(الف)و(ب) فوق.
و ـ انجام حسابرسی عملیاتی در مورد آن دسته از شرکتها و یا طرحهای تملک داراییهای ثابت تحت رسیدگی سازمان که دارای اهمیت، حساسیت ویا حجم بالای عملیات بوده و به پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی و تصویب مجمع هر سال در برنامه سازمان قرار خواهد گرفت.
ز ـ انجام حسابرسی و خدمات مالی و مدیریتی موردی ارجاعی وزیر امور اقتصادی و دارایی.
ح ـ ارائه خدمات و مشاوره مالی و مدیریتی به وزارتخانهها، مؤسسات دولتی و دستگاههای مذکور در بندهای (الف) تا (د) در صورت نیاز و درخواست دستگاههای مزبور و در چارچوب امکانات و برنامههای سازمان.
ط ـ تربیت و آموزش و جذب افراد متعهد جهت تأمین کادر متخصص مورد نیاز به منظور خودکفایی از طریق تنظیم و اجرای برنامه مداوم آموزشی به منظور ارتقای سطح دانش شاغلین در سازمان و همکاری با سازمانهای دولتی، دانشگاهها، مراکز آموزشی و سایر دستگاهها در زمینه آموزش و آماده سازی نیروی انسانی مورد نیاز برای امور حسابرسی و حسابداری.
ی ـ تدوین و انتشار اصول و ضوابط حسابداری و حسابرسی که در بر گیرنده استانداردهای حسابداری، استانداردهای حسابرسی، آیین رفتار حرفهای و رهنمودهای مربوط در سطح کشور باشد، به عنوان مرجع تخصصی و رسمی به عهده سازمان حسابرسی میباشد.
بدیهی است سازمان در تدوین اصول و ضوابط مذبور از جامعه حسابداران رسمی ایران و سایر مراجع ذی صلاح کشور به تشخیص خود نظر خواهی میکند.
گزارشات حسابرسی و صورتهای مالی که در تنظیم آنها اصول و ضوابط تعیین شده از طرف سازمان رعایت نشده باشد در هیچیک از مراجع دولتی، بانکها، مؤسسات اعتباری دولتی و غیر دولتی، سازمان بورس اوراق بهادار و مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی معتبر نمیباشد و به نفع اشخاص مزبور قابل استناد نخواهد بود.
ک ـ تدوین موازین اخلاقی و رفتار حرفهای حسابرسان سازمان بر اساس اصول و موازین اسلامی.
ل ـ انجام تحقیقات و مطالعات لازم به منظور کسب آخرین اطلاعات در زمینه حسابداری و حسابرسی و سایر رشتههای مربوط و نشر و اشاعه نتیجه حاصل شده به منظور افزایش مستمر سطح دانش تخصصی حسابداری و حسابرسی در کشور.
تبصره 1ـ انجام وظائف مندرج در بندهای (الف)تا (ج) فوق مشتمل بر دستگاههایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است (ازجمله شرکت نفت، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، سازمان صنایع ملی، مرکز تهیه و توزیع کالاو شرکتهای تابعه دستگاههای مذکور و ...) نیز خواهد بود.
تبصره 2ـ سازمان مجاز است در حدود امکانات و برنامههای اجرایی خود علاوه بر دستگاههای مذکور در بندهای (الف) تا (د) فوق، امور بازرس قانونی، حسابرسی، ارائه خدمات و مشاوره مالی و طرح و استقرار سیستمهای مالی و خدمات مدیریت سایر دستگاهها را بنا به درخواست ارکان مجاز آنها پذیرفته و انجام دهد.
تبصره 3ـ سازمان میتواند در موارد ضروری و به مسؤولیت خود و تحت نظارت مستقیم طبق ضوابطی که به پیشنهاد هیأت عامل به تصویب رییس مجمع میرسد از خدمات اشخاص حقیقی و حقوقی که به امر حسابرسی و خدمات و مشاوره مالی و مدیریت اشتغال دارند، استفاده نماید.
فصل سوم ـ ارکان سازمان
ماده 8 ـ ارکان سازمان به شرح زیر است:
1ـ مجمع عمومی
2ـ هیأت عامل
3ـ مدیر عامل
4ـ هیأت عالی نظارت
مجمع عمومی
ماده 9ـ اعضای مجمع عمومی عبارتند از:
1ـ وزیر امور اقتصادی و دارایی (رییس مجمع عمومی )
2ـ رییس سازمان مدیریت و برنامهریزی
3ـ وزیر نفت
4 ـ وزیر صنایع و معادن
5 ـ وزیر بازرگانی
ماده 10ـ مجمع عمومی سازمان حداقل سالی دوبار با دعوت کتبی رییس مجمع به منظور اتخاذ تصمیم در مورد صورتهای مالی و بودجه سازمان و سایر وظایف تشکیل میشود و علاوه بر آن با پیشنهاد مجمع عمومی، مدیر عامل یا حداقل چهار نفر از اعضای هیأت عامل یا هیأت عالی نظارت حداکثر ظرف 15 روز با دعوت کتبی رییس مجمع تشکیل خواهد شد.
