هیئت وزیران در جلسه مورخ 11/5/1374 بنا به پیشنهاد شماره 3532/856 مورخ 25/11/1373 سازمان بهزیستی کشور و به استناد مواد (5) و (9) قانون ‌تأمین زنان و کودکان بی‌سرپرست - مصوب 1371 - آیین‌نامه اجرایی قانون یاد شده را به شرح زیر تصویب نمود:

آیین‌نامه اجرایی قانون تأمین زنان و کودکان بی‌سرپرست


مصوب 1374,05,11با اصلاحات و الحاقات بعدی

ماده 1 - محور و اساس حمایتها و اقدامات اجرایی موضوع این آیین‌نامه عبارت است از ایجاد امنیت اجتماعی و اقتصادی و فراهم کردن زمینه‌ها و موجبات‌ عادی‌ سازی زندگی زنان و کودکان بی‌سرپرست موضوع ماده (2) قانون تأمین زنان و کودکان بی‌سرپرست که از این پس در این آیین‌نامه به اختصار قانون نامیده‌ می‌شود.

ماده 2 - کودکان بی‌سرپرست مشمول قانون با هماهنگی نیروی انتظامی مورد شناسایی قرار می‌گیرند و پس از تحقیقات اولیه و طی مراحل قانونی از طریق ‌مراجع ذی‌صلاح قضایی به سازمان بهزیستی کشور معرفی می‌شوند.

تبصره - در موارد اضطراری به منظور حفظ سلامت کودکان، واحدهای بهزیستی رأساً کودکان کمتر از هفت سال را با رعایت ضوابط، پذیرش موقت می‌کنند و‌متعاقب آن مدارک و گزارشهای لازم را به مراجع ذی‌صلاح قضایی ارسال و اعلام می‌کنند.

ماده 3 - مشمولان موضوع مواد (3) و (6) قانون همچنین مشمولانی که در نتیجه اقدامات حمایتی و خدمات و تسهیلات دریافتی به تشخیص مددکاران و تأیید ‌مدیران مسؤول، توانایی لازم را برای گذراندن زندگی عادی و خود اتکایی کسب کرده باشند، از شمول اقدامات حمایتی خارج می‌شوند و مجاز به استفاده از‌ حمایتهای موضوع این آیین‌نامه نیستند.

ماده 4 - اقدامات اجرایی به منظور ایجاد حمایتهای اجتماعی و اقتصادی از زنان و کودکان بی‌سرپرست عبارتند از:
‌الف - خدمات آموزشی و تربیتی در سطوح آمادگی و پیش ‌دبستانی تا تحصیلات عالی.
ب- خدمات حرفه آموزی و آموزشهای فنی و حرفه ای.
ج - خدمات کاریابی و اشتغال.
‌د - مددکاری، مشاوره و راهنمایی.
هـ - نگهداری و مراقبت از افراد نیازمند به ویژه کودکان و سالمندان، متناسب با نیازهای و شرایط سنی و جنسی و اجتماعی هر فرد یا خانواده تحت پوشش به‌ صورت مستقیم و غیر مستقیم تا حصول اطمینان از بازتوانی و خوداتکایی کامل آنان توسط سازمان بهزیستی کشور و سازمانهای بهزیستی استانها.

تبصره 1 - پسران بی‌سرپرست تا رسیدن به سن قانونی - موضوع ماده (79) قانون کار - و دختران بی‌سرپرست تا زمانی که ازدواج نکرده باشند، مشمول پذیرش ‌در واحدهای نگهداری شبانه‌روزی می‌شوند.

تبصره 2 - دختران بی‌سرپرستی که واجد شرایط پذیرش در واحدهای شبانه‌روزی نباشند، بنا به تشخیص سازمان بهزیستی از حمایتهای موضوع این آیین‌نامه‌ بهره‌مند می‌شوند.

