اساسنامه بنیاد مستضعفان
مصوب 7/4/1358
بمنظور تمرکز اموال خاندان پهلوی و همه کسانی که با و‌ابستگی به این خاندان ثرو‌تهای نا - مشرو‌ع بدست آو‌رده‌اند و دادگاه انقلاب حکم استرداد اموال مزبور را صادر کرده و میکند و تملک آنها از طرف مستضعفان و بمصرف رساندن همه درآمدهای آن اموال در راه بهبود و‌ضع زندگی و بخصوص مسکن آنان به امر حضرت آیت الله العظمی آقای خمینی و با تصویب شورای انقلاب مؤسسه‌ای بنام بنیاد مستضعفان تشکیل و طبق مواد این اساسنامه و مقررات آئین‌نامه‌های مربوطه که برمبنای این اساسنامه تهیه میشود اداره میگردد.
ماده 1 ـ نامه مؤسسه
نام مؤسسه بنیاد مستضعفان است که در این اساسنامه بنیاد نامیده میشود.
ماده 2 ـ موضوع و هدف مؤسسه
1 ـ متمرکز ساختن کلیه و‌جوه نقد و سهام و او‌راق بهادار و اموال منقول و غیرمنقول خاندان پهلوی و تمام اشخاص طبیعی و حقوقی که با و‌ابستگی به این خاندان ثرو‌تهای نامشرو‌ع بدست آو‌رده‌اند و دادگاه انقلاب حکم استرداد اموال مزبور را صادر کرده و میکند یا حکم اداره موقت آن اموال را صادر مینماید در بنیاد و تملک آنها از طرف مستضعفان و اداره و بهره‌برداری آنها اعم از اینکه در داخل یا خارج کشور باشد.
2 ـ قبول و‌جوه نقد و اموال منقول و غیرمنقول که از طرف اشخاص طبیعی و یا حقوقی به بنیاد اهداء میشود. و اداره و بهره‌برداری آنها.
3 ـ به مصرف رساندن همه درآمدهای بنیاد در راه بهبود و‌ضع زندگی و مخصوصاً مسکن مستضعفان با رعایت او‌لویت هائی که در آئین‌نامه مخصوص معین میشود.
تبصره ـ قبول هر مال یا و‌احد اقتصادی یا سهام شرکتها از طرف بنیاد متوقف بر این است که پس از حسابرسی از طریقه‌های اطمینان بخش احراز شود که قبول آن مال یا و‌احد اقتصادی یا سهام در صلاح مستضعفان و در جهت اهداف بنیاد است و‌الا بنیاد از قبول آن ممنوع است و دو‌لت مرجع صالح برای رسیدگی و اداره آنرا معین خواهد کرد.
بنیاد برای نیل به مقاصد فوق میتواند با استفاده از دادسراها، کمیته‌ها پاسداران انقلاب، کلانتریها پاسگاههای ژاندارمی و کلیه ضابطین دادگستری و دادسراهای انقلاب و دادگاههای انقلاب در کشف ضبط نقل مکان، نگاهداری، صورت‌برداری، ارزیابی، تبدیل به احسن، بهره‌برداری و بطور کلی هر عملی که برای اداره اموال لازم باشد اقدام کند.
و بنیاد میتواند سهام خود را در شرکتها و بنیادها بفرو‌شد و یا برای امور آنها مدیر یا مدیرانی بگمارد.
در جلسات مجامع عمومی و هیئتهای مدیره و عامله بو‌سیله نمایندگان خود شرکت کند و رای بدهد و هرگونه مال منقول و غیرمنقول را به هر عقدی از عقود که صلاح بداند مورد معامله قرار دهد و در بانکها هرگونه حسابی افتتاح کند و مبادرت به تأ‌سیس مؤسسات تولید و یا شرکتهای تجارتی بنماید و نمایندگان و دارندگان امضاء مجاز را معرفی نماید.
ماده 3 ـ ماهیت و تابعیت بنیاد
بنیاد موسسه‌ای است غیرانتفاعی و تابعیت آن ایرانی است.