تبصره ـ جلسات مجمع عمومی با حضور حداقل چهار عضو رسمیت خواهد داشت و تصمیمات آن با اکثریت آرا معتبر میباشد.
ماده 11ـ وظایف مجمع عمومی عبارت است از:
1 ـ نصب و عزل رییس و اعضای هیأت عامل و هیأت عالی نظارت به ترتیب مقرر در این اساسنامه.
2 ـ تعیین حقوق و مزایای مدیر عامل، اعضای هیأت عامل، رییس و اعضای هیأت عالی نظارت.
3 ـ تصویب بودجه وصورتهای مالی و اتخاذ تصمیم نسبت به گزارشات هیأت عامل و هیأت عالی نظارت.
4 ـ پیشنهاد تصویب تشکیلات سازمان پس از تأیید سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور به هیأت وزیران و اتخاذ تصمیم در مورد خط مشی و برنامههای کلی و آموزشی سازمان.
5 ـ تصویب آییننامههای مندرج در این اساسنامه که تصویب آن به عهده مجمع عمومی واگذار گردیده است.
6 ـ پیشنهاد هرگونه تغییر در اساسنامه به هیأت وزیران.
7 ـ اتخاذ تصمیم نسبت به موضوعات دیگری که در ارتباط با وظایف سازمان میباشد.
8 ـ اتخاذ تصمیم در مورد تغییر میزان سرمایه سازمان و پیشنهاد به هیأت وزیران برای تصویب.
9 ـ پیشنهاد هرگونه تغییر در آییننامه استخدامی سازمان به مراجع ذیربط.
10 ـ اجازه ایجاد شعبه موضوع ماده (4) این اساسنامه.
11 ـ تصویب اصول و ضوابط حسابرسی و حسابداری.
12 ـ تصویب موازین اخلاقی و انضباطی حسابرسی سازمان.
هیأت عامل
ماده 12ـ هیأت عامل سازمان از یکنفر رییس که سمت مدیر عامل را نیز خواهد داشت و چهار یا شش عضو دیگر که به طور موظف انجام وظیفه خواهند نمود و همگی متخصص و متعهد و متدین و دارای حسن شهرت در حرفه میباشند تشکیل میگردد.
ماده 13ـ اعضای هیأت عامل باید دارای تحصیلات عالی در یکی از رشتههای حسابداری و حسابرسی، مالی، بازرگانی، بانکداری و یا رشتههای وابسته به آنها بوده و حداقل پنج سال تجربه در سمت مدیر حسابرسی داشته باشد.
ماده 14ـ مدیر عامل به پیشنهاد رییس مجمع و تصویب مجمع عمومی و سایر اعضای هیأت عامل به پیشنهاد مدیر عامل و تأیید رییس مجمع و تصویب مجمع عمومی برای مدت سه سال تعیین و منصوب میشوند.
تبصره ـ رییس مجمع میتواند عزل و یا تغییر سمت مدیر عامل و هریک از اعضای هیأت عامل را قبل از پایان دوره عضویت آنان به مجمع عمومی پیشنهاد نماید.
ماده 15ـ هریک از اعضای هیأت عامل عهده دار بخشی از فعالیت سازمان خواهند بود و قبول سمتهای غیر موظف فقط در مؤسسات عامالمنفعه، اجتماعی و آموزشی با تصویب رییس مجمع بلامانع است.
ماده 16ـ درصورت استعفا، عزل و بازنشستگی و یا فوت هر یک از اعضای هیأت عامل، رییس مجمع موظف است به ترتیب مقرر در این اساسنامه حداکثر ظرف یک ماه جانشین وی را به مجمع عمومی پیشنهاد نماید.
ماده 17ـ جلسات هیأت عامل با حضور حداقل چهار یا پنج نفر (حسب مورد) از اعضا رسمیت خواهد یافت. ریاست جلسات هیأت عامل با مدیر عامل خواهد بود و تصمیمات متخذه با حداقل سه یا چهار رأی موافق (حسب مورد) معتبر است.
تبصره ـ جلسات هیأت عامل با پیشنهاد مدیر عامل یا حداقل سه نفر از سایر اعضای هیأت عامل با دعوت کتبی مدیر عامل تشکیل خواهد شد.
ماده 18ـ تصمیمات هیأت عامل مکتوب و به امضای اعضای حاضر در جلسات خواهد رسید.
