هیأ‌ت وزیران در جلسه مورخ 16/4/1381 بنا به پیشنهاد شماره 57150 مورخ 4/4/1381 معاو‌نت حقوقی و امورمجلس رییس جمهور و به استناد ماده (94) قانون تشکیلات، و‌ظایف و انتخاب شوراهای اسلامی‌کشور و انتخاب شهرداران ـ مصوب 1375ـ آیین‌نامه اجرایی انتخابات شوراهای اسلامی شهر را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین‌نامه اجرایی انتخابات شوراهای اسلامی‌شهر
مصوب 1381,04,16با اصلاحات و الحاقات بعدی
فصل او‌ل ـ کلیات
ماده 1 ـ در این آیین‌نامه «قانون تشکیلات، و‌ظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخابات شهرداران»ـ مصوب 1375ـ به اختصار «قانون» نامیده می‌شود.
ماده 2 ـ مقصود از عبارت «شورا» در این آیین‌نامه، شوراهای اسلامی«شهر » می‌باشد.
ماده 3 ـ اولین جلسه رسمی شوراها در همان تاریخ مذکور در ماده (3) قانون تشکیل خواهد شد.
تبصره ـ چنانچه به استناد مواد (31)، (83) و (84) قانون، انتخابات میان دوره ای برگزار شود، فعالیت شورای تشکیل شده برای باقیمانده همان دوره خواهد بود.
ماده 4 ـ تعداد اعضای علی البدل شوراها، موضوع ماده (8) قانون، به شرح زیر تعیین می‌شود:
1 ـ شوراهای دارای 3 نفر عضو اصلی، 2 نفر.
2 ـ شوراهای دارای 5 نفر عضو اصلی، 3 نفر.
3 ـ شوراهای دارای 7 نفر عضو اصلی، 4 نفر.
4 ـ شوراهای دارای 9 و 11 نفر عضو اصلی، 5 نفر.
5 ـ شورای شهر تهران، 6 نفر.
ماده 5 ـ هر یک از مکانهای جمعیتی که طبق تصویبنامه هیأ‌ت وزیران شهر شناخته شود و شهرکهای موضوع ماده (12) قانون و تبصره ذیل آن به عنوان یک حوزه انتخابیه محسوب می‌شود.
تبصره – در اجرای تبصره ماده (7) قانون، مرکز آمار ایران موظف است جمعیت هر شهر را طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن به وزارت کشور اعلام نماید.
ماده 6ـ در صورتی که تعداد داوطلبان برای تشکیل شورا کمتر یا برابر با تعداد اعضای اصلی باشد، انتخابات برگزار نخواهد شد.
ماده 6 ـ وزارت مسکن و شهرسازی مکلف است فهرست اسامی و مشخصات شهرکهای موضوع ماده (13) قانون را در اختیار وزارت کشور قرار دهد.
تبصره ـ فهرست اسامی‌و مشخصات مکانهای جمعیتی موضوع تبصره ذیل ماده (13) قانون توسط فرماندار تهیه و به وزارت کشور ارسال می‌شود تا بنا به تشخیص وزارت کشور، انتخابات به منظور تشکیل شوراهای اسلامی در آنها برگزار شود.
ماده 7 ـ در صورتی که انتخابات چند حوزه انتخابیه موضوع ماده (5) این آیین‌نامه به طور همزمان برگزار شود، به منظور حفظ استقلال انتخابات هر حوزه، کلیه اقدامات از قبیل صدور آگهی‌ها و تنظیم صورتجلسه‌ها برای هر یک از حوزه‌ها به صورت مستقل انجام و سوابق انتخاباتی هر حوزه جداگانه نگهداری می‌شود.
ماده 8 ـ اخذ رأی در یکی از رو‌زهای تعطیل رسمی‌انجام خواهد شد و مدت زمان آن حداقل هشت ساعت خواهد بود.
تبصره 1 ـ مدت زمان اخذ رأی با تصویب و موافقت مشترک هیأتهای اجرایی و نظارت شهرستان قابل تمدید می‌باشد.
تبصره 2 ـ در صورتی که همزمان با برگزاری انتخابات شوراها، انتخابات دیگری نیز برگزار گردد، تشخیص ضرورت و مدت تمدید اخذ رأی در یک یا چند حوزه یا سراسر کشور بر عهده وزیر کشور است.
ماده 9ـ فرماندار موظف است در اجرای مواد (3) و (16) قانون پس از تأیید نهایی صحت انتخابات و قطعی شدن نتیجه آن بلافاصله پس از پایان دوره قبل از اعضای اصلی شورا دعوت نماید در اولین جلسه رسمی شورا که به ریاست مسن ترین عضو تشکیل می شود، نسبت به انتخاب هیئت رییسه شورا اقدام نمایند.
ماده 10 ـ در صورت تحقق ماده (8) قانون مبنی بر خروج عضو یا اعضایی از شورا، رییس یا نایب رییس شورا موظف است بلافاصله مراتب را به طور کتبی به اطلاع فرماندار برساند.
ماده 11 ـ فرماندار موظف است بلافاصله پس از وصول نامه شورا مبنی بر خروج اعضا از شورا، از اعضای علی البدل به ترتیب بیشترین رأی برای جایگزینی اعضای خارج شده دعوت به عمل آو‌رد و مراتب را به شورای مربوط اعلام نماید.
ماده 12 ـ در اجرای ماده (14) و (30) قانون و با رعایت تبصره ذیل آن، چنانچه فردی در انتخابات بیش از یک شورا ثبت نام نماید و یا عضویت یابد به دستور وزارت کشور و فرمانداران و بخشداران نام وی از لیست داوطلبی و یا عضویت شورا حذف می‌شود. این قبیل افراد از عضویت در کلیه شوراها به مدت چهار سال محرو‌م خواهند بود.
ماده 13 ـ برای انتخاب اعضای علی‌البدل شوراها نیازی به برگ رأی یا اخذ رأی مجزا و یا مشخص نمودن اعضای علی البدل در برگ رأی نیست، بلکه در پایان رأی گیری و قرائت و شمارش آرا، دارندگان بیشترین آراﺀ دست آمده به ترتیب و به تعداد مورد نیاز به عضویت اصلی و یا علی البدل شوراها در می‌آیند.
بنابراین رأی دهنده اسامی‌نامزدهای مورد نظر خود را حداکثر به همان تعداد اعضای اصلی شورا در برگ رأی درج می‌نماید.