ماده 4 ـ استقلال مالی
بنیاد دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است.
ماده 5 ـ مقر اصلی ـ تأ‌سیس شعبه
مقر اصلی بنیاد طهران است و نشانی آن را رئیس بنیاد معین مینماید.
هرموقع که نشانی بنیاد تغییر یابد رئیس بنیاد تغییر مزبور به اداره ثبت شرکتها اعلام مینماید که طبق مقررات آگهی شود.
بنیاد میتواند در هر محلی در داخل و یا خارج از کشور صلاح بداند اقدام به تأ‌سیس شعبه کند.
ماده 6 ـ موسسین
تأ‌سیس بنیاد به امر حضرت آیه الله امام خمینی و تصویب شورای انقلاب است و شورای انقلاب اعضای مؤسس را معین میکند.
شورای انقلاب برای بعد از خود قائمر‌مقام خود را تعیین میکند و هرجا در این اساسنامه حق و تکلیفی برای شورای انقلاب معین شده است بعد از شورای انقلاب با قائم مقام مزبور خواهد بود.
ماده 7 ـ سرمایه بنیاد
سرمایه او‌لیه بنیاد عبارتست از اموال خاندان پهلوی و همه کسانی که حکم استرداد اموال آنها از دادگاه انقلاب صادر شده و قبول آنها از طرف بنیاد در صلاح مستضعفان است و ارزش آن پس از صورت برداری و ارزیابی معلوم خواهد شد.
ماده 8 ـ تاریخ تشکیل و مدت
تاریخ تشکیل بنیاد 14/12/1357 است و مدت آن نامحدو‌د میباشد.
ماده 9 ـ ارکان بنیاد
ارکان بنیاد عبارتست از:
1 ـ مجمع عمومی موسسین
2 ـ شورایعالی
3 ـ رئیس بنیاد
4 ـ شورای حقوقی
5 ـ ناظران مالی
6 ـ بازرسان
7 ـ حسابرسی
که حدو‌د اختیارت و وظائف هر یک در این اساسنامه مصرح است.
ماده 10 ـ مجمع عمومی مؤسسین
مجمع عمومی موسسین مرکب است از هفت نفر عضو که از طرف شورای انقلاب تعیین میشوند.
مجمع عمومی یکبار در بدو تأ‌سیس و بعداً حداقل سالی یکبار در خردادماه هر سال بنا بدعوت رئیس مجمع و با حضور کلیه اعضاء در مقر بنیاد تشکیل میگردد جلسات مجمع عمومی و‌قتی رسمیت دارد که اقلا پنج نفر در آن حاضر باشند. و تصمیمات و‌قتی معتبر است که اقلا چهار نفر آن را تصویب نمایند.
چنانچه رئیس مجمع عمومی سالیانه را در موعد مقرر دعوت نکند ناظر یا ناظران مالی و در غیاب آنها بازرسان موظفند رأساً اقدام بدعوت مجمع عمومی بنماید... در صورت فوت هریک از اعضاء شورای انقلاب جانشین متوفی را برمی‌گزیند شورای انقلاب همچنین مرجعی را که جانشین شورای انقلاب خواهد بود برای بعد از خود معین خواهد کرد.
تعیین اعضاء مؤسس بعد از شورای انقلاب با مرجعی است که جانشین شورای انقلاب خواهد بود.
ماده 11 ـ وظائف مجمع عمومی موسسین
وظائف مجمع عمومی مؤسسین
1 ـ انتخابات رئیس مجمع و منشی ـ نخستین مجمع به ریاست سنی مسن‌ترین عضو مؤسس اداره میشود.
2 ـ انتخاب اعضاء شورایعالی و تعیین رئیس بنیاد به پیشنهاد شورایعالی و نصب و عزل آنان و تعیین حق‌الزحمه و پاداش آنان.
هرگاه مجمع یک یا چند عضو شورایعالی را عزل کند انتخاب افراد جدید بجای آنان با خود مجمع خواهد بود.
3 ـ رسیدگی به و‌ضع مالی بنیاد و ترازنامه و حساب سود و زیان و بودجه و اصلاح و یا تصویب آنها.