مسؤولیت ابلاغ و پیگیری مصوبات هیأت عامل با مدیر عامل است.
ماده 19ـ وظایف هیأت عامل عبارت است از:
1 ـ بررسی و تأیید و ارائه بودجه سالانه و صورتهای مالی سالانه و گزارش عملکرد سازمان به مجمع عمومی .
2 ـ بررسی و تأیید تشکیلات سازمان جهت ارائه به مجمع عمومی .
3 ـ بررسی و تأیید پیشنهاد تغییر اساسنامه جهت ارائه به مجمع عمومی .
4 ـ اتخاذ تصمیم در مورد پیشنهادات صلح و سازش در دعاوی با رعایت قوانین و مقررات مربوط.
5 ـ بررسی و تأیید آییننامههای مورد نیاز و ارائه به مراجع ذیربط جهت تصویب.
6ـ بررسی و تأیید اصول و ضوابط حسابداری و حسابرسی بنا به پیشنهاد کارگروه فنی جهت ارائه به مجمع عمومی .
7 ـ بررسی و تأیید موازین اخلاقی و انضباطی حسابرسان سازمان، بنا به پیشنهاد کار گروه انضباطی جهت ارائه به مجمع عمومی .
8 ـ تصویب برنامههای آموزشی در قالب اهداف و وظایف سازمان، بنا به پیشنهاد کارگروه آموزشی.
ماده 20ـ مدیر عامل بالاترین مقام اجرایی سازمان بوده و در حدود قوانین و مقررات مربوط مسؤول اداره امور سازمان میباشد و دارای وظایف و اختیارات ذیل است:
1 ـ اجرای مصوبات مجمع عمومی و هیأت عامل.
2 ـ تهیه و پیشنهاد بودجه سالانه به هیأت عامل.
3 ـ تهیه صورتهای مالی و ارائه آن به هیأت عالی نظارت و مجمع عمومی پس از تأیید هیأت عامل.
4 ـ تهیه گزارش عملکرد سازمان و ارائه آن به مجمع عمومی پس از تأیید هیأت عامل.
5 ـ تهیه تشکیلات سازمان و ارائه آن به مجمع عمومی پس از تأیید هیأت عامل.
6 ـ پیشنهاد تغییر اساسنامه و آییننامه استخدامی به مجمع عمومی پس از تأیید هیأت عامل.
7 ـ تهیه و تدوین و ارائه آییننامههای مالی و معاملاتی و سایر آییننامههای مورد نیاز به مجمع عمومی پس از تأیید هیأت عامل.
8 ـ تعیین سمت اجرایی و وظایف و اختیارات هر یک از اعضای هیأت عامل در اداره امور سازمان.
9 ـ نمایندگی سازمان در کلیه مراجع قانونی با حق توکیل به غیر و ارجاع داوری با رعایت قوانین و مقررات مربوط و در موارد لازم ارائه پیشنهاد صلح و سازش به هیأت عامل.
10 ـ دعوت اعضای هیأت عامل جهت تشکیل جلسه.
ماده 21ـ کلیه اسناد و اوراق مالی و تعهد آور باید به امضای مدیر عامل یا افراد مجاز از طرف وی و یکی از اعضای هیأت عامل به انتخاب هیأت عامل برسد.
تبصره ـ مدیر عامل و عضو هیأت عامل موضوع ماده(21) میتوانند حق امضای اسناد و اوراق مالی و تعهد آور را در شعب به موجب آییننامهای که به تصویب مجمع عمومی سازمان میرسد، برحسب مورد به مسؤولین شعب سازمان واگذار نمایند. این تفویض اختیار رافع مسؤولیت تفویض کننده نخواهد بود.
هیأت عالی نظارت
ماده 22ـ هیأت عالی نظارت مرکب از یک رییس و دو نفر عضو از بین افراد مسلمان، مؤمن و متقی و دارای حسن شهرت و مسلط به امور حسابرسی و حسابداری که دارای تحصیلات عالی در یکی از رشتههای حسابداری و حسابرسی، مالی، بازرگانی، بانکداری یا رشتههای وابسته به آنها با حداقل پنج سال تجربه در سمت مدیر حسابرسی باشند برای مدت دو سال انتخاب میشوند و باید حداقل یک ماه قبل از انقضای دوره، اعضای جدید انتخاب گردند و انتخاب مجدد بلامانع است.
تبصره ـ رییس هیأت عالی نظارت و اعضای آن با پیشنهاد رییس مجمع و تصویب مجمع سازمان منصوب خواهند شد.