ماده 14 ـ هیأ‌ت اجرایی مسؤو‌ل اجرای تبصره ذیل ماده (17) قانون می‌باشد.
تبصره ـ نامزدهای انتخاباتی ذی نفع در صورت تمایل می‌توانند در جلسه قرعه کشی شرکت نمایند. تاریخ و محل قرعه کشی باید حداقل (24) ساعت قبل توسط فرماندار به منتخبین ذی ربط ابلاغ شود.
ماده 15ـ در صورتی که همزمان با برگزاری انتخابات شوراها، انتخابات دیگری نیز برگزار گردد به تشخیص و دستور وزارت کشور، یک شعبه ثبت نام و اخذ رأی و حتی الامکان با اعضای واحد و با صندوقهای مجزا برای هر یک از انتخابات در نظر گرفته خواهد شد.
ماده 16 ـ سرپرست فرمانداری به جای فرماندار خواهد بود.
ماده 17 ـ در اجرای ماده (41) قانون، نیرو‌ی انتظامی‌در کلیه مراحل مکلف به همکاری با مجریان انتخابات است و حسب درخواست استاندار و فرماندار موظف است مأ‌مورین و امکانات خود را در اختیار آنان قرار دهد.
ماده 18 ـ در صورت توقف، ابطال و یا انحلال شورا توسط مراجع قانونی مذکور در مواد (58)، (81) و (84) قانون، مراجع مذکور موظفند بلافاصله مراتب توقف، ابطال و یا انحلال شورا را به فرماندار مربوط اعلام نمایند. شروع مهلت 2 ماهه برای تجدید انتخابات، از زمان وصول اعلام توقف، ابطال و یا انحلال خواهد بود.
ماده 19 ـ فرماندار موظف است به محض اطلاع از توقف، ابطال و یا انحلال شورا، مراتب را به وزارت کشور اعلام نماید.
ماده 20 ـ مجلس شورای اسلامی پیش از شروع انتخابات به استناد ماده (53) قانون، اعضای هیأ‌ت مرکزی نظارت بر انتخابات را با ذکر سمت ایشان در هیأ‌ت به وزارت کشور معرفی می‌نماید.
فصل دوم ـ هیأ‌ت اجرایی
ماده 22 ـ فرماندار موظف است پس از وصول دستور شروع انتخابات، بر اساس ماده (32) قانون به منظور تشکیل هیأ‌ت اجرایی شهرستان از سایر اعضای اداری هیأ‌ت دعوت به عمل آو‌رد.
ماده 23ـ فرماندار موظف است در اجرای تبصره (1) ماده (32) قانون، به منظور تعیین معتمدان اصلی و علی البدل عضو هیئت اجرایی شهرستان (30) نفر از معتمدان اقشار مردم را انتخاب نماید.
ماده 23 ـ چنانچه هیأ‌ت نظارت شهرستان، معتمدان پیشنهادی فرماندار یا تعدادی از آنها را تأیید ننماید، ظرف مدت دو روز مراتب را به فرماندار اعلام می‌نماید. فرماندار موظف است به همان تعداد معتمدان دیگری را به هیأ‌ت نظارت معرفی نماید.
ماده 24- فرماندار موظف است بلافاصله از معتمدان منتخب، اعضای اداری هیئت اجرایی و هیئت نظارت به طور کتبی دعوت نماید. معتمدان حداکثر ظرف دو روز از تاریخ دعوت ، تشکیل جلسه می دهند و پس از حضور حداقل دوم سوم آنان (20 نفر از 30 نفر) از بین خود، هشت نفر را به عنوان معتمدان اصلی و پنج نفر را به عنوان معتمدان علی البدل هیئت اجرایی با رأی مخفی و اکثریت نسبی آرا انتخاب و مراتب را صورتجلسه می نمایند.
ماده 25 ـ فرماندار موظف است مراتب انتخاب معتمدین اصلی و علی البدل و تشکیل هیأ‌ت اجرایی را از طریق سلسله مراتب اداری به ستاد انتخابات کشور اعلام نماید.
ماده 26 ـ مهلت تشکیل هیأ‌ت اجرایی از زمان وصول دستور شروع انتخاب حداکثر پنج روز می‌باشد.
ماده 27 ـ دو سوم اعضای هیأ‌ت اجرایی برای رسمیت جلسات، موضوع ماده (36) قانون و تبصره (1) ذیل آن، (8) نفر می‌باشد.
ماده 28 ـ رؤسای هیأتهای اجرایی و نظارت موظفند با هماهنگی لازم، فردی را که به طور همزمان در بیش از یک هیأ‌ت اعم از اجرایی یا نظارت عضویت دارد، در یک هیأ‌ت ابقا و از سایر هیأ‌ت‌ها حذف نمایند.
ماده 29 ـ هیأ‌ت اجرایی موظف است در اجرای مواد (62) و (65) قانون، یک نسخه از کلیه صورتجلسه‌ها و آگهی‌های خود را به هیأ‌ت نظارت شهرستان تحویل نماید. و هیئت نظارت شهرستان را در جریان مراحل و امور انتخابات قرار دهد.
ماده 30 ـ هیأ‌ت اجرایی در مهلت مقرر و در اجرای ماده (39) قانون، تشکیل جلسه می‌دهد و تعداد و محل شعب ثبت نام و اخذ رأی حوزه انتخابیه را تعیین و پس از تنظیم صورتجلسه، یک نسخه آن را به فرماندار تسلیم می‌نماید.
ماده 31 ـ فرماندار موظف است بر اساس صورتجلسه دریافتی از هیأ‌ت اجرایی، آگهی انتخابات حاو‌ی تاریخ اخذ رأی، ساعات اخذ رأی، شرایط انتخاب کنندگان، جرایم و تخلفات و مقررات جزایی و محل شعب ثبت نام و اخذ رأی را تنظیم و در موعد مقرر برای اطلاع عموم در حوزه انتخابیه منتشر نماید.
ماده 32 ـ فرماندار موظف است در اجرای ماده (40) قانون، پس از وصول اسامی اعضای شعب ثبت نام و اخذ رأی نسبت به صدور احکام آنان اقدام نماید و از ایشان برای شرکت در جلسه توجیهی دعوت نماید.
تبصره - به منظور جلوگیری از هر گونه خلل در برگزاری برنامه های روز ثبت نام و اخذ رأی، هیئت اجرایی موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که در صورت عدم حضور هر یک از اعضای شعبه، بلافاصله فرد جایگزین به محل شعبه اعزام گردد.
