هیئت وزیران درجلسه مورخ 26/3/1387 بنا به پیشنهاد وزارت رفاه و تأمین اجتماعی و تأیید شورای عالی رفاه و تأمین اجتماعی و به استناد ماده (17) قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی – مصوب 1383 – و به استناد ماده (113) قانون مدیریت خدمات کشوری - مصوب 1386- اساسنامه سازمان تأمین اجتماعی را به شرح زیر تصویب نمود:

اساسنامه سازمان تأمین اجتماعی
مصوب 1387,03,26

ماده 1 - هدف سازمان تاٌمین اجتماعی که در این اساسنامه به اختصار سازمان نامیده می شود، اجرا، تعمیم و گسترش انواع بیمه های اجتماعی و استقرار نظام هماهنگ متناسب با اهداف نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی همچنین تمرکز وجوه و درآمدهای موضوع قانون تأمین اجتماعی با بکارگیری اصول محاسبات بیمه ای در حوزه بیمه و رعایت اصول بنگاه داری در حوزه سرمایه گذاری با بهره گیری از وجوه و ذخایر می باشد.

ماده 2ـ موضوع فعالیت سازمان در راستای تحقق اهداف بیمه ای مقرر در قوانین و مقررات مربوط از جمله قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی و قانون تأمین اجتماعی همچون بازنشستگی، بیکاری، حوادث و بیماری ها، غرامت دستمزد، مستمری از کارافتادگی و بازماندگان و همچنین خدمات درمانی و اداره صندوق های بیمه اجتماعی و درمانی مربوط می باشد.

ماده 3ـ سازمان دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی و اداری می باشد و به صورت مؤسسه عمومی غیردولتی طبق مقررات این اساسنامه و سایر قوانین و مقررات مربوط اداره خواهد شد.

ماده 4 ـ مرکز اصلی سازمان در تهران است و می تواند در تهران و سایر مناطق کشور شعبه و نمایندگی ایجاد و یا از طریق واگذاری برخی از امور به کارگزاری ها با رعایت تبصره (1) ماده (12) قانون یادشده اقدام نماید.

تبصره ـ سازمان مجاز است با رعایت قوانین و مقررات مربوط برحسب ضرورت نسبت به تأسیس شعبه یا نمایندگی در خارج از کشور اقدام نماید.

ماده 5 ـ ارکان سازمان عبارتند از:
الف - شورا
ب - هیئت مدیره
پ- مدیرعامل
ت- هیئت نظارت

ماده 6 ـ اعضای شورای سازمان عبارتند از:

الف - هشت (8) نفر نمایندگان دولت به شرح زیر:
1- رئیس جمهور (ریس شورا)
2- وزیر رفاه و تامین اجتماعی
3- وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
4- وزیر کار و امور اجتماعی
5- وزیر صنایع و معادن
6- معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور
7- معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور
8- معاون حقوقی و امور مجلس رئیس جمهور

ب - چهار (4) نفر نماینده کارفرمایان به شرح زیر:
1- سه(3) نفر کارفرمای واحدهای تولیدی، صنعتی و بازرگانی ،به انتخاب کانون عالی انجمن های صنفی کارفرمایان
2ـ یک(1)نفر کارفرمای واحدهای صنفی و بازرگانی به انتخاب کانون عالی انجمن های صنفی کارفرمایان

پ - سه (3) نفر نماینده بیمه شدگان به شرح زیر :
1 - دو (2) نفر نماینده بیمه شدگان واحدهای تولیدی، صنعتی و صنفی به انتخاب کانون عالی شوراهای اسلامی کار.
2- یک (1) نفر نماینده بیمه شدگان واحدهای اداری دولتی به انتخاب اتحادیه کارمندان دولت مطابق قوانین و مقررات مربوط .

ماده 7- اعضای شورا برای مدت چهار سال انتخاب و جایگزینی پیش از موعد و تجدید انتخاب آنها بلامانع است.

