وزرای عضو کمیسیون فرهنگی هیئت دولت درجلسه مورخ 10 /4 /1386 بنا به پیشنهاد مشترک معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهور و وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری، بازرگانی، جهاد کشاورزی، صنایع و معادن و دفتر همکاریهای فناوری ریاست جمهوری و به استناد بند « و » تبصره (9) قانون بودجه سال 1386 کل کشور و با رعایت تصویب نامه شماره 19414 /ت37258هـ مورخ 11 /2 /1386 تصویب نمودند:

« آیین‌نامه اجرایی بند « و » تبصره (9) قانون بودجه سال 1386 کل کشور »
مصوب 1386,04,10با اصلاحات و الحاقات بعدی

ماده 1 – در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می رود :

1: پژوهش:کار نظام مند و خلاق که به منظور افزایش ذخیره دانش علمی و کاربرد عملی آن انجام می گیرد و شامل موارد زیر است:

الف : پژوهش بنیادی: کار تجربی یا نظری که عمدتاً به منظور کسب آگاهیهای جدید از منشا پدیده یا واقعیتها انجام می شود.

ب : پژوهش کاربردی: کاوش اصیل به منظور کسب دانش علمی و فنی جدید با کاربرد عملی خاص.

ج : پژوهش توسعه ای: کار نظام مند که با استفاده از دانش حاصل از تحقیقات یا تجربه عملی در جهت تولید مواد، فرآورده ها یا تمهیدات جدید، ابداع یا استقرار فرآیند ها، نظام ها یا خدمات جدید با رویکرد بازار انجام می شود.

2(اصلاحی 09/10/1386): فعا لیتهای علمی و فناوری: همه فعالیتها و مطالعات پایه نظام مند که ایجاد ، پیشبرد، اشاعه و کاربرد دانش علمی و فنی در همه حوزه های علمی و فناوری یعنی علوم انسانی، پایه، کشاورزی و منابع طبیعی، مهندسی، مهندسی پایه و پزشکی را در بر می گیرد و شامل تولید فناوری، انتقال فناوری، بومی سازی فناوری، جذب فناوری و انتشار فناوری می باشد.

3 : دستگاهها : کلیه دستگاههای موضوع ماده (160) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

4- تبصره : بند “و“تبصره 9 قانون بودجه 1386 کل کشور .

ماده 2- کلیه دستگاهها مکلفند یک درصد (1%) و مجازند حداکثر تا چهار درصد(4% ) اعتبارات هزینه ای خود را علاوه بر اعتبارات مصوب تحقیقاتی به منظور انجام فعالیتهای پژوهشی و توسعه فعالیتهای علمی و فناوری هزینه نمایند. معاونت برنامه ریزی ونظارت راهبردی رییس جمهور اعتبارات موضوع این آیین نامه را در سقف (1%) در موافقت نامه های متبادله و در هر مرحله از تخصیص با قید “اعتبارات موضوع بند (و) تبصره (9 ) قانون بودجه سال 1386” کل کشور مشخص و بر عملکرد هزینه کرد آن نظارت نماید.

ماده 3- معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور موظف است سهم دستگاهها از اعتبارات تبصره را به تفکیک تهیه و حداکثر تا پایان شهریور ماه 1386 به دستگاهها ، شورای عالی آموزش ، پژ وهش وفناوری ومعاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اعلام نماید.

تبصره- اعتبارات هزینه ای منظور شده در قالب ردیفهای متفرقه قانون بودجه، پس از توزیع و ابلاغ به دستگاهها به سرجمع اعتبارات هزینه ای دستگاه اضافه شده و در مورد موضوع این آیین نامه مورد محاسبه قرار می گیرد.

ماده 4- در مورد شرکتهای دولتی و بانکهای موضوع ماده (160 ) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، یک درصد(1%) از مجموع اعتبارات هزینه ای جهت عمل به موضوع این آیین نامه، محاسبه و در جداول بودجه مصوب در مجامع عمومی ذیل سرفصل پژوهش منظور می گردد . معاونت برنامه ریزی ونظارت راهبردی رییس جمهور موظف ا ست بر رعایت موضوع این ماده در مجامع عمومی شرکتهای دولتی و بانکها نظارت و گزارش عملکرد را به رییس جمهور ارایه دهد.

تبصره -دستگاههای موضوع این ماده مکلفندفهرست کامل فعالیت وپژوهش وفناوری خود را به شورای عالی آموزش ، پژوهش وفناوری موضوع مصوبه شماره 1 5606/ 1901 مورخ 24/4/1386 شورای عالی اداری اعلام وشورای مذکور با رعایت بند (و) تبصره (9) قانون بودجه سال 1386 کل کشور نسبت به ارزیابی آن اقدام نماید .

