هیئت وزیران در جلسه مورخ 1361/3/30 بنا به پیشنهاد شماره 1/299 مورخ 1361/2/28 وزارت مسکن و شهرسازی و به استناد ماده 13 قانون اراضی‌شهری مصوب 1360/12/27 و ماده 81 آئین نامه اجرائی آن مصوب 1361/3/30 هیئت وزیران اساسنامه سازمان زمین شهری را بشرح زیر تصویب نمود.

اساسنامه سازمان زمین شهری
مصوب 1361,03,30با اصلاحات و الحاقات بعدی

فصل اول - کلیات

ماده یک - سازمان زمین شهری که در این اساسنامه سازمان نامیده میشود از ادغام سازمانهای عمران اراضی کلیه استانهای کشور تشکیل میگردد و شرکتی ‌است سهامی با مدت نامحدود و وابسته به وزارت مسکن و شهرسازی که دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی بوده و طبق قانون تجارت و این اساسنامه و‌مقررات مربوط به شرکتهای دولتی اداره میشود.

ماده دو - مرکز سازمان تهران است و در کلیه مراکز استانها دارای شعبه میباشد و بر حسب نیاز در شهرهای مختلف هر استان میتواند نمایندگیهائی دائر نماید.

ماده سه - سرمایه سازمان مبلغ دو میلیارد و ششصد میلیون ریال است که به دو هزار و ششصد سهم یک میلیون ریالی تقسیم و کلاً متعلق به دولت بوده و به ‌ترتیب از محل سرمایه‌های پرداخت شده سازمانهای عمران اراضی شهری کلیه استانها و سود ویژه ناشی از عملکرد سازمانهای مذکور تأمین میگردد.

ماده چهار - با تصویب این اساسنامه کلیه دارائیها حقوق و اختیارات و تعهدات و دیون و مطالبات مربوط به سازمانهای عمران اراضی شهری قبلی باین ‌سازمان منتقل میگردد و نیز کلیه وجوهی که بهر عنوان به حسابهای سازمانهای عمران اراضی واریز شده بایستی به حساب سازمان واریز تا حسب مورد ‌نسبت به آن اتخاذ تصمیم شود.

ماده پنج - کلیه مستخدمین رسمی (‌صرفاً موضوع ماده 144 قانون استخدام کشوری و ثابت مشمول مقررات استخدامی شرکتهای دولتی) سازمانهای عمران‌ اراضی قبلی مستخدمین این سازمان محسوب میشوند.

فصل دوم - وظایف و اختیارات

ماده شش - وظایف و اختیارات سازمان بشرح زیر است:
‌الف - اجرای مفاد قانون اراضی شهری و آئین نامه اجرائی آن و سایر قوانینی که در ارتباط با اراضی شهری میباشد.
ب - اجرای امور مربوط به اراضی شهری متعلق به دولت.
ج - حفظ حقوق و اعمال مالکیت دولت نسبت به اراضی خالصه و همچنین اراضی موات موضوع قانون تقسیم و فروش املاک مورد اجاره به زارعین مستاجر و‌قانون ثبت اراضی موات اطراف تهران و قانون ثبت موات شهرهای غیر تهران مصوب سال 1335 و قانون راجع به اراضی دولت و شهرداریها و اوقاف و بانکها‌ مصوب سال 1335 و اصلاحیه آن مصوب سال 1339 و اراضی قسمت آخر ماده 4 قانون تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی مصوب‌ آبانماه 1346 و اراضی و مراتع ملی شده قانون جنگلها و مراتع کشور و اراضی حریم و مستحدثات ساحلی موضوع قانون اراضی ساحلی مصوب سال 1354‌در محدوده شهرها و شهرکها مندرج در آئین نامه اجرائی قانون اراضی شهری.
‌د - تهیه طرحهای شهرسازی و نقشه‌های تکنیکی و در صورت لزوم آماده‌سازی و سایر اقدامات لازم شهرسازی مربوط به اراضی سازمان به تشخیص سازمان ‌حسب مورد براساس هر گونه ضوابط طرح و برنامه‌ریزی شهری مصوب (‌هادی - جامع - تفصیلی و منطقه‌ای) و رعایت استانداردهای معماری و شهرسازی و‌قوانین و مقررات جاری مربوطه.
‌هـ‌ - واگذاری زمین بصورت قطعی و اجاره به بخش خصوصی یا عمومی بمنظور ایجاد مسکن و سایر نیازمندیهای عمومی براساس قوانین و مقررات‌ مربوطه.
‌و - تملک و تعویض اراضی در اجرای قانون و آئین نامه مذکور حسب مورد.
‌ز - انجام هر نوع اقدام دیگری که مربوط به وظایف و تکالیف سازمان مندرج در قانون اراضی شهری و آئین نامه مربوطه و این اساسنامه میباشد.