تبصره 1- چنانچه هر یک از اعضای شورا برکنار، فوت یا استعفا نماید یا بیش از سه جلسه متوالی با تشخیص رییس شورا بدون عذر موجه غیبت کند جانشین او برای بقیه مدت مقرر به نحو مذکور در این ماده انتخاب خواهد شد.

تبصره 2- جلسات شورا با حضور (10) نفر از اعضا رسمیت یافته و تصمیمات آن با رأی موافق حداقل (8) عضو حاضر قطعیت خواهد یافت.

ماده 8- وظایف و اختیارات شورا به شرح زیر می باشد:

الف - تصویب خط مشی و راهبردهای کلان سازمان .

ب - تصویب برنامه و بودجه، صورت های مالی و عملکرد سالانه سازمان.

پ - تعیین اعضای هیئت مدیره و هئیت نظارت.

ت - تعیین حقوق و مزایا و پاداش اعضای هیئت مدیره، مدیرعامل و حق الزحمه هیئت نظارت.

ث - تصویب آیین نامه های مالی، معاملاتی، اداری، استخدامی و سایر آیین نامه های موردنیاز سازمان.

ج - بررسی و تصویب تشکیلات کلان سازمان به پیشنهاد هیئت مدیره.

چ - تصویب پیشنهاد هیئت مدیره سازمان درخصوص انتخاب مدیرعامل.

ح - پیشنهاد تغییر و یا اصلاح اساسنامه .

خ - بررسی و اتخاذ تصمیم درخصوص سایر مواردی که بنا به پیشنهاد هیئت مدیره سازمان در شورا مطرح می شود.

تبصره 1- نحوه تشکیل و اداره جلسات شورا به موجب آیین نامه ای خواهد بود که پس از تشکیل اولین جلسه به تصویب شورا می رسد.

تبصره 2- مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره با دعوت شورا بدون حق رأی در جلسات شورا شرکت می کنند. تبصره 3- شورا برای بررسی و اظهارنظر درخصوص مسایل سازمان می تواند کارگروه های تخصصی داشته باشد. ترتیب تشکیل جلسات شورا و کارگروه های تخصصی آن طبق آیین نامه ای خواهد بود که ظرف سه ماه پس از تشکیل اولین جلسه به تصویب شورا می رسد.

د ـ پیشنهاد تغییر یا اصلاح قوانین و مقررات بازنشستگی (از جمله نرخ حق بیمه و سن بازنشستگی) بر اساس شاخص های جمعیتی امید به زندگی، محاسبات بیمه ای جهت تصویب در هیئت وزیران و سیر مراحل قانونی.

ماده 9 ـ اعضای هیات مدیره صندوق متشکل از پنج نفر خواهد بود که با رعایت بند "ب" ماده (17) قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی و تبصره (1) آن با پیشنهاد رئیس شورا و تصویب شورا انتخاب می شوند.

تبصره 1- رییس هیئت مدیره و مدیرعامل توسط رئیس شورا برای مدت چهار سال انتخاب خواهد شد.

تبصره 2- صدور احکام اعضاء و رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل به عهده رئیس شورا است.

ماده 10- هیئت مدیره در اولین جلسه از بین اعضای خود یک نفر را به عنوان نایب رئیس و یک نفر منشی انتخاب می نماید.

ماده 11 ـ وظایف رییس هیأت مدیره به شرح زیر است:
الف- دعوت از اعضای هیئت مدیره جهت تشکیل جلسات .
ب- اداره جلسات هیئت مدیره .
پ- انعکاس پیشنهادات هیئت مدیره به شورا و ابلاغ مصوبات شورا و هیئت مدیره به مدیرعامل.

تبصره - کارکنان سازمان در صورت عضویت در هیئت مدیره مسؤولیت اجرایی نخواهند داشت.

