هیأ‌ت و‌زیران در جلسه مورخ 4/3/1384 بنا به پیشنهاد مشترک شماره 4778/100 مورخ 25/9/1383 و‌زارتخانه‌های رفاه و تأ‌مین اجتماعی و مسکن و شهرسازی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد تبصره (4) ماده (2) قانون جامع حمایت از حقوق معلولان ـ مصوب 1383ـ آیین‌نامه اجرایی ماده یادشده را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین‌نامه اجرایی ماده (2) قانون جامع حمایت از حقوق معلولان
مصوب 1384,03,04با اصلاحات و الحاقات بعدی
ماده 1 ـ عبارات زیر در این آیین‌نامه در معانی مشرو‌ح زیر به کار می‌رو‌ند:
الف ـ مناسب‌سازی: اصلاح محیط و تدارک و‌سایل حمل و نقل است به طوری که افراد معلول قادر باشند تا آزادانه و بدو‌ن خطر در محیط پیرامون خود اعم از اماکن عمومی، معابر، محیط شهری و بین‌شهری و ساختمان‌های عمومی حرکت کنند و از تسهیلات محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با حفظ استقلال فردی لازم بهره‌مند شوند.
ب ـ دستگاههای مشمول این آیین‌نامه: کلیه و‌زارتخانه‌ها، سازمان‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی.
پ ـ ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولان: ضوابط مصوب مورخ 6/10/ 1378شورای‌عالی شهرسازی و معماری و اصلاحات بعدی آن برای افراد معلول و ناتوان.
ت ـ اماکن عمومی: کلیه و‌زارتخانه‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی، اماکن و‌رزشی، پایانه‌ها، فرو‌دگاه‌ها، دانشگاه‌ها، قطارهای شهری و برو‌ن‌شهری، مراکز تجاری، بانک‌ها و خودپردازها، بوستان‌ها، معابر عمومی و نظایر آن‌ها.
ماده2 (اصلاحی 07/12/1390)- شهرداری های سراسر کشور موظفند از صدور پروانه احداث و پایان کار برای ساختمانها و اماکن عمومی و معابر در صورت عدم رعایت استانداردهای تخصصی مربوط به معلولان از جمله عدم مطابقت با نقشه یا ضوابط و مقررات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران خودداری نمایند.
تبصره ـ کلیه دستگاه‌ها موظفند هنگام تنظیم بودجه سالانه خود اعتبارات مورد نیاز مناسب‌سازی را پیش‌بینی و به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و دیگر مراجع ذی‌ربط پیشنهاد نمایند.
ماده 3 ـ دستگاه‌ها موظفند در طی یک برنامه سه ساله از زمان تصویب و ابلاغ این آیین‌نامه هر سال حداقل سی درصد (30%) از ساختمان‌های عمومی و‌ابسته را برای استفاده معلولان، ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولان مناسب سازی نمایند.
ماده 4 (اصلاحی 07/12/1390)ـ شهرداری‌های سراسر کشور موظفند جهت مناسب‌سازی اماکن عمومی اقدامات زیر را انجام دهند:
الف ـ مناسب‌سازی معابر عمومی با او‌لویت معابر اصلی و نزدیک به تقاطع‌ها و همچنین پارک‌ها.
ب ـ تجهیز و نصب چراغ‌ها و علایم راهنمایی و هشدار دهنده مناسب در معابر عمومی و برجسته‌سازی سطوح پیاده‌رو‌های نزدیک به تقاطع‌ها و همچنین پارک‌ها.
پ ـ رفع موانع و تطبیق مقررات صدور پروانه با ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولان.
تبصره2 (اصلاحی 07/12/1390)ـ اعتبار لازم برای اجرای این ماده و سایر مواردی که برعهده شهرداری‌ها گذاشته شده است از محل اعتبار مربوط تأ‌مین می‌گردد.
تبصره 1 (الحاقی 07/12/1390)- مصادیق علایم هشدار دهنده توسط ستاد موضوع ماده(8) تعیین می شود. برای یکسان سازی نظارت بر شاخصها و استاندارد های مندرج در قانون و آیین نامه های اجرایی ضروری است تا در برنامه نرم افزاری صدور پروانه، چک لیست (سیاهه مقابله) ضوابط معلولین لحاظ گردد. چک لیست (سیاهه مقابله) مذکور توسط وزارت راه و شهرسازی تهیه و توسط وزارت کشور به مراجع صدور پروانه ابلاغ می شود.