فصل سوم - ارکان سازمان

ماده هفت - ارکان سازمان بشرح زیر است:
‌الف - مجمع عمومی
ب - هیئت مدیره
ج - مدیر عامل
‌د - بازرس (‌حسابرس)

ماده هشت - نمایندگی سهام دولت در مجمع عمومی با وزرای مسکن و شهرسازی، امور اقتصادی و دارائی، کشور دادگستری و وزیر مشاور و رئیس سازمان ‌برنامه و بودجه است ریاست مجمع عمومی با وزیر مسکن و شهرسازی است. و تصمیمات مجمع عمومی عادی با اکثریت آراء کلیه اعضاء و در مجمع عمومی‌ فوق‌العاده با چهار رای معتبر است.

ماده نه - مجمع عمومی عادی حداقل سالی دو بار (‌هر شش ماه یکبار) اولی برای تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان سال قبل و دومی برای تصویب ‌برنامه و بودجه سال بعد و همچنین انجام سایر وظایف در جلسات مذکور به دعوت رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل سازمان تشکیل میشود مجمع عمومی‌ممکن است در صورت لزوم بطور فوق‌العاده نیز تشکیل شود.

ماده ده - مجامع عمومی به دعوت رئیس مجمع یا رئیس هیات مدیره و مدیر عامل و یا بنا به تقاضای هیئت مدیره یا بازرس تشکیل خواهد شد.

ماده یازده - وظایف و اختیارات مجمع عمومی عادی بقرار زیر است:
‌الف - تعیین خط مشی کلی و برنامه سازمان در قالب سیاستهای کلی دولت جمهوری اسلامی ایران.
ب - رسیدگی به گزارش عملکرد سازمان و گزارش بازرس (‌حسابرس) و اتخاذ تصمیم نسبت به آنها و تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان و تقسیم سود‌ ویژه.
ج - تصویب بودجه سالانه و تغییرات آن.
‌د - تعیین حقوق و مزایای مدیر عامل و هیئت مدیره براساس مصوبهٴ شورای حقوق و دستمزد و تعیین حق‌الزحمه بازرس (‌حسابرس).
‌هـ‌ - تصویب تشکیلات سازمان با توجه به وظایف قانونی سازمان پس از تائید سازمان امور اداری و استخدامی کشور.
‌و - تصویب آئین نامه‌های مالی و معاملاتی سازمان پس از تائید وزارت امور اقتصادی و دارائی و تصویب سایر آئین نامه‌های مورد لزوم.
‌ز - تصویب پیشنهاد هیئت مدیره سازمان راجع به سازش در دعاوی با ارجاع امر به داوری و تعیین داور با حق صلح و سازش یا بدون آن با رعایت قوانین و‌مقررات مربوطه.
ح - اتخاذ تصمیم نسبت به سایر موضوعاتی که طبق این اساسنامه مستلزم تصویب مجمع عمومی عادی سازمان است و یا اموری که طبق مقررات در دستور‌مجمع گذارده شود.
ط - پیشنهاد افزایش سرمایه از محل سود ویژه و دارائیهای افزوده جهت تصویب به هیات وزیران. ی ـ تجدید نظر در اساس‌نامه و ارائه آن جهت تصویب هیئت وزیران

ماده دوازده (اصلاحی 19/05/1365)- برای پیشنهاد انجام امور زیر به قوه مقننه مجمع عمومی فوق‌العاده تشکیل خواهد شد.
‌الف - افزایش یا کاهش سرمایه
ب - انحلال سازمان و تعیین مدیران تصفیه.

ماده سیزده - هیات مدیره سازمان از یک نفر رئیس و چهار نفر عضو اصلی تشکیل میشود و رئیس هیات مدیره، مدیر عامل سازمان و معاون وزیر مسکن و‌شهرسازی نیز خواهد بود. اعضاء هیات مدیره علاوه بر وظایف اصلی موظف مسئولیت نظارت بر اداره قسمتی از امور سازمان را به پیشنهاد مدیر عامل و تائید ‌هیات مدیره خواهند داشت و برای انجام این امر مدیر عامل آن قسمت از اختیارات خود را که در ارتباط با وظایف محوله است به عضو هیات مدیره تفویض‌ میکند.