ماده 5- دستگاههایی که به موجب قانون یا اساسنامه های مصوب خود موظف به صرف هزینه تحقیقاتی بیش از چهار درصد(4%) می باشند ، نسبت به مازاد بر چهار درصد(4%) براساس قوانین جاری یا اساسنامه های خود اقدام می کنند .

ماده6- کلیه دستگاهها مکلفند فهرست کاملی از طرحها و برنامه های پژوهش وفناوری در دست اقدام یا برنامه ریزی شده خود از محل اعتبارات تبصره را به همراه برآورد هزینه اجرای آنها ،حداکثر تا پایان شهریور ماه سال جاری به شورای عالی آموزش ، پژوهش و فناوری ارسال نمایند . شورا موظف است عملکرد پژوهشی ونحوه هزینه کرد ا عتبا رات را در دستگاهها ارزیابی نموده وگزارش جامع عملکرد آنها را پس از تایید به رییس جمهور و دستگاههای ذی ربط اعلام نماید . دستگاهها مکلفند در تدوین گزارش مذکور با شورای عالی آموزش ، پژوهش وفناوری همکاری نمایند .

تبصره- به منظور اطلاع رسانی دقیق، شفاف سازی و پرهیز از موازی کاری و اتلاف منابع در زمینه اجرای طرحهای تحقیقاتی و توسعه علمی و فناوری، فهرست طرحها و برنامه های پژوهش و فناوری از طریق پایگاههای اطلاع رسانی دبیرخانه شورای عالی آموزش ، پژوهش و فناوری و نیز دستگاههای ذی‏ربط، در دسترس قرار خواهد گرفت.

ماده7- نحوه مصرف اعتبارا ت موضوع این آیین نامه مطابق ضوا بط حاکم بر هزینه کرد اعتبارات تحقیقاتی است.

ماده 8 – به منظور ایجاد فضای رقابتی وتسهیل در امور پژوهش وفناوری کلیه دستگاهها مکلفند حداقل بیست درصد (20%) از اعتبارات موضوع این آیین نامه را درهر مرحله از تخصیص از طریق عقد قراردادهای پژوهشی با د ا نشگا هها ، موسسات آموزش عالی دولتی وغیردولتی ، فرهنگستانها وبنیاد ایرا ن شناسی ، موسسات پژوهشی پژوهشی وا بسته به وزارتخانه های علوم ، تحقیقات وفناوری وبهداشت ، درمان وآموزش پزشکی ، سازمان تحقیقات وآموزش وترویج کشاورزی وجهاد دانشگاهی ، یا اعضای هیئت علمی با مجوز مدیریت دانشگاهها و موسسات پژوهشی ذکر شده که دارای مجوز از مراجع قانونی ذی ربط می باشند، هزینه نمایند.

ماده 9- کلیه دستگاهـهای مـوضوع ماده (160) قانون بـرنامه چهارم تـوسعه مـوظفند فعا لیتــهای تحقیقاتی ، پـژوهشی ، علمی وفناوری خود را در جهت سیاستهای مصوب شـورای عـالـی آموزش ، پژوهش وفناوری قرار داده واز جمله موارد ذیل را در اولویت قرار دهند:

1- پژوهشهاوطرحها ی هم جهت با اولویتهای کلان و ملی تحقیقات و فناوری در کشوربه میزان حداقلی که توسط شورای عالی آموزش وپژوهش وفناوری تعیین می شود.

2-تحقیقات مبتنی بر نیازهای اولویت دار دستگاه

3-تحقیقات با رویکرد حل مسأله (لازم است مسائل برخاسته از نیازهای کارشناسی شده و اولویت‏دار دستگاه بوده و دارای تعریف دقیق، شفاف و آثار مشخصی که از حل آنها نتیجه می شود، باشند)

4-همکاریهای بین دستگاهی برای اجرای پروژه های ملی تحقیقاتی

5-ارتقاء توان علمی از طریق ا نعقاد قراردادهای علمی – پژوهشی مشترک بین المللی در زمینه فعالیت دستگاه

6-حمایت از تجاری سازی یافته ها و دستاوردهای پژوهشی و طرحهای کارآفرینی از طریق فعالیتهایی نظیر مشارکت ، همکاری و انعقاد قرارداد با قطبهای علم و فناوری و واحدهای مستقر در مراکز رشد و پارکهای علم و فناوری، ایجاد و تقویت واحدهای پایلوت، ثبت پتنت، مناطق طبیعی طبیعی تحت مدیریت، مزارع تحقیقاتی و اجرای طرحهای افزایش مقیاس (Scale Up) در مراکز تحقیقاتی و صنعتی، کمک به ایجاد و تقویت صندوقهای حمایت از پژوهش و فناوری و اجرای فعالیتهای طراحی مهندسی که برای اولین بار در کشور صورت می گیرد.

