هیئت وزیران در جلسه مورخ 24/1/1383 بنا به پیشنهاد شماره 177367/101 مورخ 19/9/1382 سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و به استناد ماده (22) قانون برنامه و بودجه ـ مصوب 1351ـ آیین‌نامه ارجاع کار به پیمانکاران صنعت ساخت را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین‌نامه ارجاع کار به پیمانکاران صنعت ساخت
مصوب 1384,01,21با اصلاحات و الحاقات بعدی
ماده 1ـ ایـن آیـین‌نامه، ضوابط ارجاع کار به پیمانکار دارای گواهینامه صلاحیت پیمانکاری صنعت ساخت را تعیین می‌کند.
ماده 2ـ اصطلاحات زیر، در معانی مشروح زیر به کار می‌روند:
الف ـ فراخوان نخست: فرآیندی که در آن از پیمانکاران دارای گواهینامه صلاحیت، برای ارزیابی توان اجرای کار، دعوت به عمل می‌آید.
ب ـ دعوت نامه ارزیابی توان اجرای کار: اسنادی که به منظور ارزیابی توان اجرای کار پیمانکاران، برای آنها ارسال می‌شود.
پ ـ اظهارنامه ارزیابی توان اجرای کار: سندی ضمیمه دعوت نامه ارزیابی توان اجرای کار است که به وسیله پیمانکاران تکمیل و به دستگاه اجرایی تحویل می‌شود.
ت ـ ارزیابی توان اجرای کار: بخشی از فرایند ارجاع کار به پیمانکاران که طی آن توان شرکتهای دارنده گواهینامه صلاحیت برای اجرای طرح یا پروژه مورد نظر، بررسی‌شده و فهرستی کوتاه از آنها به منظور دعوت به ارایه پیشنهاد، تهیه می‌شود.
ث ـ سازمان : سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور .
ج ـ مشاور کارفرما: شخص حقوقی که به عنوان عامل فنی کارفرما، از سوی وی، برای انجام خدمات فنی طرح یا پروژه که قرار است به روش طرح و ساخت اجرا شود تعیین می‌گردد.
ماده 3 ـ هیئت ارزیابی پیمانکار که از این پس هیئت نامیده می‌شود با عضویت افراد زیر تشکیل می‌گردد:
الف ـ مجری طرح یا پروژه یا نماینده بالاترین مقام دستگاه اجرایی.
ب ـ ذی حساب یا مدیر امور مالی دستگاه اجرایی.
پ ـ مدیر امور فنی مهندسی یا مدیر امور اجرایی دستگاه اجرایی.
ت ـ نماینده امور پیمانهای دستگاههای اجرایی.
ث ـ نماینده مشاور کارفرما ( مشاور یا مدیر طرح یا پروژه ).
تبصره ـ در مواردی که در دستگاههای اجرایی، سمتهایی با عناوین پیشگفته وجـود نداشتـه باشـد، افرادی که سمتهایی با وظایف مشابه دارند، به عضویت هیئت درخواهند آمد. تشخیص این مشابهت به عهده بالاترین مقام دستگاه اجرایی است.
ماده 4ـ هیئت وظایف زیر را به عهده دارد:
الف ـ بررسی کفایت اطلاعات و مدارک طرح یا پروژه با توجه به دستورالعمل تهیه این مدرک.
ب ـ تعیین ارزش وزنی معیارهای ارزیابی توان اجرای کار و تنظیم جدول سنجش امتیازها.
پ ـ بررسی کفایت مدارک دعوت نامه ارزیابی توان اجرای کار.
ت ـ بررسی و ارزیابی توان اجرای کار پیمانکاران و تهیه فهرست کوتاه پیمانکاران.
تبصره (اصلاحی 04/04/1384)ـ در صورتی که به تشخیص هیئت، طرح یا پروژه به لحاظ پیچیدگی فنی و اجرایی دارای ویژگیهای خاصی باشد، هیئت می‌تواند پایه‌ای بالاتر از پایه تعیین شده در آیین نامه تشخیص صلاحیت پیمانکاران طرح و ساخت، از پیمانکاران درخواست کند. این پیچیدگی، می‌تواند در بعد طراحی یا اجرا یا هر دو باشد.
