هیات وزیران در جلسه مورخ 5/8/1378 بنا به پیشنهاد شماره 11/6316 مورخ 5/5/1377 وزارت راه و ترابری و به استناد ماده ( 14 ) اصلاحی قانون رسیدگی به تخلفات و اخذ جرایم رانندگی - مصوب 1376 - ، آیین نامه حمل بار و مسافر و مدت لغو پروانه فعالیت و تعطیلی موسسات حمل و نقل جاده ای را به شرح زیر تصویب نمود:

آیین نامه حمل بار و مسافر و مدت لغو پروانه فعالیت و تعطیلی موسسات حمل و نقل جاده ای
مصوب 1378,08,05با اصلاحات و الحاقات بعدی

ماده 1 - شرکتها و موسسات حمل و نقل جاده ای موظف اند علاوه بر رعایت شرایط وضوابط تاسیس و بهره برداری ، مصوب شورای عالی هماهنگی ترابری کشور، پس از دریافت پروانه فعالیت موارد ذیل را رعایت کنند:
الف - کلیه شرایط و ضوابط مربوط به تاسیسات و تجهیزات مورد نیاز و درصورت استقرار در پایانه ، تمدید بموقع قرارداد بهره برداری.
ب - اقدام لازم جهت تمدید پروانه فعالیت براساس ضوابط تاسیس و بهره برداری.
ج - رعایت محدوده جغرافیایی محل فعالیت براساس ضوابط تاسیس و بهره برداری .

ماده 2 - شرکتها و موسسات حمل و نقل جاده ای بایستی دارای پروانه فعالیت مجاز و معتبر از سازمان حمل و نقل و پایانه های کشور باشند، در غیر این صورت نیروی انتظامی با اعلام سازمان مذکور از ادامه فعالیت آنها جلوگیری خواهد نمود.

ماده 3 - شرکتها و موسسات حمل و نقل جاده ای باید رانندگان وسایط نقلیه مربوط را ملزم به داشتن مدارک زیر کنند و از تحویل مسافر و بار و صدور بارنامه و صورت وضعیت مسافری جهت وسایط نقلیه ای که رانندگان آن فاقد مدارک مزبور باشند، خودداری نمایند:
الف - گواهینامه بیمه اجباری شخص ثالث
ب - کارت شناسایی عکس دار راننده که از طرف سازمان حمل و نقل و پایانه های کشور تهیه و تنظیم می شود .
ج - کارت وابستگی وسیله نقلیه به یکی از موسسات و شرکتهای حمل و نقل بار و مسافر.
د - گواهینامه رانندگی متناسب
هـ - کارت صحت و سلامت جسمی و روحی از مراجع ذی ربط.

ماده 4 - شرکتها و موسسات حمل و نقل جاده ای باید از دادن مسافر و تحویل بار و صدور بارنامه و صورت وضعیت مسافری جهت وسیله نقلیه ای که به وسایل ایمنی زیر مجهز نباشد، خودداری نمایند:
الف - جعبه کمکهای اولیه درمانی
ب - علایم ایمنی مورد نیاز از جمله مثلث شبرنگ
ج - کارت معاینه فنی
د - کپسول آتش نشانی
هـ - دستگاه سنجش سرعت و زمان ( تاخوگراف ) بدون نقص فنی
و - زنجیر چرخ در موارد لزوم
ز - لاستیکهای آجدار قابل قبول .

تبصره - به کارگیری وسایط نقلیه که کارت آنان با وضعیت فعلی وسیله نقلیه مغایرت دارد، ممنوع است .

ماده 5 - شرکتها و موسسات حمل و نقل جاده ای باید فقط جهت وسایط نقلیه ای ، بارنامه یا صورت وضعیت مسافری صادر نمایند که از هر حیث سالم باشند و هیچگونه نقص فنی درسیستم ترمزها، سیستم فرمان ، سیستم اتصال در مورد تریلیها، سیستم روشنایی ، بوق ، برف پاک کن و وسایل گرمایشی و سرمایشی مناسب نداشته باشند.

تبصره 1 - شرکتها و موسسات حمل و نقل موضوع این آیین نامه باید فردی را به عنوان مدیر یا مسوول فنی تعیین نمایند تا قبل از حرکت ، وسیله نقلیه را معاینه و قابلیت آن را برای سفر پیش بینی نماید.

تبصره 2 - به کار گرفتن لاستیکهای بزرگتر از حد استاندارد کارخانه سازنده در اتوبوسهای مسافری که باعث افزایش سرعت وسیله نقلیه و عدم ثبت آن در دستگاه سرعت سنج می شود، ممنوع است .