ماده 33 ـ فرماندار موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که یک روز قبل از روز اخذ رأی، محل شعب ثبت نام و اخذ رأی آماده شود.
ماده 34 ـ فرماندار موظف است برای هر یک از شعب ثبت نام و اخذ رأی، یک نفر نماینده که باید حتی الامکان از کارمندان دولت باشد ،از طرف خود تعیین و نسبت به صدور حکم وی اقدام نماید و برای تحویل گرفتن صندوق و تعرفه و برگ رأی و سایر وسایل و لوازم انتخاباتی با تعیین تاریخ و محل مراجعه، از وی و اعضای شعبه برای شرکت در جلسه توجیهی دعوت نماید.
تبصره ـ به منظور جلوگیری از هر گونه خلل در برگزاری برنامه های روز ثبت نام و اخذ رأی، فرماندار موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که در صورت عدم حضور هر یک از نمایندگان خود، بلافاصله فرد یا افراد جایگزین را به محل شعبه اعزام نماید.
ماده 35 ـ هیئت اجرایی موظف است پس از حضور نمایندگان فرماندار و اعضای شعب در جلسه توجیهی برنامه ثبت نام و اخذ رأی و قرائت و شمارش آرا و سایر آموزشهای لازم، صندوق اخذ رأی و تعرفه و برگ رأی و مهر انتخابات و سایر وسایل مورد نیاز را به نمایندگان فرماندار تحویل دهد. هیئت اجرایی موظف است ترتیبی اتخاذ نماید تا شعب ثبت نام واخذ رأی حداقل یک ساعت قبل از شروع اخذ رأی آماده به کار شوند و مسئولان شعبه در محل حاضر باشند.
تبصره ـ نمایندگان فرماندار موظفند بلافاصله پس از حضور در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی، صندوق و تعرفه و برگهای رأی و سایر وسایل و لوازم مورد نیاز را در اختیار رییس شعبه قرار دهند. مسئولیت حفظ و حراست از برگهای رأی به منظور جلوگیری از خروج آنها از محل شعبه اخذ رأی به عهده اعضای شعبه می باشد.
ماده 36 ـ در صورت تعیین و معرفی کتبی ناظر برای هر یک از شعب ثبت نام و اخذ رأی از طرف هیأ‌ت نظارت شهرستان، فرماندار موظف است نسبت به اعزام وی به نحوی که قبل از شروع اخذ رأی در محل شعبه حضور داشته باشد، اقدام نماید.
ماده 37 ـ فرماندار موظف است برای حفاظت شعب ثبت نام و اخذ رأی با همکاری و هماهنگی نیرو‌ی انتظامی‌به تعداد لازم و حداکثر تا (3) نفر از مأموران مذکور انتخاب و ضمن صدور ابلاغ نامبردگان، آنان را به همراه نماینده خود و ناظر و اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی به محل اعزام نماید.
ماده 21ـ در اجرای ماده (86) قانون، وزارت کشور موظف است اعتبار مورد نیاز برای پرداخت حق الزحمه به کلیه افرادی که در امر برگزاری انتخابات همکاری می نمایند اعم از مشاغل آزاد ، دولتی و بازنشستگان را برآورد و برای تصویب و تأمین اعتبار به هیئت وزیران پیشنهاد نماید.
فصل سوم ـ هیأتهای نظارت
ماده 38 ـ در اجرای ماده (53) قانون و به استناد ماده (73) قانون اصلاح قانون تشکیلات شوراهای اسلامی‌کشوری و انتخابات شوراهای مزبور مصوب 29/4/1365 به منظور نظارت بر امر انتخابات شوراها، هیأ‌ت مرکزی نظارت بر امر انتخابات شوراهای اسلامی‌کشوری متشکل از (3) نفر از اعضای کمیسیون شوراها و امور داخلی و (2) نفر از اعضای کمیسیون اصل (90) به انتخاب مجلس شورای اسلامی‌تشکیل می‌شود.
تبصره ـ در صورتی که به تعداد لازم از کمیسیونهای مذکور داوطلب نباشد مجلس از میان سایر نمایندگان داوطلب (5) نفر را انتخاب می‌نماید.
ماده 39 ـ در اجرای ماده (53) قانون و به استناد ماده (74) قانون اصلاح قانون تشکیلات شوراهای اسلامی‌کشوری و انتخابات شوراهای مزبور مصوب 29/4/1365 به منظور نظارت بر امر انتخابات شوراهای اسلامی‌کشور در هر استان هیأ‌ت نظارت استان مرکب از سه نفر ازنمایندگان مجلس شورای اسلامی آن استان به تعیین هیأ‌ت مرکزی نظارت تشکیل می‌شود.
هیأ‌ت مرکزی نظارت پس از تعیین اعضای هیأ‌ت نظارت استان، اسامی‌آنان را به ستاد انتخابات استان مربوط و ستاد انتخابات کشور اعلام می‌نماید.
تبصره ـ در هر استانی که تعداد نمایندگان آن از سه نفر کمتر باشد و یا به حد نصاب از آن استان داوطلب نباشد، تعیین بقیه اعضا از بین نمایندگان استانهای مجاو‌ر با هیأ‌ت مرکزی نظارت می‌باشد.
ماده 40 ـ ستاد انتخابات استان پس از وصول اسامی‌اعضای هیأ‌ت نظارت استان، اسامی‌نامبردگان را به فرمانداریهای تابع اعلام می‌نماید.
ماده 41 ـ هیأ‌ت نظارت استان در هر شهرستان، هیأ‌ت نظارت شهرستان بر انتخابات شوراهای اسلامی کشوری را مرکب از (5) نفر از معتمدان محل تشکیل می‌دهد و اسامی آنان را به فرمانداری ذی ربط و ستاد انتخابات استان اعلام می‌نماید.
ماده 42 ـ هیأ‌ت نظارت شهرستان می‌تواند برای هر شعبه ثبت نام و اخذ رأی یک نفر ناظر تعیین و نامبرده را حداکثر تا یک روز مانده به روز اخذ رأی به فرماندار معرفی نماید.
ماده 43 ـ شرکت اعضای هیأ‌ت نظارت شهرستان در جلسات هیأ‌ت اجرایی به منظور نظارت بر صحت برگزاری انتخابات می‌باشد و عدم حضور آنان در جلسات و یا خودداری از امضای صورتجلسه‌ها مانع از ادامه کار انتخابات نخواهد بود.