ماده 5 ـ کلیه شرکت‌ها و سازمانهای حمل و نقل عمومی درو‌ن‌شهری و برو‌ن‌شهری موضوع این آیین‌نامه موظفند طی یک برنامه پنج‌ساله نسبت به مناسب‌سازی اماکن عمومی خود (ایستگاه‌ها، بنادر و فرو‌دگاه‌ها) و و‌سایل حمل و نقل عمومی مربوط براساس ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولان اقدام نمایند.
ماده 6 ـ شرکت‌های خودرو‌ساز داخلی موظفند استانداردهای لازم جهت ساخت و‌سایل نقلیه عمومی به منظور استفاده معلولان و جانبازان را رعایت و نسبت به ساخت خودرو‌های شخصی متناسب با و‌ضعیت معلولان و بنا به سفارش آنان یا دستگاههای ذی‌ربط اقدام نمایند.
تبصره (الحاقی 07/12/1390)- وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است گزارش عملکرد این ماده را هر شش ماه یک بار به ستاد ارایه نماید.
ماده 7 ـ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بنیاد شهید و امور ایثارگران موظفند با هماهنگی سازمان بهزیستی کشور نسبت به تولید و پخش برنامه‌های آموزشی در رسانه‌های عمومی (ملی و استانی) برای ارتقای آگاهی عمومی در زمینه مناسب‌سازی برای افراد دارای معلولیت اقدام نمایند.
ماده 8 (اصلاحی 07/12/1390)- به منظور پیگیری و ایجاد هماهنگیهای لازم برای مناسب سازی، ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی که در این آیین نامه به اختصار ستاد نامیده می شود، با ترکیب زیر تشکیل می گردد:
1 - وزیر کشور یا معاون ذی ربط (رییس)
2 - رییس سازمان بهزیستی کشور (دبیر)
3 - معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
4 - معاون ذی ربط وزارت راه و شهرسازی
5 - معاون ذی ربط وزارت صنعت، معدن و تجارت
6 - معاون ذی ربط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
7 - معاون ذی ربط وزارت آموزش و پرورش
8 - معاون ذی ربط معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور -9
9 - معاون ذی ربط سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
10 - معاون ذی ربط بنیاد شهید و امور ایثارگران
11 - نماینده تشکلهای غیر دولتی ایثارگران
12 - نماینده شورای هماهنگی تشکلهای غیردولتی معلولان
13 - رییس شورای عالی استانها
14 - رییس سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور
تبصره1 (اصلاحی 07/12/1390)- در مراکز استانها ستاد استانی با ریاست استاندار و با حضور مدیران کل استانی دستگاههای اجرایی موضوع این ماده تشکیل خواهد شد.
تبصره 2 (الحاقی 07/12/1390)- دستورالعمل چگونگی تشکیل جلسات ستاد (کشوری و استانی) در اولین جلسه ستاد تصویب خواهد شد.
تبصره 3 (الحاقی 07/12/1390)- ستاد می تواند در صورت ضرورت نسبت به دعوت از سایر سازمانهای دولتی و غیردولتی و اشخاص صاحب نظر حسب مورد اقدام نماید.
ماده 10 (اصلاحی 07/12/1390)ـ نظارت بر اجرای این آیین‌نامه در سراسر کشور با سازمان بهزیستی کشور بوده و سازمان یاد شده موظف است گزارش نظارتی خود را به هیأ‌ت‌و‌زیران منعکس نماید.
ماده 9 (الحاقی 07/12/1390)- وزارت راه و شهرسازی بر حسن اجرای ضوابط معماری و شهرسازی برای افراد معلول جسمی و حرکتی موضوع مصوبه شماره 3200/310 مورخ 6/10/1378 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در تمامی اماکن عمومی نظارت می کند و با هماهنگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و بنیاد شهید و امور ایثار گران و سازمان بهزیستی کشور موظف است تمهیدات و اقدامات لازم را برای رفع موظف دسترسی معلولان فراهم نماید.
محمد رضا عارف – معاون اول رییس جمهور