ماده 5 ـ جلسات هیئت با حضور مجری طرح یا پروژه یا نماینده بالاترین مقام دستگاه‌اجرایی رسمیت می‌یابد و تصمیمها در هیئت، با رأی‌گیری و حداقل سه رأی مثبت هیئت، اتخاذ می‌شود.
ماده 6 ـ فرایند ارزیابی پیمانکاران برای دعوت به مناقصه محدود، به شرح زیر است:
الف ـ فراخوان نخست.
ب ـ دعوت به ارزیابی توان اجرای کار.
پ ـ بررسی توان اجرای کار پیمانکاران و تهیه فهرست کوتاه پیمانکاران، به منظور دعوت به ارایه پیشنهاد.
ماده 7ـ دستگاههای اجرایی برای ارجاع کار به پیمانکاران در مرحله فراخوان نخست، موظف هستند ترتیبهای زیر را رعایت کنند:
الف ـ مطالعات توجیهی طرح یا پروژه به تصویب مراجع مربوط رسیده باشد.
ب ـ اجـرای طـرح یـا پـروژه به تصویب مرجع مربوط رسیده و اعتبار آن تأمین شده باشد.
پ ـ ساختگاه طرح یا پروژه برای شروع عملیات قابل تحویل باشد.
ت ـ هیئت تشکیل شده باشد.
ماده 8- در مناقصه محدود برای فراخوان نخست نیاز به انتشار آگهی (انجام ترتیبات موضوع بندهای «ب»، «ج» و «د» ماده (13) قانون برگزاری مناقصات ـ مصوب 1383-) نیست و فراخوان از طریق ارسال دعوتنامه برای مناقصه گران صلاحیت دار براساس ضوابط موضوع مواد (13) و (26) قانون برگزاری مناقصات – مصوب 1383 - به اطلاع مناقصه گران می رسد.
تبصره 1 ـ به فراخوان نخست، شرکتهای موجود در آخرین فهرست رایانهای سازمان، که حاوی نام پیمانکاران تشخیص صلاحیت شده صنعت ساخت، پایه و تعداد کار مجاز آنهاست، می‌توانند پاسخ دهند. هرگاه تعداد پیمانکاران در فهرست یادشده از هفت پیمانکار کمتر باشد، پیمانکاران فاقد گواهینامه صنعت ساخت نیز می‌توانند در فراخوان نخست، شرکت کنند. شرایط لازم از نظر رشته، تخصص و پایه موردنیاز مشاوره و پیمانکاری، برای پیمانکارانی که دارای گواهینامه صنعت ساخت نیستند، با توجه به مبانی این آیین‌نامه در فراخوان نخست تعیین می‌شود.
تبصره 1 ـ در صورتی که برآورد طرح یا پروژهای کمتر از مبلغ دوهزار ( 2000 ) میلیون ریال باشد، دستگاه اجرایی می‌تواند به جای فراخوان نخست، با استفاده از فهرست پیمانکاران دارای گواهینامه صلاحیت صنعت ساخت، دعوت به ارزیابی توان اجرای کار کند. باتوجه به رشد هزینه اجرایی طرحها، سازمان در زمانهای لازم مبلغ یادشده را تعدیل و اعلام می‌نماید.
تبصره 2 ـ هرگاه مبلغ کار مورد نظر بالاتر ازحداکثر مبلغ مناسب کار تعیین شده در این آیین‌نامه باشد. به پیشنهاد دستگاه اجرایی و تأیید سازمان، صلاحیت حداقل پنج شرکت به صورت موردی، طی فهرست خاص، برای دعوت به ارزیابی توان اجرای کار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ماده 9 ـ در فراخوان نخست، اطلاعات عمومی و کلی طرح یا پروژه، شامل موارد زیر اعلام می‌شود:
الف ـ معرفی کارفرما و مشاور کارفرما (مشاور یا مدیر طرح یا پروژه).
ب ـ شرح مختصر طرح یا پروژه.
پ ـ شـرح کلـی خـدمات پیمانکار، از نظر تکمیل طراحی یا طراحی حسب مورد، تأمین مصالح، تجهیزات، ساختمان و نصب و راه اندازی.
ت ـ نوع گواهینامه صلاحیت، رشته، تخصص و پایه لازم.