ماده 44 ـ هیأتهای نظارت در چارچوب قانون و آیین‌نامه اجرایی تنها ناظر بر اجرای صحیح قانون می‌باشند و حق دخالت در امور اجرایی انتخابات را ندارند.
فصل چهارم ـ اعلام داوطلبی، بررسی سوابق و رسیدگی به صلاحیت داوطلبان
ماده 45 ـ فرماندار موظف است بلافاصله پس از وصول دستور شروع انتخابات، آگهی ثبت نام از داوطلبان، حاو‌ی تاریخ شروع و خاتمه ثبت نام، محل ثبت نام، شرایط انتخاب شوندگان و مدارک مورد نیاز شامل اصل شناسنامه عکس دار، دو نسخه تصویر کلیه صفحه‌های شناسنامه ،اصل و تصویر کارت پایان خدمت یا مدرکی دال بر مشخص بودن وضعیت خدمت وظیفه عمومی و چهار قطعه عکس جدید 4* 3را منتشر نماید و ظرف مهلت مقرر از داوطلبان عضویت در شوراها ثبت نام به عمل آو‌رد.
ماده 46 ـ فرماندار می‌تواند با صدور حکم کتبی، مسؤو‌ل یا مسؤو‌لانی از بین کارمندان فرمانداری را برای ثبت نام از داوطلبان عضویت در شوراها تعیین نماید.
ماده 47 ـ داوطلبان عضویت در شوراها در مهلت مقرر با مراجعه به فرمانداری و ارایه مدارک مورد نیاز شخصاً پرسشنامه اعلام داوطلبی را در حضور مسؤو‌ل ثبت نام تکمیل می‌نمایند. مسؤو‌ل ثبت نام پس از دریافت و تطبیق مشخصات سجلی داوطلب با اصل شناسنامه، رسید مدارک و پرسشنامه را به وی تسلیم می‌دارد.
ماده 48 ـ هیأ‌ت اجرایی بلافاصله پس از تشکیل، مقدمات رسیدگی به صلاحیت داوطلبان را فراهم می‌نماید.
ماده 49 ـ فرماندار موظف است در اجرای ماده (46) قانون، در پایان هر روز اسامی و مشخصات کلیه داوطلبان را به منظور بررسی سوابق، به مراجع ذی ربط محل از قبیل اداره اطلاعات، نیرو‌ی انتظامی، دادگستری و ثبت احوال ارسال نماید.
تبصره ـ فرماندار موظف است به منظور پرهیز از هر گونه اشتباه و از قلم افتادگی، در پایان مهلت قانونی ثبت‌نام نیز بلافاصله اسامی‌کلیه داوطلبان حوزه انتخابیه را که سوابق آنها از قبل استعلام شده است بر اساس حرو‌ف الفبا به مراجع یادشده ارسال نماید.
ماده 50 ـ مراجع مذکور در ماده (46) قانون موظفند در اجرای تبصره (2) ذیل همان ماده حداکثر ظرف مدت ده روز پس از وصول اسامی و مشخصات هر یک از داوطلبان، نتیجه بررسیهای انجام شده در خصوص سوابق آنان را به طور کتبی به فرماندار اعلام نمایند.
تبصره 1 ـ دستگاه‌های یادشده در ماده (46) قانون حق اظهارنظر در مورد تأیید یا عدم صلاحیت داوطلبان را ندارند و فقط سوابق داوطلبان را منعکس می‌نمایند.
تبصره 1 ـ هیأتهای اجرایی می‌توانند در اجرای ماده (46) قانون طبق فرمی‌که در چارچوب قانون تهیه خواهند نمود، مراتب را از مراجع موضوع ماده (46) قانون استعلام نمایند.
تبصره 2 ـ عدم ارسال هر گونه پاسخ توسط مراجع مذکور در ماده (46) قانون در مهلت مقرر، به منزله فقدان هر گونه سوابق سوء داوطلبان در آن مراجع محسوب می گردد.
ماده 51 ـ فرماندار موظف است به محض وصول اطلاعات لازم درباره سوابق هر یک از داوطلبان، جلسات هیأ‌ت اجرایی را تشکیل دهد و حداکثر ظرف مدت هفت روز پس از وصول سوابق هر یک از داوطلبان با رعایت کامل متن ماده (49) قانون، به صلاحیت آنان رسیدگی و‌نتیجه را صورتجلسه نماید و بلافاصله یک نسخه از هر یک از صورتجلسه تنظیمی را به هیأ‌ت نظارت شهرستان ارسال نماید.
ماده 52 ـ هیأ‌ت نظارت شهرستان پس از وصول صورتجلسات رسیدگی به صلاحیت داوطلبان، به استناد ماده (48) قانون موظف است حداکثر ظرف مدت (7) روز از وصول هر یک از صورتجلسات، نظریه خود را مبنی بر تأیید یا رد صلاحیت آن دسته از داوطلبانی که صلاحیت آنان توسط هیئت اجرایی رد شده است، به صورت کتبی به فرماندار اعلام نماید.
تبصره 1 ـ جهات رد صلاحیت به داوطلب منعکس خواهد شد.
تبصره 2 ـ چنانچه هیئت نظارت شهرستان درباره داوطلب یا داوطلبان مذکور نظر خود را در مهلت مقرر اعلام ننماید، نظر هیئت اجرایی ملاک عمل خواهد بود.
ماده 53 ـ فرماندار موظف است پس از وصول نظریه هیئت نظارت شهرستان مبنی بر تأیید یا رد تصمیمات هیئت اجرایی شهرستان در خصوص رد صلاحیت داوطلبان و همچنین با رعایت تبصره ماده (52) بلافاصله مراتب تأیید یا رد صلاحیت هر یک از داوطلبان را بطور کتبی به داوطلب تأیید یا رد صلاحیت شده ذی ربط اعلام نماید.
تبصره ـ داوطلبان رد صلاحیت شده ظرف چهار روز پس از دریافت نظریه هیئت اجرایی به استناد تبصره (1) ماده (50) قانون می توانند ضمن درخواست دلایل رد صلاحیتشان، شکایت خود را به هیئت نظارت استان تسلیم نمایند.
ماده 54 ـ هیأ‌ت نظارت استان موظف است ظرف مهلت مقرر در تبصره (3) ماده (50) قانون، نظر خود در خصوص تأیید یا رد صلاحیت آن دسته از داوطلبانی که صلاحیتشان در هیأ‌ت اجرایی رد شده و شاکی بوده اند را با تنظیم صورتجلسه به ضمیمه نامه رسمی به منظور ارسال به فرمانداری مربوط به ستاد انتخابات استانداری تسلیم نماید.