ماده 6 - هرگاه تصادف وسیله نقلیه عمومی حامل کالا یا مسافر در طول مسیر مبدا - مقصد، منجر به قتل یا جرحی شود که ناشی از تقصیر راننده وسیله نقلیه یا به کارگرفتن راننده فاقد صلاحیت یاعدم مهار مناسب محموله و یا وجود نقص فنی مستمر در وسیله نقلیه باشد، شرکت یا موسسه حمل و نقل صادرکننده بارنامه یا صورت وضعیت ، مسوول و مشمول مقررات این آیین نامه می باشد.

ماده 7 - رانندگی اتوبوس و مینی بوس بیش از هشت ساعت در یک شبانه روز برای هر راننده ممنوع است . شرکتها و موسسات حمل و نقل مسافر مکلفند برای مسافرتهایی که مستلزم بیش از هشت ساعت رانندگی با سرعت مجاز در یک شبانه روز است ، راننده کمکی پیش بینی نمایند.

ماده 8 - حمل مواد محترقه و منفجره ، جنازه ، احشام ، مواد فاسد شدنی و اشیایی که مخل آسایش مسافران یا منافی نظافت و بهداشت عمومی می باشد، با وسایط نقلیه مسافربری ممنوع است . شرکتها و موسسات حمل و نقل مسافر باید در صدور صورت وضعیت مسافری جهت وسایل نقلیه مسافربری ، این نکات را رعایت نمایند و درصورت تخلف ، مشمول مقررات این آیین نامه می باشند.

ماده 9 - شرکتها و موسسات حمل و نقل مسافربری مکلف به رعایت ضوابط وزارت راه و ترابری ، مربوط به حمل و نقل مسافر در مورد نرخهای مصوب ، نحوه صدور بلیط، سرویس دهی ، سوار و پیاده نمودن مسافر و چگونگی حرکت و توقف وسیله نقلیه می باشند و درصورت تخلف مشمول مقررات این آیین نامه خواهند بود.

ماده 10 - اخذ هرگونه وجهی توسط شرکتها و موسسات حمل و نقل غیر از حق کمیسیون ( کارمزدی ) و کرایه حمل حسب مورد از بلیط و صورت وضعیت مسافری و بارنامه از رانندگان و مسافران و صاحبان کالا ممنوع است .

ماده 11 - شرکتها و موسسات حمل و نقل کالا مکلفند شرایط عمومی حمل کالا و ضوابط حمل مواد خطرناک مصوب شورای عالی هماهنگی ترابری کشور و مقررات وزارت راه وترابری در مورد حمل بار در راههای کشور و نحوه جابجایی کالاهای خارج از ابعاد استاندارد حمل و نقل ( محمولا ت ویژه یا ترافیکی ) را دقیقاً رعایت نمایند و در صورت تخلف مشمول مقررات این آیین نامه می باشند.

ماده 12 - رسیدگی به تخلفات شرکتها و موسسات حمل و نقل جاده ای در خصوص عدم رعایت مفاد و شرایط این آیین نامه برعهده کمیسیونی مرکب از ( 3 ) نفر از افراد ذی صلاح به انتخاب رییس سازمان است.

ماده 13 - درصورت وقوع تخلف و عدم رعایت مقررات ، توسط کمیسیون موضوع ماده ( 12 ) ، براساس اسناد و مدارک مربوط و در صورت لزوم با دعوت از مدیر شرکت یا موسسه حمل و نقل ذی ربط و با توجه به اهمیت تخلف به ویژه تاثیر آن در وقوع سوانح و تصادفات رانندگی و ملاحظه عمد یا قصور و تکرار دفعات تخلف ، شرکت یا موسسه حمل و نقل متخلف ، براساس نوع تخلف ، به تناسب پروانه فعالیت آن از یک ‌ماه تا یک سال لغو می‌گردد.

تبصره 1 - در صورت تکرار تخلف ، پروانه فعالیت موسسه متخلف به صورت دائم لغو خواهد شد.

تبصره 2 - پس از لغو پروانه فعالیت ، نیروی انتظامی موظف است با اعلام سازمان مذکور نسبت به تعطیلی موسسه یا شرکت حمل و نقل متخلف در مدت لغو پروانه فعالیت و یا به صورت دائم ( درصورت لغو دائم ) اقدام نماید.

ماده 14 - به منظور کشف تخلفات و تهیه گزارش لازم در مورد عدم رعایت مقررات این آیین نامه توسط شرکتها و موسسات حمل و نقل ، سازمان حمل و نقل و پایانه های کشور می تواند تحقیقات لازم را به عمل آورد و شرکتها و موسسات حمل و نقل مکلف به همکاری با سازمان مزبور می باشند.

حسن حبیبی-معاون اول رییس جمهور