تبصره 1(اصلاحی 16/02/1380)- یک نفر عضو علی‌البدل نیز برای هیات مدیره انتخاب خواهد شد تا در غیبت هر یک از اعضای اصلی در جلسات هیات مدیره شرکت نماید. عضو‌ علی‌البدل از لحاظ استخدامی و حقوق و مزایا تابع مقررات استخدام سازمان متبوع خود خواهد بود.

تبصره 2‌(اصلاحی 16/02/1380)ـ‌ یک درصد از بودجه سالا نه شرکت برای امر مطالعه، تحقیق و آموزش براساس ترتیبات و برنامه‌ای که و‌زارت مسکن و شهرسازی مورد تأ‌یید قرار می‌دهد، در چارچوب قوانین و مقررات توسط هیأ‌ت مدیره شرکت هزینه خواهد شد.

ماده چهارده - رئیس هیات مدیره و مدیر عامل و اعضاء اصلی و علی‌البدل هیات مدیره با پیشنهاد رئیس مجمع عمومی و تصویب مجمع عمومی برای مدت سه ‌سال انتخاب و با حکم رئیس مجمع منصوب میگردند و تا موقعی که تجدید انتخاب بعمل نیامده در مقام خود باقی خواهند بود. انتخاب مجدد آنان بلامانع‌است.
‌در صورت استعفاء فوت و عزل هر یک از اعضاء هیئت مدیره جانشین وی بترتیب فوق تعیین میشود.

ماده پانزده - اعضای اصلی هیات مدیره نمیتوانند در مدت تصدی در سازمان، هیچگونه شغل موظف دیگری داشته باشند.

ماده شانزده - وظایف و اختیارات هیات مدیره بقرار زیر است:
‌الف - تهیه طرح تشکیلات سازمان برای پیشنهاد به مجمع عمومی.
ب - تهیه آئین نامه‌های مالی و معاملاتی و سایر آئین نامه‌ها برای پیشنهاد به مجمع عمومی.
ج - تصویب برنامه‌ها و طرحها بنا به پیشنهاد رئیس هیات مدیره و مدیر عامل.
‌د - تصویب روشهای اجرائی سازمان در حدود مقررات این اساسنامه.
‌هـ‌ - بررسی و اتخاذ تصمیم در مورد دریافت وام و اعتبار با رعایت قوانین و مقررات مربوطه و پیشنهاد آن به مجمع عمومی جهت تصویب.
‌و - تهیه گزارش عملکرد و ترازنامه و حساب سود و زیان و همچنین بودجه سالانه سازمان برای تصویب مجمع عمومی.
‌ز - پیشنهاد سازش در دعاوی و ارجاع امر به داوری و تعیین داور با حق صلح و سازش یا بدون آنها به مجمع عمومی.
ح - تصویب قراردادها طبق قوانین و مقررات مربوطه.
ط - افزایش اعتبارات سازمان تا ده درصد از محل کاهش سایر مواد هزینه مشروط بر آن که در جمع کل اعتبارات سازمان تغییری حاصل نشود.

ماده هفده - جلسات هیات مدیره با حضور چهار نفر اعضاء رسمیت داشته و تصمیمات متخذه با حداقل سه رای معتبر است و تصمیمات با ذکر نظر اقلیت در‌دفتر مخصوص ثبت و بامضاء اعضاء حاضر در جلسه میرسد.

ماده هیجده - رئیس هیات مدیره و مدیر عامل بالاترین مقام اجرائی سازمان است و برای اجرای وظایف خود دارای اختیارات زیر میباشد.
‌الف - اداره امور سازمان طبق اساسنامه و مقررات مربوطه.
ب - اداره کلیه امور استخدامی و عزل و نصب کارکنان و صدور دستور پرداخت‌ها با رعایت بودجه مصوب سازمان و مقررات استخدامی و مالی مربوطه.
ج - اجرای مصوبات مجمع عمومی و هیات مدیره.

ماده نوزده - امضاء قراردادها و اسناد تعهدآور و چکهای سازمان در مرکز با رئیس هیات مدیره و مدیر عامل و یکی از اعضای هیات مدیره خواهد بود و در شعب ‌و نمایندگیهای سازمان صاحبان امضاهای مجاز و حدود اختیارات آنان به تصویب هیات مدیره خواهد رسید.

ماده بیست - مدیر عامل میتواند با مسئولیت خود قسمتی از اختیارات خود را به اعضاء هیات مدیره با سایر مسئولین سازمان واگذار نماید.و در مورد پروژه‌های آماده سازی زمین، اختیارت مدیرعامل قابل واگذاری به عاملین معرفی شده از طرف وزیر مسکن و شهرسازی می باشد.