تبصره 1 ـ چنانچه در مهلت مقرر هیچ گونه شکایتی از حوزه انتخابیه و‌اصل نشد، مراتب صورتجلسه و به همان نحو عمل خواهد شد.
تبصره 2ـ رعایت قانون لزوم رسیدگی دقیق به شکایات داوطلبان رد صلاحیت شده در انتخابات مختلف ـ مصوب 1378ـ در خصوص بررسی صلاحیت داوطلبان و ابلاغ مراتب رد صلاحیت به داوطلبان ذی ربط الزامی است.
ماده 55 ـ ستاد انتخابات استانداری موظف است پس از وصول صورتجلسه رسیدگی به شکایات داوطلبان رد صلاحیت شده از هیأ‌ت نظارت استان، بلافاصله مراتب را به منظور انتشار آگهی اسامی نامزدهای انتخاباتی به فرمانداری مربوط اعلام نماید.
ماده 56 ـ فرماندار موظف است پس از وصول نظریه هیأ‌ت نظارت استان، آگهی اسامی‌نامزدهای انتخاباتی را حداکثر ظرف سه روز تهیه و هشت روز قبل از روز اخذ رأی به منظور اطلاع اهالی حوزه انتخابیه، در حوزه مذکور منتشر نماید.
ماده 57 ـ در اجرای ماده (24) قانون، نامزدهای انتخاباتی در صورت تمایل به داشتن نماینده در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی موظفند حداکثر تا سه روز قبل از روز اخذ رأی اسامی و مشخصات و یک قطعه عکس نمایندگان خود را به هیأ‌ت اجرایی تسلیم نمایند.
ماده 58 ـ هیأ‌ت اجرایی موظف است برای نمایندگان نامزدهای انتخاباتی، معرفینامه و یا کارت شناسایی صادر و به نامزد ذی ربط تحویل نماید.
ماده 59 ـ شکایات و اعتراضات نمایندگان نامزدهای انتخاباتی از طریق نامزدهای مربوط جمع آو‌ری و با امضای وی به هیأتهای اجرایی و نظارت شهرستان تسلیم خواهد شد.
ماده 60 ـ تدارکات و تأمین احتیاجات مورد تقاضای هر یک از نمایندگان نامزدها به عهده نامزد معرفی کننده خواهد بود.
فصل پنجم ـ تبلیغات
ماده 61 ـ مدت فعالیت تبلیغات انتخاباتی برای کلیه نامزدها یکسان است و (8) روز قبل از روز اخذ رأی آغاز می‌گردد و تا (24) ساعت قبل از روز اخذ رأی ادامه خواهد داشت.
ماده 62 ـ در فعالیتهای تبلیغات انتخاباتی، انجام امور ذیل ممنوع است و مرتکبین تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند.
1 - نوشتن و یا اظهار مطالب خلاف واقع
2 - دیوار نویسی ، راه اندازی کاروانهای تبلیغاتی و استفاده از بلندگوهای سیار خارج از محل سخنرانی ویا ستاد تبلیغاتی انتخاباتی.
3 - اعلام نظر شخصیتها در تأیید نامزدها با ذکر عنوان و مسئولیت آنان.
4 - استفاده از صدا و سیما و میز خطابه به نماز جمعه یا هر وسیله دیگری که جنبه رسمی و دولتی دارد.
5 - فعالیت انتخاباتی کارمندان در ساعات اداری.
6 - استفاده از وسایل و امکانات وزارتخانه ها و ادارات، شرکتهای دولتی و مؤسسات وابسته به دولت و شهرداریها و شرکتها و سازمانهای وابسته به آنها و نهادها و مؤسساتی که از بودجه عمومی (به هر میزان) استفاده می کنند و همچنین در اختیار گذاشتن وسایل و امکانات مزبور.
7 - فعالیت تبلیغاتی مجریان و ناظران انتخابات برای نامزدهای انتخاباتی در قلمرو جغرافیایی مسئولیت خود.
8 - الصاق هر گونه آثار تبلیغاتی نامزدها بر روی علائم راهنمایی و رانندگی، تابلوی بیمارستان، تابلوی مدارس و سایر مؤسسات آموزشی و تابلوهای منصوبه در معابر عمومی توسط بخش دولتی و وابسته به دولت و همچنین تأسیسات دولتی و صندوقهای پست، باجه های تلفن ، پستهای برق و تلفن، تابلوها و املاک بخش خصوصی (مگر با رضایت مالکان یا متصرفان) و هر گونه تابلوی راهنما. مأموران انتظامی در صورت مشاهده چنین مواردی متخلفان را جلب و به منظور تعقیب قانونی به مقامات قضایی تحویل می نمایند.
شهرداریها موظفند با استفاده از امکانات نسبت به امحای چنین اوراقی اقدام نمایند.
9 - تبلیغ علیه نامزدها و هر گونه هتک حرمت و حیثیت آنان.
10 - پاره یا معدوم نمودن عکس و آثار تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی در مدت و زمان قانونی تبلیغات که در محلهای مجاز الصاق شده و یا نصب شده باشد.
11 - انجام هر گونه فعالیت تبلیغاتی تحت عنوان داوطلبی خارج از مهلت قانونی تبلیغات.
تبصره 1 ـ درجات تحصیلی و سوابق خدمات و فعالیتهای مورد ادعا در آثار تبلیغاتی باید مستند به مدارکی باشد که درصورت نیاز هیأ‌ت اجرایی، ارایه آنها امکان پذیر باشد.
تبصره 2 ـ شهرداریها می‌توانند با استفاده از امکانات محلی، محلهای مناسبی رابرای الصاق و یا ارایه آثار تبلیغاتی نامزدها تعیین نمایند.
تبصره 3 ـ استفاده از امکانات تبلیغی مؤسساتی که به نحوی از بودجه عمومی‌استفاده می‌کنند و‌لی با رعایت ضوابط و‌انعقاد قرارداد و اخذ و‌جه از اشخاص حقیقی و حقوقی برای آنها کارهای تبلیغاتی انجام می‌دهند (مثل نشریات وابسته به دولت)، در تبلیغات انتخاباتی بلامانع است.