7-ایجاد و توسعه فناوریهای نوین

8-حمایت از تحقیقات کاربردی و توسعه ای تقاضا محور در بخش خصوصی و نیز در بنگاههای اقتصادی کوچک و متوسط زودبازده یا مشارکت با آنها

9-تدوین برنامه های جامع توسعه علوم و فناوری در سطوح مختلف و مدیریت و راهبری برنامه های کلان تحقیقات و توسعه علوم و فناوری

10-پژوهشها و فعالیتهای توسعه علمی و فناوری به منظور ایجاد، تدوین و ارتقاء استانداردها و افزایش بهره وری

11-رصد کردن نیازهای تکنولوژیک و نیازسنجی علمی و فناوری در سطح جهانی

12-طرحهای پژوهشی که توسط پژوهشگران برجسته کشور، واجد شرایط نخبگی و استعداد برتر پیشنهاد می شوند

13-ایجاد و تقویت شبکه دفاتر مالکیت فکری و حقوق معنوی دستاوردهای علمی، فناوری و صنعتی کشور.

14-تقویت هم افزایی علمی از طریق ایجاد شبکه های آزمایشگاهی به منظور افزایش بهره وری و مشارکت در تأمین دا نش فنی و بهره برداری از تجهیزات موردنیاز

15-طراحی و ایجاد فرآیندها و مدلهای توسعه علم و فناوری متناسب با شرایط بومی کشور و تقویت ساخت داخل اقلام و تجهیزات موردنیاز

16-حمایت از انجمنهای علمی دارای مجوز فعالیت از وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت آموزش و پرورش و نیز مراکز تحقیقاتی نوع (3 ) (مشترک میان دانشگاهها و دستگاهها ) در قالب ا نعقاد قرارداد به منظور دریافت خدمات علمی و فناوری معین.

تبصره ـ سقف اعتبار برای واردات دانش فنی مورد نیاز وچگونگی ارایه گزارش عملکرد آن توسط شورا تعیین خواهد شد.

ماده 10- وزارت آموزش وپرورش مکلف است حداقل بیست در صد (20%) از اعتبارات سهم خودرا صرف پژوهش در خصوص تحول در نظام آموزشی مقاطع ابتدایی ، راهنمایی ومتوسطه ونیز توسعه پژوهشس سرا ها نماید به نحوی که نتیجه آن منجر به تهیه طرح جامع تحول در آموزش وپرورش گردد.

ماده 11- واگذارای پروژه های تحقیقاتی وپژوهشی به دانشگاهها ومراکز تحقیقاتی معتبر دارای مجوز از مراجع قانونی از محل اعتبارات موضوع این آیین نامه از شمول آیین نامه بند (هـ) ماده 29 ) قانون برگزاری منا قصات ، موضوع تصویب نامه شماره 84178/ ت 34162 هـ مورخ 16/7/1385 هیئت وزیران خارج بوده وصرف تصویب پروژه وارجاع آن توسط عالی ترین مقام دستگاه طبق آیین نامه داخلی کافی خواهد بود .

ماده 12- اعتبار ردیف 503940 تبصره برای تشویق به موسساتی اختصاص می یابد که پژوهشهای کاربردی مبتنی بر بازار که دارای یکی از ویژگیهای زیر باشد را انجام می دهند:

الف - نتایج حاصل از پژوهش قابل ارایه به صورت دانش فنی ، محصول ویا اختراع ثبت شده باشد.

ب- نتایج حاصل از پژوهش بــه صورت دانش ویا محصول قابـل عر ضه به بازارهـای ملــی یـا بین ا لمللی باشد.

ج- دانش فنی ونتایج حاصل از پژوهش باهدف ارتقاء ویا دستیابی به یک دانش ویا محصول مشخص بوده وبرای به انجام رساندن آن فرآیند تحقیق وتوسعه در داخل کشور طی شده باشد.

تبصره 1- کمکهاحداکثر پنجاه در صد (50%) کل هزینه های یک پروژه را شامل می شود .

تبصره 2- از زمان اتمام یا فروش پروژه بیش از دوسال نگذشته باشد.

این تصویب نامه در تاریخ 18 /6 /1386 به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.

معاون اول رئیس‌جمهور- پرویز داودی