تبصره 3 - به منظور جلوگیری از جدایی فرهنگی و اجتماعی کودک از فرهنگ بومی خود و فراهم شدن زمینه بازگشت به خانواده و اجتماع، حتی‌الامکان ‌کودکان بی‌سرپرست در شهرهای محل تولد یا شهرهای همجوار پذیرش و نگهداری می‌شوند و در صورتی که در بدو پذیرش، والدین یا بستگان کودک شناسایی ‌شوند، به منظور پیشگیری از ورود کودکان به واحدهای شبانه روزی و حفظ نهاد خانواده در صورت نیاز نسبت به ارائه حمایتهای مالی، فرهنگی و اجتماعی‌ طبق ضوابط و آیین‌نامه‌های مربوط اقدام می‌شود.

تبصره 4 - شرایط خانواده‌های داوطلب واجد شرایط و نحوه نگهداری آنها بر اساس دستورالعمل اجرایی مورد عمل سازمان بهزیستی کشور تعیین می‌شود.

ماده 5 - پرداختهای غیر مستمر، ناظم بر فراهم ساختن و تهیه امکانات، ابزار و وسایل حرفه‌آموزی، کار و اشتغال، تأمین هزینه‌های کارآموزی و آموزشهای فنی و‌حرفه‌ای، پرداخت سرمایه کار و تأمین هزینه‌های تشکیل خانواده و ازدواج به تناسب شرایط و تواناییهای جسمی، اجتماعی و اقتصادی مشمولان است که ‌سالانه در حد اعتبارات مصوب در برنامه‌های مربوط توسط سازمان بهزیستی کشور و سازمانهای بهزیستی استانها به مشمولان نیازمند و واجد شرایط اختصاص ‌می‌یابد.

تبصره - مستمری ماهانه خانواده‌هایی که از سرمایه کار و اشتغال و ابزار و وسایل کار استفاده می‌کنند، حداکثر پس از شش ماه از تاریخ استفاده، قطع می‌شود.

ماده 6 - میزان و مدت پرداختهای مستمر به ترتیب زیر تعیین می‌شود:

‌الف - مستمری ماهانه:
- افرادی که به تنهایی زندگی می‌کنند و خانواده‌های دو نفره، حداکثر 30% حداقل مستمری ماهانه مشمولان قانون استخدام کشوری در هر سال.
- خانواده‌های سه نفره، حداکثر 35% حداقل مستمری ماهانه مشمولان قانون استخدام کشوری در هر سال.
- خانواده‌های چهار نفره، حداکثر 40% حداقل مستمری ماهانه مشمولان قانون استخدام کشوری در هر سال.
- خانواده‌های پنج نفر و بیشتر، حداکثر 50% حداقل مستمری ماهانه مشمولان قانون استخدام کشوری در هر سال.

تبصره - کلیه پرداختهای یاد شده به صورت نقدی و حتی‌المقدور توسط سیستم بانکی با توجه به اعتبارات دستگاه پرداخت‌کننده تا حداکثر میزان تعیین شده،‌ انجام می‌شود.

ب - هزینه تحصیلات:
‌هزینه تحصیلات برای هر یک از دانش‌آموزان و دانشجویان خانواده‌های تحت حمایت، حداکثر معادل 000/5 ریال در ماه تعیین می‌شود.

ج - حق سرانه بیمه خدمات درمانی:
‌حق سرانه بیمه خدمات درمانی برای هر یک از زنان و کودکان بی‌سرپرست معادل رقم مصوب هر ساله از محل اعتبارات موضوع ماده (14) قانون بیمه همگانی‌ خدمات درمانی کشور - مصوب 1373 - در اختیار کمیته امداد امام خمینی (‌ره) قرار می‌گیرد. کمیته یاد شده موظف است کلیه خانواده‌ها و افراد مشمول این ‌آیین‌نامه را تحت پوشش بیمه خدمات درمانی درآورد.

‌د - هزینه نگهداری:
‌بخشی از هزینه نگهداری و مراقبت از کودکان بی‌سرپرست و زنان سالمند مشمول، در مراکز نگهداری شبانه روزی غیر دولتی همچنین مراکزی که به شکل هیئت ‌امنایی اداره می‌شوند، به صورت سرانه توسط سازمان بهزیستی تأمین و پرداخت می‌شود. سازمان بهزیستی موظف است اولویت امر نگهداری افراد مشمول را ‌در میان خانواده‌های داوطلب واجد صلاحیت فراهم کند و شرایط را با پرداخت هزینه سرانه نگهداری تعیین شده رعایت نماید و گسترش دهد.