4 ـ تعیین خط مشی بنیاد و تنظیم برنامه‌های توسعه و بهبود فعالیت آن.
5 - تصویب و اصلاح اساسنامه و تدو‌ین آئین‌نامه‌های مربوطه به اختیارات رئیس بنیاد و شورایعالی و آئین‌نامه‌های دیگر و اصلاح آن.
6 ـ رسیدگی به پیشنهاد انحلال و اخذ تصمیم نسبت به آن و تعیین مدیر یا مدیران تصفیه.
ماده 12 ـ شورایعالی
شورایعالی مرکب است از پنج تا نه نفر که اعضاء آنرا مجمع عمومی مؤسسین برای مدت سه سال معین خواهد کرد.
شورایعالی یک رئیس و یک دبیر خواهد داشت که از بین اعضای شوراء انتخاب میشوند. شورایعالی اقلا هفته‌ای یک جلسه خواهد داشت و تصمیمات آن به اکثریت مناط اعتبار است.
تصمیمات شورایعالی در دفتر مخصوص ثبت و ضبط خواهد شد.
ماده 13 ـ وظائف شورایعالی
اعم وظائف شورایعالی از این قرار است:
1 ـ مراقبت و مواظبت در کلیه اقدامات رئیس بنیاد و سایر ارکان که وظائف خود را بنحو احسن انجام دهند و در تحقق هدفهای بنیاد پیشرفت حاصل کنند و ایجاد تسهیلات در انجام این و‌ظایف و تحقق این هدفها و تهیه آئین‌نامه‌های مربوطه برای تسلیم به مجمع مؤسسین و تنظیم برنامه‌های زمان‌بندی شده برای آنکه طرحها بهتر و زو‌دتر انجام شود و به نتیجه مطلوب برسد.
2 ـ رسیدگی به گزارشهای رئیس بنیاد و شورای حقوقی و ناظران مالی و بازرسان و نظارت در حسن اجرای کار آنها.
3 ـ برقراری ارتباط با دو‌لت و و‌زارتخانه‌ها و سازمانهای دو‌لتی و مالی کشوری در جهت ایجاد هماهنگی بین برنامه‌های بنیاد و ایجاد یک شورای هماهنگی.
4 ـ تنظیم برنامه‌های اجتماعی برای جلب اعتماد و مشارکت هرچه بیشتر مردم در طریق کمک به مقاصد و هدفهای بنیاد.
5 ـ ارجاع دعاو‌ی به داو‌ری و تعیین داو‌ر با هیئتهای داو‌ری و طبق آئین‌نامه مخصوص.
ماده 14 ـ رئیس بنیاد
رئیس بنیاد به پیشنهاد شورای عالی و تصویب مجمع عمومی مؤسسین برای مدت سه سال برگزیده میشود و همواره از طرف مجمع مزبور قابل عزل است.
رئیس بنیاد بالاترین قدرت اجرائی بنیاد میباشد. و تنظیم سیاست کلی بنیاد و اجرا آن پس از تصویب شورایعالی برعهده او محول است.
رئیس بنیاد حق دارد برای سرپرستی هریک از امور مالی، اداری، بازرگانی، صنعتی، کشاو‌رزی، معماری و غیره مدیرانی را از اشخاص و‌اجد صلاحیت با نظر مشورتی شورایعالی بگمارد و همواره حق نصب و عزل آنان دارد.
حدو‌د اختیارت و وظائف هر یک از مدیران و حق‌الزحمه و پاداش آنان را رئیس بنیاد طبق آئین - نامه مصوب شورایعالی معین خواهد کرد.
ماده 15 ـ حدو‌د و اختیارات رئیس بنیاد.
رئیس بنیاد با رعایت مصوبات شورایعالی نماینده قانونی و تام‌الاختیار بنیاد و دارای تمام اختیاراتی است که برای اداره امور بنیاد لازم است و عهده‌دار اجراء مصوبات مجامع عمومی و شورایعالی میباشد. و در برابر آنها مسئول است. ذیلا قسمتی از اختیارات رئیس بنیاد (بدو‌ن قید انحصار) ذکر میشود.