ماده بیست و یک - نمایندگی حقوق سازمان نزد کلیه اشخاص حقوقی و حقیقی و مراجع قضائی برای طرح و تعقیب دعاوی و شکایات و یا دفاع از آنها با مدیر‌عامل است و مدیر عامل میتواند برای انجام این وظائف وکیل با حق توکیل یا بدون حق توکیل انتخاب کند و یا نماینده معرفی و یا جهت تعیین نماینده تفویض‌اختیار نماید.

ماده بیست و دو - بازرس (‌حسابرس) با تصویب مجمع عمومی عادی برای مدت یک سال انتخاب میگردد و انتخاب مجدد او بلامانع است.

ماده بیست و سه - بازرس (‌حسابرس) موظف است در اجرای مقررات اساسنامه و آئین نامه‌های مربوطه نظارت داشته و به حسابها و ترازنامه و حساب سود و‌ زیان سازمان رسیدگی و گزارشات لازم را جهت مجمع عمومی تهیه نماید و نیز کلیه وظایف و اختیاراتی را که بموجب قانون تجارت بعهده بازرس(‌حسابرس) محول است انجام دهد. بازرس (‌حسابرس) مکلف است نسخه‌ای از گزارش خود را پانزده روز قبل از تشکیل مجمع عمومی به هیات مدیره تسلیم ‌کند. بازرس (‌حسابرس) با اطلاع مدیر عامل حق مراجعه به کلیه اسناد و مدارک سازمان را دارد بدون اینکه در عملیات اجرائی دخالت کند و انجام وظایفش‌ موجب وقفه‌ای در عملیات سازمان شود.

فصل چهارم - سایر مقررات

ماده بیست و چهار - سال مالی سازمان از اول فروردین ماه هر سال شروع و در آخر اسفند ماه همان سال پایان مییابد باستثناء اولین سال که از تاریخ تشکیل‌سازمان شروع و در آخر اسفند همان سال پایان میپذیرد.

ماده بیست و پنج - حسابهای سازمان در پایان اسفند ماه بسته میشود ترازنامه و حساب سود و زیان هر سال باید حداقل یک ماه قبل از تشکیل جلسه مجمع‌عمومی عادی سال بعد به بازرس (‌حسابرس) تسلیم شود.

ماده بیست و شش - تا زمانیکه تشکیلات سازمان تصویب نشده است سازمانهای عمران اراضی شهری قبلی هر یک از مراکز استانها بعنوان شعبه سازمان و‌به سرپرستی فردی که از جانب هیات مدیره سازمان تعیین و زیر نظر سازمان انجام وظیفه خواهند نمود و کلیه شاغلین پستهای ثابت سازمانی تا تهیه و تصویب ‌تشکیلات مربوطه انجام وظیفه مینمایند حدود وظائف و اختیارات شعب و نمایندگیهای مذکور و نحوه انجام وظائف توسط سازمان تهیه و ابلاغ خواهد شد.

تبصره 1 - سرپرستی اداره امور شعب تا تاریخ تعیین سرپرست از طرف هیئت مدیره سازمان کماکان با مدیران عامل سازمانهای عمران اراضی سابق استانها‌خواهد بود.

تبصره 2 - عضو سرپرست معادل آخرین حقوق دریافتی را بعنوان حق‌الزحمه طبق مقررات مالی مربوط دریافت خواهد نمود.

ماده بیست و هفت - هیات مدیره سازمان موظف است ظرف دو ماه از تاریخ تصویب این اساسنامه تشکیلات مورد نیاز همراه با شرح وظایف مربوطه را تهیه و‌پس از تائید سازمان امور اداری و استخدامی کشور برای تصویب مجمع عمومی ارائه دهد و سازمان امور اداری و استخدامی کشور حداکثر ظرف مدت دو ماه از تاریخ وصول تشکیلات مصوب نسبت به تعیین درجه شرکت و‌همچنین طرح طبقه‌بندی مشاغل و سایر موارد مربوطه و تصویب آن اقدام نماید.

ماده بیست و هشت - سازمان از پرداخت هرگونه مالیات و حق تمبر و هزینه‌های ثبتی و معاملاتی بابت تفکیک و فروش اراضی و هزینه دادرسی معاف است.

ماده بیست و نه - مواردی که در این اساسنامه پیش‌بینی نشده طبق قانون تجارت و سایر قوانین و مقررات مربوط عمل خواهد شد.

ماده سی - این اساسنامه در سی ماده و 3 تبصره بتصویب رسیده است.

نخست‌وزیر – میرحسین موسوی