ماده 12 ـ مدت عضویت اعضای هیئت مدیره چهار سال است. تجدید انتخاب و یا جایگزینی قبل از موعد آنان (درصورت احراز نداشتن شرایط مقرر در قانون) به ترتیب مقرر در این اساسنامه خواهد بود.

تبصره 1- تا زمان انتخاب اعضای هیئت مدیره جدید، هیئت مدیره قبلی در سمت خود انجام وظیفه خواهند نمود.

تبصره 2- در صورت استعفاء، عزل و یا فوت هر یک از اعضای هیئت مدیره، شورا موظف است به ترتیب مقرر در این اساسنامه ظرف یک ماه جانشین وی را تعیین نماید.

ماده 13- وظایف و اختیارات هیأت مدیره به شرح زیر است:

الف - بررسی و تدوین خط مشی، راهبردهای کلان و برنامه های اجرایی لازم برای دستیابی به اهداف سازمان جهت ارایه به شورا.

ب - بررسی و تدوین بودجه، صورت های مالی و عملکرد سالانه سازمان جهت ارایه به شورا.

پ - بررسی و تدوین آیین نامه های مالی، معاملاتی، اداری و استخدامی و سایر آیین نامه ها و ضوابط موردنیاز و ارایه آنها به شورا.

ت - بررسی و تدوین ساختار و تشکیلات کلان سازمان و ارایه آن به شورا و تصویب تشکیلات تفصیلی سازمان.

ث - بررسی و تأیید نحوه استفاده و بهره برداری از وجوه و ذخایر سازمان و پیشنهاد آن به شورا.

ج - پیشنهاد عزل و نصب مدیرعامل سازمان به شورا .

چ - تعیین اعضای هیئت مدیره شرکت ها و مؤسسات تابعه بدون واسطه.

ح - اعمال اختیارات مجمع عمومی، شورا یا هیأت امنای صندوق های بیمه ای اجتماعی و درمانی وابسته از جمله صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق بیمه خدمات درمانی و صندوق بیمه روستاییان و عشایر.

خ - انجام سایر امور لازم برای سازمان در چارچوب این اساسنامه و قوانین مربوط.

تبصره - هیئت مدیره می تواند در صورت لزوم بخشی از اختیارات خود را به مدیرعامل تفویض نماید. این واگذاری رافع مسؤولیت هیئت مدیره نخواهد بود.

د - پیشنهاد ضوابط مربوط به قراردادهای بیمه های تکمیلی و سایر قراردادهای توافقی به شورا.

ذ - انتخاب نمایندگان سازمان جهت حضور در جلسات مجامع مؤسسات و شرکت هایی که تمام یا قسمتی از سهام آنان متعلق به سازمان می باشد.

ماده 14 ـ جلسات هیئت مدیره با حضور حداقل چهار نفر از اعضا رسمیت یافته و تصمیمات آنها با رأی موافق حداقل سه نفر از اعضای حاضر معتبر خواهد بود.

تبصره - نحوه تشکیل و اداره جلسات به موجب آیین نامه ای خواهد بود که به تصویب هیئت مدیره می رسد.

ماده 15 ـ وظایف و اختیارات مدیرعامل به شرح زیر است:
الف- اداره امور جاری سازمان در چارچوب مقررات قانونی، خط مشی ها، برنامه ها و دستورالعمل های مصوب شورا و هیئت مدیره.
ب- تهیه و تنظیم برنامه و بودجه، گزارش ها و صورت های مالی و عملکرد سازمان جهت ارایه به هیئت مدیره.
پ- استقرار و عملیاتی نمودن ساختار و تشکیلات مصوب.
ت- صدور احکام اعضاء هیئت مدیره شرکت ها و مؤسسات تحت پوشش بدون واسطه پس از تصویب هیئت مدیره سازمان.
ث- صدور حکم مدیرعامل شرکت ها و مؤسسات تحت پوشش بدون واسطه پس از تصویب هیئت مدیره آن شرکت ها.