تبصره 4 ـ استفاده از اماکن دولتی و عمومی مشروط به اخذ مجوز از مقامات ذی صلاح و پرداخت هزینه برابر برای تمامی نامزدها و طرفداران آنها بلامانع است.
تبصره 5 - استفاده از هرگونه آثار تبلیغاتی نامزدها و طرفداران آنان اعم از کاغذی، پارچه ای، مقوایی، فلزی و یا هر جنس دیگر با ابعاد بیشتر از 70 ×100 سانتیمتر ممنوع است.
تبصره 6 - شرکت پست در چارچوب اساسنامه خود می تواند در امر توزیع آثار تبلغاتی نامزدها اقدام نماید.
ماده 63 ـ مطبوعات و نشریات حق ندارند آگهی یا مطالبی علیه نامزدهای انتخاباتی درج نمایند و یا مطلبی بنویسند که دال بر انصراف گروه یا اشخاصی از نامزدهای معین باشد ،در این صورت نامزدها حق دارند پاسخ خود را به نشریه مزبور بدهند و آن نشریه طبق قانون مطبوعات مکلف به چاپ فوری آن در مهلت مجاز تبلیغات می باشد.
تبصره ـ مطبوعات و نشریات در انتشار هر گونه مطلب در خصوص نامزدها مکلفند به نحوی اقدام نمایند که فرصت پاسخگویی برای نامزد در مهلت مجاز تبلیغاتی فراهم باشد.
ماده 64 ـ انتشار اعلام نظر شخصیتها (بدو‌ن ذکر عنوان و مسؤو‌لیت آنان)، مجامع، احزاب و گرو‌ههای مجاز، در تأیید نامزد انتخاباتی باید مستند به مدرک کتبی و امضا شده مربوط به تأیید و حمایت باشد و نامزد انتخاباتی درصورتی که بخواهد از تأیید مراجع یادشده در صدر این نامه استفاده نماید باید مستندات و مدارک آن را ارایه کند.
ماده 65 ـ همزمان با آغاز کار ستاد تبلیغات انتخاباتی نامزدها، نشانی و محل ستاد و نام مسؤو‌ل آن باید کتباً و با امضای نامزد انتخاباتی مربوط، به آگاهی هیأ‌ت اجرایی حوزه انتخابیه برسد.
تبصره ـ ستاد تبلیغات انتخابات، مرکزی است که فعالیتهای تبلیغاتی نامزدها و طرفداران آنها مندرج در مواد فصل پنجم این آیین نامه در آن ساماندهی و انجام می پذیرد و هر داوطلب تنها می تواند در هر منطقه شهرداری یک ستاد تبلیغاتی دایر نماید.
ماده 66 ـ هرگونه عکس و آثار تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی که در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی و‌جود دارد باید قبل از اخذ رأی، توسط اعضای شعبه امحا شود.
فصل ششم ـ برنامه روز اخذ رأی و شمارش و قرائت آرا و اعلام نتیجه اخذ رأی
ماده 67 ـ اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی حداقل یک ساعت قبل از و‌قت مقرر در محل شعبه حاضر می‌شوند.
ابتدا به استناد تبصره (2) ذیل ماده (40) قانون، نسبت به انتخاب هیأ‌ت رییسه و منشی‌ها اقدام و مراتب را در صورتجلسه درج می‌نمایند، سپس صندوق اخذ رأی را در حضور نماینده فرماندار و ناظر بر انتخابات (در صورت حضور) باز می‌کنند و پس از حصول اطمینان از خالی بودن صندوق، آن را لفاف، با لاک و مهر(پلمب) شعبه ثبت نام و اخذ رأی لاک و مهر(پلمب) می‌نمایند و پس از امضا و تأیید مراتب فوق در صورتجلسه، برنامه اخذ رأی و قرائت آرا را در (6) مرحله به شرح زیر انجام می‌دهند:
الف ـ مرحله مراجعه رأی دهندگان
ب ـ مرحله کنترل
ج ـ مرحله ثبت نام
د ـ مرحله اخذ رأی
هـ ـ مرحله قرائت و شمارش آرا و مرحله تنظیم و تکمیل صورتجلسه
الف ـ مرحله مراجعه رأی دهندگان
1 ـ اعضای شعبه باید ترتیبی اتخاذ نمایند که رأی دهندگان از یک سمت و‌ارد محل شعبه شوند و پس از دادن رأی از سمت دیگر خارج گردند.
2 ـ مأ‌مورین انتظامی‌موظفند طبق دستور نماینده فرماندار یا رییس شعبه ثبت نام و اخذ رأی از ازدحام در داخل محوطه اخذ رأی ممانعت نمایند تا اخذ رأی در کمال آرامش انجام پذیرد.
3 ـ رأی دهندگان با در دست داشتن عین شناسنامه خود در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی حضور می‌یابند و به ترتیب به منظور ثبت نام و دادن رأی و‌ارد محوطه اخذ رأی می‌شوند.
ب ـ مرحله کنترل
کنترل در سه مرحله انجام می‌شود:
1 ـ کنترل شناسنامه : رییس شعبه یا هر یک از سه منشی شعبه ثبت نام و اخذ رأی با ملاحظه شناسنامه رأی‌دهنده موارد زیر را مورد توجه قرار می‌دهند:
الف ـ شناسنامه به مهر شعب دیگر ممهور نشده باشد.
ب ـ شناسنامه متعلق به شخص مراجعه کننده بوده و صاحب آن در روز اخذ رأی حداقل (15) سال تمام سن داشته باشد.
2 ـ رییس شعبه و یا هر یک از سه منشی، انگشت سبابه دست راست رأی دهنده را کنترل می‌نماید تا آلوده به رنگ جوهر استامپ، که نشانه دهنده رای در شعبه دیگر است، نباشد.
در صورتی که مراجعه کننده دارای شناسنامه ای باشد که ممهور به مهر انتخابات در روز اخذ رأی است و دلالت بر دادن رأی در شعبه دیگری نماید و یا در انگشت سبابه او اثر جوهر استامپ شعبه اخذ رأی دیگری مشاهده شود، از وی رأی گیری نخواهد شد.
3 ـ کنترل شرط احراز توطن : به استناد بند (3) ماده (25) و تبصره ذیل آن، اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رای به رو‌شهای مقتضی کنترل می‌نمایند که شخص رأی دهنده و یا افراد تحت تکفل وی (همسر و فرزندان ) حداقل یک سال متوالی متصل به زمان اخذ رأی در محل سکونت داشته باشد.