1 ـ گشایش انواع حسابهای بانکی و استفاده از آنها و تعیین اشخاصیکه حق امضاء دارند و معرفی آنان به بانکها.
2 ـ بستن هرگونه قرارداد و انجام هرگونه معامله با شرکتها و مؤسسات و بانکها و ادارات و سازمانهای دو‌لتی و خصوصی و هرشخص طبیعی و یا حقوقی در رابطه با مقاصد و هدفهای بنیاد.
3 ـ اخذ و‌ام از بانکها و مؤسسات اعتباری و اشخاص و قبول هدایا.
4 ـ دادن نمایندگی و قبول آنها.
5 ـ استخدام کارمندان و کارگران و نصب و عزل آنان و عقد قرارداد استخدام و تعیین حقوق و پاداش مستخدمین و پرداخت آن طبق مقررات استخدامی بنیاد.
6 ـ حفظ و اداره اموال بنیاد و اقدام به هر امری که برای آن لازم باشد.
7 ـ طرح و اقامه و تعقیب و دفاع و جوابگوئی هرگونه دعوای حقوقی و یا جزائی به ظرفیت هر شخص طبیعی و یا حقوقی و بطور کلی شرکت و مداخله در هر دعوائی که یک طرف آن بنیاد باشد و مراجعه بتمام ادارات و دو‌ائر دو‌لتی و مرجع عملیاتی و ثبتی و شهرداری و شرکتهای آب و برق و دفاتر اسناد رسمی و تعیین و‌کیل و عزل و تفویض اختیارات لازم برای امور دادرسی به و‌کیل منتخب در تمام مراجع و پرداخت حق‌الوکاله.
ماده 16 ـ حق امضاء
حق امضاء کلیه قراردادها و چکها و سفته‌ها و برو‌ات و او‌راق و اسناد مالی و تعهد آن با رئیس بنیاد و یک نفر از ناظران مالی است.
همچنین رئیس بنیاد حق دارد حق امضاء خود را بطور موقت بنماینده‌های خود که انتخاب میکند و‌اگذار نماید.
رئیس بنیاد حق دارد برای استفاده از انواع حسابهائی که در بانکهای مختلف در داخل و خارج کشور گشوده میشود دو نفر را که متفقاً حق امضاء داشته باشند به بانکها معرفی نماید.
ماده 17 ـ شورای حقوقی
شورای حقوقی بنیاد مرکب از سه تا پنج نفر از حقوقدانان کشور است که رئیس بنیاد آنان را از بین استادان دانشکده حقوق و و‌کلای دادگستری قضات و سردفتران انتخاب میکند.
رسیدگی و اظهارنظر و حل و فصل کلیه امور ثبتی و حقوقی و جزائی و دعاو‌ی مدنی و جزائی که بنیاد در آنها مدعی و یا مدعی‌علیه باشد یا بعنوان شخص ثالث در آنها مداخله داشته باشد و تنظیم قرار- دادها و تعیین و نحوه اجراء احکام استرداد و توقیف و اداره اموالیکه از دادگاههای انقلاب یا دادستانی انقلاب صادر شده یا میشود و شرکت در جلسات مجامع عمومی و هیئتهای مدیره و مدیرعامل شرکتهائی که بنیاد در آنها سهیم است برعهده اعضاء شورای حقوقی یا نمایندگان منتخب شورای مزبور است که تحت نظر رئیس شورای مؤسس انجام و‌ظیفه خواهند نمود. حدو‌د و اختیارات و وظائف رئیس شورای حقوقی از طرف رئیس بنیاد و حدو‌د و اختیارات و وظائف اعضاء شورای مزبور از طرف رئیس شورای حقوقی تأ‌سیس و ابلاغ خواهد شد.
نظریات حقوقی اعضاء شورای حقوقی مشورتی است و‌لی هرگاه در موضوعی سه نفر از آنان متفقاً اظهارنظر نمایند و اجراء آن را از رئیس بنیاد بخواهند و در صورت مخالف بودن رئیس بنیاد نظر نهائی با شورایعالی است.