ث ـ سایر اطلاعات لازم، به تشخیص دستگاه اجرایی.
ج ـ تاریخ و محل دریافت دعوتنامه ارزیابی توان اجرای کار و همچنین تاریخ و محل تسلیم اظهارنامه.
چ- نوع و مبلغ تضمین شرکت در مناقصه
ح- مبلغ برآورد شده معامله و مبانی آن (در صورتی که تعیین آن میسر یا به مصلحت باشد) در مواردی که فهرست بهای پایه وجود دارد، برآورد مربوط طبق فهرست یادشده تهیه می شود.
ماده 10 ـ پس از فراخوان نخست و دریافت پاسخ پیمانکاران، دعوتنامه ارزیابی توان اجرای کار، به پیمانکارانی که دارای شرایط لازم در فراخوان نخست بوده و آمادگی خود را برای پذیرش کار اعلام کردهاند، تسلیم می‌شود. پیمانکاران دعوت شده، باید در مهلت تعیین شده در فراخوان نخست، اظهارنامه ارزیابی توان اجرای کار را تکمیل کرده و به دستگاه اجرایی تسلیم کنند یا انصراف خود را از شرکت در ارزیابی اعلام نمایند. درصورت عدم اعلام انصراف، مراتب از سوی دستگاه اجرایی برای منظور نمودن در ارزشیابی، به سازمان منعکس می‌شود.
تبصره- در صـورتی که تعداد پیمانکارانی که به فراخوان نخست پاسخ داده‌اند، به هفت شرکت نرسد، دستگاه اجرایی می‌تواند با استفاده از فهرست پیمانکاران صنعت ساخت، اقدام به فراخوان مجدد نماید.
ماده 11ـ اطلاعاتی که در دعوت نامه به طور یکسان به همه پیمانکاران داده می‌شود، حداقل شامل موارد زیر است:
الف ـ اطلاعات کلی طرح یا پروژه.
ب ـ شرایط عمومی مالی و قراردادی.
پ ـ معیارهای ارزیابی توان اجرای کار و جدول سنجش امتیازها.
ت ـ روش ارزیابی توان اجرای کار، شامل ضریب وزنی و نحوه امتیاز دهی به هر یک از عوامل ارزیابی.
ماده 12 ـ اطلاعاتی که طبق کاربرگها و جدولهای اظهار نامه ارزیابی توان اجرای کار از پیمانکار خواسته می‌شود، شامل موارد زیر است:
الف ـ مشخصات ثبتی یا مجوز قانونی تأسیس پیمانکار.
ب ـ مشخصات گواهینامه صلاحیت پیمانکار و ظرفیت آزاد وی .
پ ـ مشخصات سازمانی پیمانکار و ساختار پیشنهادی اجرایی پروژه.
ت ـ صورتـهای مالی و وضعیت اعتباری پیمانکار، براساس اظهارنامه‌های مالیاتی سه سال گذشته.
ث ـ تجربه‌های قبلی پیمانکار در کارهای مشابه و سایر موارد به همراه تاییدهای صادره .
ج ـ فهرست کارکنان کلیدی طراحی و اجرا.
چ ـ نظام تضمین مدیریت کیفیت در زمینه‌های طراحی و اجرا .
ح ـ وضعیت امکانات اجرایی و نرم افزاری پیمانکار.
خ ـ سایر اطلاعات دیگری که طبق نظر دستگاه اجرایی مورد نیاز باشد.
تبصره 1(اصلاحی 04/04/1384): در صورتی که پیمانکار از نوع « الف» و « ث» ماده (4) « آیین نامه تشخیص صلاحیت پیمانکاران طرح و ساخت » باشد، بر حسب مورد، اطلاعات بالا برای گروه و هر یک از شرکتهای مستقل تهیه شود.
تبصره 2 : ارایه اطلاعات موضوع بندهای « ت»، و « چ» برای کارهای در حد پایه چهار و پنج، الزامی نیست.
ماده 13 ـ اطلاعات کلی طرح یا پروژه از جمله اطلاعات و داده‌های زیر است:
الف ـ اطلاعات عمومی و سیمای کلی طرح یا پروژه.
ب ـ مشخصات کلی و در صورت لزوم نقشه توپوگرافی محل طرح یا پروژه .