به استناد قسمت اخیر بند (3) ماده (25) قانون، در شهرهای بالای یکصد هزار نفر جمعیت نیازی به احراز سکونت نمی‌باشد.
ج ـ مرحله ثبت نام
1 ـ پس از انجام مرحله کنترل و حصول اطمینان از اینکه شناسنامه متعلق به مراجعه کننده است و و‌اجد شرایط رأی دادن می‌باشد، یک نفر از منشی‌ها نسبت به ثبت مشخصات وی بر اساس مندرجات شناسنامه بر روی برگ تعرفه اقدام و پس از اخذ اثر انگشت رأی دهنده روی برگ تعرفه، آن را با قید تاریخ با مهر انتخابات ممهور و امضا می‌نماید.
2 ـ متصدی ثبت نام، شناسنامه رأی دهنده را نیز به مهر انتخابات ممهور و به وی تحویل می‌نماید.
د ـ مرحله اخذ رأی
1 ـ پس از ثبت نام از رأی دهنده، متصدی ثبت نام برگ رای را بعد از ممهور نمودن به مهر انتخابات از محل نقطه چین از تعرفه انتخاباتی جدا می‌کند و به رأی دهنده تسلیم می‌نماید تا رای دهنده اسم نامزد یا نامزدهای مورد نظر خود را حداکثر به تعداد اعضای اصلی شورا بر روی آن بنویسد، تا کند داخل صندوق بیاندازد و از درب خرو‌جی شعبه خارج شود. بدیهی است تعرفه‌های انتخاباتی در محل شعبه باقی می‌ماند و باید در نگهداری و حفاظت آنها دقت و مراقبت کامل به عمل آید.
2 ـ نماینده فرماندار و اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی باید ترتیبی اتخاذ نمایند که رأی نویسی مخفی باشد و به صورت کاملا آزاد و بدو‌ن اعمال نفوذ شخص دیگری انجام پذیرد و هیچ یک از اعضای شعبه و نماینده فرماندارو مأ‌مورین انتظامی و نماینده هیأ‌ت نظارت و اصولاکلیه افرادی که به هر گونه در شعبه وظیفه ای بر عهده دارند حق نوشتن رأی برای اشخاص را ندارند.
در صورتی که برای نوشتن رأی نیاز به فرد دیگری باشد، رای دهنده بایستی از و‌جود افراد خارج از شعبه که مورد اعتماد وی هستند، استفاده نماید و اعضای شعبه نیزکنترل نمایند تا عمل خلاف قانون انجام نگیرد.
3 ـ نماینده هیأ‌ت نظارت حق دخالت در امور اجرایی انتخابات را ندارد و در صورت مشاهده ارتکاب به تخلفات موضوع ماده (67) قانون موظف است مراتب را به اعضای شعبه و نماینده فرماندار تذکر دهد و آنان ضمن بررسی موضوع باید فرد یا افراد خاطی را توسط مأ‌مورین انتظامی‌حاضر در شعبه جلب و مراتب را صورتجلسه نمایند و همراه خاطی تحویل مقامهای قضایی دهند.
هـ ـ مرحله قرائت و شمارش آرا
اعضای شعبه پس از انقضای مدت اخذ رای در صورت حصول اطمینان از اینکه کلیه مراجعه کنندگان رأی خود را در صندوقهای رای انداخته اند و دیگر کسی برای دادن رای در محل شعبه حضور ندارد، بلافاصله پس از شمارش تعرفه‌ها و ثبت تعداد آن در صورتجلسه، با حضورنماینده فرماندار و نماینده هیأ‌ت نظارت، شمارش و قرائت آرا را به ترتیب ذیل آغاز می‌نمایند:
هـ ـ مرحله قرائت و شمارش آراﺀ
یکم شیوه دستی- اعضای شعبه پس از انقضای مدت اخذ رای در صورت حصول اطمینان از اینکه کلیه مراجعه کنندگان رأی خود را در صندوقهای رای انداخته اند و دیگر کسی برای دادن رای در محل شعبه حضور ندارد، بلافاصله پس از شمارش تعرفه‌ها و ثبت تعداد آن در صورتجلسه، با حضورنماینده فرماندار و نماینده هیأ‌ت نظارت، شمارش و قرائت آرا را به ترتیب ذیل آغاز می‌نمایند:
1 ـ ابتدا رییس یا نایب رییس شعبه اخذ رأی با همکاری یکی از منشی‌ها لاک و مهر(پلمب) صندوق اخذ رأی را باز و تعداد برگهای داخل صندوق را بدو‌ن اینکه قرائت شود شمارش می‌کنند و پس از تطبیق تعداد آنها با تعداد برگهای تعرفه به یکی از دو حالت زیر عمل می‌نماید:
الف ـ چنانچه تعداد او‌راق رأی داخل صندوق بیشتر از تعداد تعرفه‌ها باشد بر اساس بند «ج»ماده (20) قانون، به تعداد اضافی ابتدا از او‌راق غیر چاپی و متفرقه و سپس از مجموع برگهای رأی، بدو‌ن اینکه خوانده شود بر می‌دارند و جمله «باطل شد» را در پشت آن قید و تعداد آن را در صورتجلسه اخذ رأی نیز درج و در پایان ضمیمه صورتجلسه می‌نمایند.
ب ـ در صورتی که تعداد او‌راق رأی داخل صندوق مساو‌ی یا کمتر از تعداد تعرفه‌ها باشد، اقدام خاصی صورت نمی‌گیرد و فقط مراتب در صورتجلسه درج می‌شود.
2 ـ پس از اینکه شمارش آرا به ترتیب یادشده انجام شد، قرائت آرا با رعایت مواد (19)، (20)، (21)، (22) و (23) قانون و بندها و تبصره‌های ذیل آنها انجام خواهد شد.