تبصره 1 - هزینه نگهداری و مراقبت از مشمولان نیازمند در مراکز نگهداری وابسته به سازمان بهزیستی، کماکان از محل اعتبارات جاری این سازمان در ‌برنامه‌های ذیربط تأمین می‌شود و افرادی که در مراکز توانبخشی و حمایتی سازمان بهزیستی نگهداری می‌شوند، مشمول پرداختهای فوق قرار نمی‌گیرند.

تبصره 2 - اقدام به تأمین مسکن مشمولان نیازمند در قالب سیاستها و اقدامات حمایتی دولت با استفاده از تسهیلات اعطایی بانکی صورت می‌گیرد.

ماده 7 - مبانی و میزان پرداخت مستمریهای مشمولان این آیین‌نامه در سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (‌ره) هماهنگ و یکسان می‌باشد.

ماده 8 - در شرایطی که انجام و ارائه خدمات آموزشی و نگهداری مشمولان این آیین‌نامه در مراکز غیر وابسته به سازمان بهزیستی اعم از بخش دولتی و غیر‌دولتی یا در خانواده صورت گیرد، هزینه‌های مربوطه به صورت سرانه از محل اعتبارات مصوب سالانه سازمان بهزیستی کشور و سازمانهای بهزیستی استانها‌ پرداخت می‌شد

ماده 9 - افراد و خانواده‌های تحت پوشش علاوه بر کسب موقعیتها و شرایط موضوع ماده (6) قانون، در صورت نیل به خود اتکایی و کسب توانایی لازم برای ‌زندگی متعارف (‌به تشخیص مددکاران و تأیید مدیران ذیربط) مجاز به استفاده از حمایتهای اقتصادی و دریافت مستمری نخواهند بود.

ماده 10 - سازمان بهزیستی کشور و سازمانهای بهزیستی استانها موظف به بررسی و تنظیم برنامه‌های اجرایی و ارائه و طرح آن در قالب بودجه عملیاتی سالانه ‌پیشنهادی به سازمان برنامه و بودجه برای ایجاد تعادل لازم بین حجم و میزان فعالیتها و اقدامات و منابع اعتباری قابل تخصیص سالانه هستند.

ماده 11 - سازمان بهزیستی کشور و سازمانهای بهزیستی استانها موظفند ضمن اعمال نظارت مستمر و برنامه‌ریزی شده بر مراحل اجرایی اقدامات، گزارش ‌اقدامات و فعالیتهای انجام یافته را هر شش ماه یکبار به سازمان برنامه و بودجه ارسال کنند.

ماده 12 - در اجرای مواد (7) و (8) قانون، سازمان بهزیستی مکلف است موارد تخلف را پس از بررسی و تشخیص تخلفات به مراجع ذیصلاح قضایی منعکس‌ و متخلفات را به تشکیل پرونده برای اعمال مجازاتهای مالی مقرر در ماده (7) قانون معرفی کند.

ماده 13 (اصلاحی 27/10/1374)- وزارت امور اقتصادی و دارایی به منظور نگهداری حساب مبالغ واریزی جرایم موضوع مواد (7) و (8) قانون، حساب جداگانه‌ای به عنوان سازمان ‌بهزیستی کشور با رعایت تبصره (1) ماده (7) قانون افتتاح می‌کند. مبالغ واریز شده به حساب یاد شده همچنین مشارکتهای مردمی و هدایای نقدی مردم به سازمان بهزیستی در اجرای قانون، به‌عنوان بخشی از منابع تأمین اعتبار اقدامات اجرایی قانون محسوب می‌شود.

ماده 14 - سازمان بهزیستی کشور موظف است مددکاران (‌ترجیحاً مددکاران زن) خود را برای نظارت و آگاهی از وضعیت کودکان و زنان سالمند سپرده شده به‌ خانواده‌های داوطلب و مراکز، اعزام کند.

معاون اول رئیس جمهور–‌حسن حبیبی