پ ـ مشخصات ژئوتکنیکی و زمین شناسی (در صورت لزوم).
ت ـ نوع و مشخصات مصالح و تجهیزات (در صورت لزوم).
ث ـ معیارها، ضوابط و استانداردهای طراحی.
ج ـ مدت تخمینی تکمیل طرح یا پروژه .
چ ـ نیازها و خواسته‌های عملکردی طرح یا پروژه.
ح ـ سازمان کلی طرح یا پروژه (کارفرما، مشاور، مدیرطرح یا پروژه).
ماده 14 ـ شرایط عمومی مالی و قراردادی، شامل اطلاعات زیر است:
الف ـ نوع و میزان تضمین ارایه پیشنهاد و سایر تضمینهای قراردادی و در صورت لزوم تعیین سهم شرکا در تهیه تضمینها.
ب ـ توان مالی پیمانکار، برای تأمین نقدینگی کار.
پ ـ نوع موافقتنامه، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان.
ت ـ میزان و نوع بیمه‌های اجباری پیمان و شرایط هرکدام.
ث ـ نحوه جبران بخشی از هزینه تهیه پیشنهاد از سوی پیمانکاران که به وسیله دستگاه اجرایی به تشخیص خود، به منتخب دوم و سوم پرداخت می‌شود.
ماده 15 ـ معیارهای ارزیابی توان اجرای کار عبارتند از:
الف ـ سابقه کار اجرایی پیمانکار در طرح یا پروژه‌های مشابه و سایر موارد در ابعاد مختلف کیفیت، هزینه، زمان، رضایت کارفرما و ایمنی.
ب ـ سابقه طراحی پیمانکار یا همکار طراحی در طرح یا پروژه‌های مشابه، با ترکیب کارکنان فعلی.
پ ـ مدیریت کارآمد و با تجربه در طراحی و اجرا.
ت ـ کفایت افراد فنی و عناصر کلیدی از نظر دانش و تجربه.
ث ـ قدرت مالی پیمانکار.
ج ـ خلاقیت و نوآوری در کارهای مشابه.
چ ـ نظام مدیریتی پیمانکار برای اجرای کار، شامل نحوه کنترل زمان، هزینه و کیفیت.
ح ـ نظام تضمین کیفیت انجام کار.
خ ـ ماشین آلات و تجهیزات آماده به کار و یا در دسترس پیمانکار.
د ـ سایر موارد لازم، به تشخیص دستگاههای اجرایی.
ماده 16 ـ هیئت موظف است بر اساس اولویتهای اجرایی طرح یا پروژه جدول امتیازها و ضریب وزنی هر یک از معیارها را تنظیم کرده به همراه دعوتنامه ارزیابی توان اجرای کار، به پیمانکاران تحویل دهد. این جدول حاوی اطلاعات زیر است:
الف ـ معیارهای ارزیابی.
ب ـ تعیین ضریب وزنی هر یک از معیارها به درصد.
پ ـ روش محاسبه امتیاز هر یک از معیارها در محدوده صفر تا حداکثر امتیاز بند « ب» بالا برای هر پیمانکار.
ت ـ اعلام حد نصاب امتیاز.
ماده 17 (اصلاحی 04/04/1384)ـ هیئت موظف است پس از دریافت اظهارنامه توان اجرای کار و محاسبه امتیازهای پیمانکارانی که اظهارنامه خود را در مهلت مقرر تحویل داده‌اند، آنها را ارزیابی و حداقل پنج پیمانکار را که دارای بالاترین امتیاز هستند، انتخاب و برای دعوت به ارایه پیشنهاد، به دستگاه اجرایی معرفی‌کند. در صورتی که با توجه به تبصره (1) ماده (8)، پیمانکاران انتخاب شده از سوی هیئت یا شماری از آنها فاقد گواهینامه صلاحیت پیمانکاری صنعت ساخت باشند، باید صلاحیت آنها براساس ضوابط آیین نامه تشخیص صلاحیت پیمانکاران طرح و ساخت ، به صورت موردی به تأیید سازمان برسد.