تبصره 1- مدیرعامل در مقابل اشخاص حقیقی و حقوقی در کلیه مراجع قانونی نماینده سازمان می باشد و می تواند این اختیار را شخصاً و یا به وسیله نمایندگان یا وکلایی که تعیین می کند اعمال نماید.

تبصره 2- مکاتبات رسمی، قراردادها و اسناد تعهد آور سازمان با امضاء مدیرعامل و مهر سازمان معتبر خواهد بود.

تبصره 3- مدیرعامل می تواند با مسؤولیت خود، قسمتی از وظایف و اختیاراتش را به مدیران اجرایی سازمان تفویض نماید.

ماده 16 ـ اعضای هیئت نظارت مرکب از سه نفر با رعایت شرایط مندرج در بند "د" ماده (17) قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی توسط شورا انتخاب می شوند و انتخاب مجدد آنها بلامانع است.

تبصره 1- هیئت نظارت حق هیچگونه دخالتی در امور اجرایی سازمان را نخواهد داشت و در اجرای وظایف خود جهت دریافت اطلاعات موردنیاز و رسیدگی به دفاتر و مدارک باید از طریق مدیر عامل اقدام نماید.

تبصره 2- مدیرعامل موظف است هرگونه مدارک یا توضیحاتی که مورد درخواست کتبی هیئت نظارت باشد در مهلت های قانونی یا تعیین شده در اختیار آنان قرار دهد.

تبصره 3- اداره امور داخلی هیئت نظارت و طرز تشکیل جلسات آن و نحوه انجام رسیدگی طبق آیین نامه ای خواهد بود که توسط هیئت یادشده تدوین و تصویب خواهد شد.

تبصره 4- انتخاب رییس هیئت نظارت از بین اعضای هیئت نظارت، به عهده رییس شورای سازمان می باشد.

تبصره 5- صدور احکام اعضاء و رییس هیئت نظارت پس از طی مراحل مقرر در این اساسنامه به عهده رییس شورا می باشد.

تبصره 6- وظایف بازرس قانونی به عهده سازمان حسابرسی می­باشد که گزارش خود را به هیئت­نظارت جهت بررسی و اظهارنظر ارایه خواهند نمود.

ماده 17 ـ وظایف و اختیارات هیئت نظارت به شرح زیر است:
الف- نظارت بر حسن اجرای مفاد اساسنامه و تطبیق عملیات سازمان با مقررات قانونی.
ب - اظهارنظر درخصوص ترازنامه و عملکرد تنظیمی قبل از طرح در شورا.
پ- اظهارنظر درخصوص گزارش بازرس قانونی.
ت- انجام سایر وظایفی که به موجب این اساسنامه یا قوانین و مقررات در صلاحیت هیئت نظارت می­باشد.

تبصره - چنانچه هیئت نظارت در اداره امور سازمان عملی خلاف قوانین و مقررات یا مغایر مفاد این اساسنامه مشاهده نماید مراتب را به اطلاع شورا خواهد رساند.

ماده 18 ـ سال مالی سازمان از اول فروردین ماه هر سال آغاز و در پایان اسفندماه همان سال خاتمه می یابد.

ماده 19 ـ دارایی ها و درآمدهای سازمان عبارتند از:
الف - وجوه و دارایی های موجود و منافع حاصل از سرمایه گذاری های سازمان.
ب- حق بیمه های دریافتی و دریافتنی شامل سهم بیمه شدگان، سهم کارفرمایان و دولت.
پ- وجوه حاصل از خسارات، جرایم و جزاهای نقدی موضوع قوانین و مقررات مربوط یا احکام قطعی دادگاه ها
ت- هدایا و کمک های اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از داخل یا خارج کشور.
ث- بدهی ها، کمک ها و تعهدات قانونی دولت به سازمان.
ج- سایر منابعی که براساس ماده (7) قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی و یا قوانین و مقررات مربوط قابل جذب توسط سازمان باشد.