ماده 23ـ وظایف هیأت عالی نظارت عبارت است از:
1ـ نظارت مستمر بر عملیات جاری سازمان به منظور جلوگیری از هرگونه انحراف احتمالی و حصول اطمینان از حسن اجرای امور بر طبق خط مشی و برنامهها و ضوابط مصوب سازمان.
2ـ مطالعه و بررسی سیستم کنترلهای داخلی سازمان و کفایت اجرای آنها.
3ـ اجرای سایر وظایف حسابرسی و بازرسی قانونی سازمان.
4ـ ارائه گزارشهای لازم از نتایج بررسیها به مجمع عمومی .
تبصره 1ـ حدود مسؤولیتهای هیأت عالی نظارت در اجرای وظایف بازرس قانونی طبق اصلاحیه قانون تجارت و سایر قوانین و مقررات مربوط خواهد بود.
تبصره 2ـ هیأت عالی نظارت گزارشهای لازم از نظارت خود بر سازمان را به رییس مجمع و مجمع عمومی سازمان و در صورت لزوم سایر مراجع قانونی تسلیم خواهد کرد.
ماده 24ـ هیأت عالی نظارت در ایفای وظایف خود میتواند کلیه اسناد، حسابها و داراییهای سازمان را مورد رسیدگی قرار دهد و به کلیه مقررات، تصمیمات، نوشتهها و گزارشهای سازمان که لازم میداند دسترسی داشته باشد و بدون مداخله در امور جاری سازمان و در حدود وظایف، نظرات خود را به مدیر عامل سازمان بدهد.
تبصره ـ حضور رییس یا یک نفر از اعضا به معرفی رییس هیأت عالی نظارت در جلسات هیأت عامل سازمان بدون داشتن حق رأی اجباری است. مدیر عامل سازمان مکلف است ساعت و تاریخ تشکیل جلسات هیأت عامل را حداقل سه روز قبل از تشکیل کتباً به هیأت عالی نظارت اعلام دارد. در غیر این صورت مصوبات جلسه اعتبار قانونی نخواهد داشت.
ماده 25ـ هیأت عالی نظارت دارای دبیر خانهای میباشد که زیر نظر رییس هیأت اداره خواهد شد.
دبیر و کارکنان دبیرخانه از بین کارمندان سازمان توسط رییس هیأت عالی نظارت و با هماهنگی قبلی مدیر عامل تعیین میشود.
دبیرخانه برای انجام وظائف خود از امکانات اداری و مالی سازمان استفاده خواهد نمود.
ماده 26ـ رییس هیأت عالی نظارت به طور موظف انجام وظیفه خواهد نمود و قبول سمتهای غیر موظف فقط در مؤسسات عامالمنفعه، اجتماعی و آموزشی با تصویب رییس مجمع بلامانع است.
ماده 27ـ حقوق و مزایای رییس و حق حضور اعضای هیأت عالی نظارت توسط رییس مجمع تعیین میگردد.
ماده 28ـ آییننامه داخلی هیأت عالی نظارت با رعایت کلیه مقررات مربوط به وسیله هیأت تهیه و به تصویب مجمع عمومی سازمان میرسد.
فصل چهارم ـ سایر مقررات
ماده 29ـ سازمان به منظور حسن اجرای وظایف محول شده دارای کارگروه های تخصصی لازم از جمله فنی، آموزشی و انضباطی میباشد، وظایف کارگروهها و همچنین تعداد و ترکیب اعضا و نحوه اداره آنها به پیشنهاد مدیر عامل و به تصویب هیأت عامل میرسد.
تبصره ـ اعضای کارگروهها از اشخاص متعهد و متخصص در یکی از رشتههای تحصیلی مذکور در ماده (22) این اساسنامه انتخاب میشوند.
ماده 30ـ اعضای هیأت عامل و هیأت عالی نظارت پس از انتخاب سوگند خورده و سوگند نامه را امضاﺀ مینمایند که در انجام وظایف نهایت دقت و بی نظری را به کار برند و کلیه نظرات ابرازی و تصمیماتی که میگیرند مقرون به صلاح کشور بوده و رعایت کامل حفظ اسرار سازمان را چه در زمان تصدی و چه بعد از آن بنمایند.
ماده 31ـ سال مالی سازمان از اول فروردین ماه هر سال شروع و به آخر اسفند ماه همان سال خاتمه مییابد.
ماده 32ـ صورتهای مالی هر سال سازمان باید حداقل سی روز قبل از تشکیل مجمع عمومی سازمان به هیأت عالی نظارت ارائه شود.
ماده 33ـ این اساسنامه از تاریخ تصویب لازم الاجرا میباشد.
این اساسنامه به موجب نامه شماره 3240/30/82 مورخ 22/3/1382 شورای نگهبان به تأیید شورای یاد شده رسیده است.
محمدرضا عارف ـ معاون اول رییسجمهور