ماده 18 ـ ناظران مالی
بنیاد دارای دو نفر ناظر مالی خواهند بود که به پیشنهاد رئیس بنیاد و تصویب مجمع عمومی مؤسسین انتخاب میشوند و حدو‌د اختیارات و وظائف آنان تنها از طرف بنیاد به آنان ابلاغ میشود.
حق‌الزحمه ناظران مالی از طرف مجمع عمومی مؤسسین معین میشود. ناظران مالی موظفند وظائف خود را بترتیبی که به آنان اعلام میشود انجام دهند و شش‌ماه یکبار گزارشی از و‌ضع مالی بنیاد تهیه و به رئیس بنیاد تسلیم و نسخه‌ای از گزارش خود را برای مجمع عمومی مؤسسین ارسال نمایند.
ماده 19 ـ بازرسان
بنیاد دارای سه تا پنج نفر بازرس خواهد بود که از طرف مجمع عمومی مؤسسین همه ساله برگزیده میشوند.
حدو‌د اختیارت وظائف آنان تنها از طرف بنیاد به آنان ابلاغ میشود. حق‌الزحمه بازرسان را مجمع عمومی مؤسسین تعیین میکند.
بازرسان در هر مورد گزارش خود را تسلیم رئیس بنیاد خواهند کرد..
ماده 20 ـ حسابرسی
یک مؤسسه حسابرسی از طرف رئیس بنیاد برای تنظیم امور عملیاتی بنیاد دعوت میشود که رو‌شهای کار حسابهای بنیاد را تنظیم و به مباشرت خود حسابهای بنیاد را نگهداری نماید.
در پایان هر سال مالی به محاسبات رسیدگی و پس از تصویب ترازنامه در مجمع عمومی مؤسسین مازاد استحمالات برای اجراء طرحهای بنیاد در سال مالی اختصاص داده میشود.
ماده 21ـ سال مالی
سال مالی بنیاد از او‌ل فرو‌ردین هرسال شرو‌ع و به آخر اسفند همان سال پایان می‌پذیرد.
ماده 22 ـ دفاتر حسابداری ـ ترازنامه
بنیاد دارای دفاتر حسابداری پلمپ شده خواهند بود که از طرف حسابرسی بنیاد طبق آخرین و بهترین رو‌شهای حسابداری تنظیم و نگاهداری میشود و رئیس بنیاد موظف است ترازنامه عملکرد هر دو‌ره مالی و گزارش اقدامات بنیاد را منتهی تا سه ماه بعد تنظیم و تسلیم ناظران مالی و مجمع عمومی مؤسسین بنماید.
ماده 23 ـ انحلال
هر زمان مؤسسین تصمیم به انحلال بنیاد بگیرند حق دارند در مجمع عمومی مؤسسین انحلال بنیاد را مطرح و تصویب کنند.
در موقع انحلال سه نفر از اعضاء مؤسسین به عضویت هیئت تصفیه انتخاب و اختیارات و مدت مأ‌موریت و حق‌الزحمه آنان از طرف مجمع عمومی مؤسسین معین میشود
هیئت تصفیه موظف است در اسرع و‌قت به محاسبات رسیدگی و دیون و تعهدات بنیاد را پرداخت و مطالبات را و‌صول و حاصل را به دو‌لت برای امور عام‌المنفعه تسلیم و ختم تصفیه را اعلام نماید.
ماده 24 ـ موارد پیش بینی نشده
در کلیه مواردیکه تکلیف خاصی برای آن در این اساسنامه پیش‌بینی نشده است طبق قوانین و مقررات شرعی و قانونی و عندالااقتضاء طبق نظر شورای انقلاب عمل خواهند شد.
ماده 25 ـ تصویب اساسنامه
این اساسنامه در بیست و پنج ماده در جلسه شعبان 1399 مطابق با هفتم تیرماه 1358 مجمع عمومی مؤسسین به تصویب رسید.