ماده 20 ـ هیئت مدیره مکلف است تا پایان آذرماه هر سال بودجه پیشنهادی سازمان را برای سال بعد تنظیم و به شورا ارایه نماید و شورا موظف است حداکثر تا پایان بهمن ماه همان سال، بودجه سال بعد را تصویب و به هیئت مدیره ابلاغ نماید.

ماده 21 ـ ترازنامه سالانه و گزارش مالی سازمان باید حداکثر تا پایان تیرماه جهت ارایه به مراجع قانونی ذی‏ربط تهیه و تسلیم گردد. همچنین گزارش مالی سالانه سازمان مشتمل بر صورتهای مالی تلفیقی حسابرسی شده به همراه گزارش هیئت مدیره در مورد فعالیت و وضعیت عمومی سازمان در سال مورد گزارش باید حداکثر تا پایان آبان ماه سال بعد به هیئت نظارت و شورا ارسال گردد.

تبصره 1- صورت های مالی تلفیقی سالیانه سازمان باید با رعایت استانداردهای حسابداری که توسط مرجع ذی صلاح قانونی تدوین شده یا می شود تهیه و ارایه گردد.

تبصره 2- تصویب صورت های مالی سازمان توسط شورا به منزله مفاصا حساب مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره برای عملکرد سال مورد نظر می باشد.

تبصره 3- هیئت نظارت مکلف است نسخه ای از نظرات خود در مورد ترازنامه سالانه و گزارش های مالی و صورت دارایی ها و بدهی ها را حداکثر ظرف پانزده روز از تاریخ دریافت آن به هیئت مدیره تسلیم نماید.

تبصره 4- هیئت مدیره موظف است ظرف پانزده روز از تاریخ وصول نظرات هیئت نظارت آن را بررسی و توجیهات خود را به شورا تقدیم دارد.

ماده 22 ـ شورای سازمان موظف است حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ وصول گزارش عملکرد سالانه و صورت های مالی و تلفیقی، تصمیم مقتضی اتخاذ نماید.

ماده 23 ـ هیئت مدیره مکلف است در مقاطع زمانی مناسب (حداقل هر سه سال یک بار) گزارش محاسبات فنی (بیمه ای) سازمان را که توسط کارشناسان واجد صلاحیت حرفه ای تهیه گردیده است به همراه گزارش مالی تلفیقی به شورا ارایه نماید.

ماده 24ـ آیین نامه های مالی، معاملاتی، اداری و استخدامی به همراه آیین نامه های نحوه تشکیل و اداره جلسات شورا، هیئت مدیره و هیئت نظارت و سایر آیین نامه های موردنیاز سازمان باید ظرف شش ماه پس از ابلاغ این اساسنامه تدوین و به تصویب مراجع ذی ربط برسد.

تبصره - مادامی که آیین نامه های مذکور به تصویب نرسیده­ اند آیین نامه های موجود به قوت خود باقی می­باشند.

ماده 25 ـ اعضای شورا، هیئت نظارت، هیئت مدیره و مدیرعامل نمی توانند در معاملاتی که با سازمان یا به حساب سازمان انجام می‏پذیرد به طور مستقیم یا غیرمستقیم سهیم یا شریک باشند.

تبصره 1- اعضای شورا، هیئت نظارت، هیئت مدیره و مدیرعامل در صورت فعالیت در رشته های پزشکی با مجوز شورا در خصوص عقد قرارداد درمانی خارج از وقت اداری جهت ارایه خدمات به بیمه شدگان تحت پوشش سازمان مشمول حکم این ماده نمی باشند.

تبصره 2 – پرداخت حق بیمه توسط افراد حقیقی و حقوقی به سازمان معامله محسوب نمی شود.

پرویز داودی
معاون اول رئیس جمهور