تبصره- در صورتی که شمار پیمانکاران فهرست کوتاه از پنج پیمانکار کمتر باشد، دستگاه اجرایی می‌تواند آگهی فراخوان نخست را تمدید کند یا با ارسال دعوتنامه، پیمانکاران دارای گواهینامه صلاحیت را برای رساندن شمار پیمانکاران واجد شرایط به پنج پیمانکار، دعوت کند. در این حالت، این دعوت نامه‌ها حداکثر 48 ساعت پس از تأیید هیئت، برای پیمانکاران ارسال می‌شود. هرگاه با وجود اقدامات یادشده شمار پیمانکاران حایز شرایط به پنج پیمانکار نرسد طبق نظر مشترک سازمان و دستگاه اجرایی عمل خواهد شد.
ماده 18 ـ در طرح یا پروژه‌هایی که موضوع آنها در برگیرنده چند رشته مختلف است، اگر مبلغ برآورد کار در رشته فرعی کمتر از بیست و پنج (25) درصد کل برآورد باشد، ارجاع کار به صورت یکجا در رشته اصلی انجام می‌شود.
تبصره- از آنجا که ماهیت روش طرح و ساخت، حاوی جامعیت همه ابعاد طرح یا پروژه است و بطور عمومی رشته‌های فرعی، در تمام رشته‌های صنعت ساخت وجود دارد، از این رو با توجه به ماهیت طرح یا پروژه، پیمانکاران باید هنگام ارجاع کارهای پایه یک و دو و در صورت صلاحدید دستگاه اجرایی در سایر پایه‌ها، در صورتی که خود صلاحیت لازم را طبق آیین‌نامه تشخیص صلاحیت پیمانکاری و مشاوره نداشته باشند، پیمانکار و مشاور همکار دارای صلاحیت خود را بر حسب مورد، برای ارزیابی معرفی کنند. در این حالت، شرکتهای همکار، بر حسب مورد، باید با توجه به مبلغ برآورد هزینه کارهای رشته فرعی، دارای پایه مورد نظر طبق « آییـن‌نامه طبقه بندی و تشخیص صلاحیت پیمانکاران» و « آیین‌نامه تشخیص صلاحیت مشاوران» با رعایت تعداد کار مجاز باشند.
ماده 19 ـ واگذاری یکجای کار از سوی پیمانکار به پیمانکار دست دوم، ممنوع است. در صورت تخلف از این حکم پیمانکارتا مدت 2 سال از ارجاع کار محروم می شود.
ماده 20 ـ در صورت ارجاع کار به روش ترک تشریفات مناقصه، پیمانکاری که کار به او واگذار می‌شود، باید گواهینامه صلاحیت پیمانکاری صنعت ساخت را دارا باشد. در هر حالت باید توان پیمانکار اجرای طرح یا پروژه مورد نظر، از سوی هیئت مورد تأیید قرار گیرد.
ماده 21ـ دستگاه اجرایی، ظرف یک هفته پس از ارزیابی توان اجرای کار پیمانکاران و تهیه فهرست کوتاه، گزارش انتخاب پیمانکاران منتخب، شامل اسناد ارزیابی توان اجرای کار، روش و نتیجه تعیین امتیازها را به همراه اسامی پیمانکاران منتخب، به سازمان گزارش می‌کند. پس از برگزاری مناقصه و تعیین پیمانکار برنده و انعقاد قرارداد یک نسخه از موافقتنامه قرارداد، همراه با صورتجلسات کمیسیون مناقصه، باید برای سازمان ارسال شود.
ماده 22ـ اعمالی مانند تبانی، تهدید، رشوه و بکارگیری عوامل کارفرما به منظور گرفتن کار یا اخلال در روند مناقصه ممنوع است. در صورت محکومیت قضایی در رابطه با هر یک از موارد یادشده، علاوه برمجازاتهای قانونی، گواهینامه صلاحیت پیمانکار متخلف حداقل به مدت دو سال به تشخیص سازمان لغو می‌شود.
ماده 23ـ پس از تصویب و ابلاغ این آیین‌نامه، سازمان دستورالعملهای اجرایی آیین‌نامه حاضر را از جمله راهنمای تهیه اظهارنامه صلاحیت تهیه و ابلاغ می‌کند.
ماده 24 ـ نظارت بر حسن اجرای این آیین‌نامه به عهده سازمان است.
معاون اول رئیسجمهور- محمدرضا عارف