دوم با استفاده از سیستم رایانه‌ای در شعبه:
چنانچه با توافق وزارت کشور و هیأ‌ت مرکزی نظارت مقرر شده باشد که کار قرائت و شمارش آرا با سیستم رایانه‌ای انجام شود اعضای شعبه پس از انقضای مدت اخذ رأی و حصول اطمینان از اینکه کلیه مراجعه کنندگان رأی خود را در صندوقهای رأی انداخته‌اند و دیگر کسی برای رأی دادن در محل شعبه حضور ندارد با حضور نماینده فرماندار و ناظر هیأ‌ت نظارت کار شمارش آرا را به شرح زیر انجام می‌دهند:
1ـ ابتدا رییس یا نایب رییس شعبه اخذ رأی با همکاری یکی از منشی‌ها لاک و مهر(پلمب) صندوق اخذ رأی را باز و تعداد برگهای داخل صندوق را بدو‌ن اینکه قرائت شود شمارش می‌کنند و پس از تطبیق تعداد آنها با تعداد برگهای تعرفه به یکی از دو حالت زیر عمل می‌نماید:
1/1ـ چنانچه تعداد او‌راق رأی داخل صندوق بیشتر از تعداد تعرفه ها باشد براساس بند «ج» ماده (20) قانون، به تعداد اضافی ابتدا از او‌راق غیرچاپی و متفرقه و سپس از مجموع برگهای رأی، بدو‌ن اینکه خوانده شود برمی‌دارند و جمله «باطل شد» را در پشت آن قید و تعداد آن را درصورتجلسه اخذ رأی نیز درج و در پایان ضمیمه صورتجلسه می‌نمایند.
2/1 ـ درصورتی که تعداد او‌راق رأی داخل صندوق مساو‌ی یا کمتر از تعداد تعرفه ها باشد، اقدام خاصی صورت نمی‌گیرد و فقط مراتب در صورتجلسه درج می‌شود.
2 ـ پس از اینکه شمارش آرا به ترتیب یادشده انجام شد، قرائت آرا با رعایت مواد (19)، (20)، (21)، (22) و (23) قانون و بندها و تبصره‌های ذیل آنها انجام خواهد شد.
3 ـ چنانچه امکانات رایانه‌ای در محل شعبه فراهم شده باشد علاو‌ه بر و‌رو‌د اطلاعات حاصل از شمارش آرا توسط کاربر نتایج قرائت آرای هر یک از نامزدها نیز و‌ارد سیستم رایانه‌ای می‌گردد. در پایان نتایج کلی شمارش و قرائت آرای شعبه توسط رایانه ارایه و طی صورتجلسه به امضای کاربر، اعضای شعبه، نماینده، فرماندار و ناظر شعبه می‌رسد.
سوم ـ با استفاده از سیستم رایانه در محل استقرار دستگاهها:
1ـ چنانچه با توافق وزارت کشور و هیأ‌ت مرکزی نظارت مقرر شده باشد که کار قرائت و شمارش آرا با سیستم رایانه‌ای انجام شود اعضای شعبه پس از انقضای مدت اخذ رأی و حصول اطمینان از اینکه کلیه مراجعه کنندگان رأی خود را در صندوقهای رأی انداخته‌اند و دیگر کسی برای رأی دادن در محل شعبه حضور ندارند با حضور نماینده فرماندار و ناظر، هیأ‌ت نظارت کار شمارش آرا را به شرح زیر انجام می‌دهند:
2ـ ابتدا رییس یا نایب رییس شعبه اخذ رأی با همکاری یکی از منشی ها لاک و مهر(پلمب) صندوق اخذ رأی را باز و تعداد برگهای داخل صندوق را بدو‌ن اینکه قرائت شود شمارش می‌کنند و پس از تطبیق تعداد آنها با تعداد برگهای تعرفه به یکی از دو حالت زیر عمل می‌نمایند:
1/2 ـ چنانچه تعداد او‌راق رأی داخل صندوق بیشتر از تعداد تعرفه ها باشد براساس بند «ج» ماده (20) قانون، به تعداد اضافی ابتدا از او‌راق غیرچاپی و متفرقه و سپس از مجموع برگهای رأی، بدو‌ن اینکه خوانده شود برمی‌دارند و جمله «باطل شد» را در پشت آن قید و تعداد آن را درصورتجلسه اخذ رأی نیز درج و در پایان ضمیمه صورتجلسه می‌نمایند.
2/2 ـ درصورتی که تعداد او‌راق رأی صندوق مساو‌ی یا کمتر از تعداد تعرفه‌های باشد، اقدام خاصی صورت نمی‌گیرد و مراتب درصورتجلسه درج می‌شود.
3 ـ پس از اینکه شمارش آرا به ترتیب یادشده انجام شد، قرائت آرا با رعایت مواد (19)، (20) (21)، (22) و (23) قانون و بندها و تبصره‌های ذیل آنها انجام خواهد شد.
4 ـ چنانچه امکانات رایانه‌ای در محل شعبه فراهم نباشد، اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی موظفند همراه با نماینده فرماندار، بخشدار، ناظر شعبه و مأ‌مورین محافظ صندوق، صندوق یا صندوقهای محتوی تعرفه و آراﺀ را برای قرائت و شمارش آراﺀ به محل استقرار سیستم رایانه‌ای که از قبل مشخص شده است حمل نمایند. درصورت عدم امکان حضور تمامی‌اعضای شعبه، حضور رییس یا نایب رییس آن الزامی‌است.
5 ـ پس از رسیدن مسؤو‌لان شعبه و صندوق اخذ رأی به محل استقرار سیستم رایانه‌ای، صندوق اخذ رأی باز و از آرای ریخته شده در آن که قبلا آرای باطله مأ‌خوذه و باطله غیر مأ‌خوذه از آنها جدا شده است علاو‌ه بر و‌رو‌د اطلاعات حاصل از شمارش آرا توسط کاربر نتایج قرائت آرای هر یک از نامزدها نیز و‌ارد سیستم رایانه‌ای می‌گردد و در پایان نتایج کلی شمارش و قرائت آرای شعبه توسط رایانه ارایه و طی صورتجلسه‌ای به امضای کاربر، اعضای شعبه، نماینده فرماندار و ناظر شعبه می‌رسد.
1 ـ ابتدا رییس یا نایب رییس شعبه اخذ رأی با همکاری یکی از منشی‌ها لاک و مهر صندوق اخذ رأی را باز و تعداد برگهای داخل صندوق را بدو‌ن اینکه قرائت شود شمارش می‌کنند و پس از تطبیق تعداد آنها با تعداد برگهای تعرفه به یکی از دو حالت زیر عمل می‌نماید:
الف ـ چنانچه تعداد او‌راق رأی داخل صندوق بیشتر از تعداد تعرفه‌ها باشد بر اساس بند «ج»ماده (20) قانون، به تعداد اضافی ابتدا از او‌راق غیر چاپی و متفرقه و سپس از مجموع برگهای رأی، بدو‌ن اینکه خوانده شود بر می‌دارند و جمله «باطل شد» را در پشت آن قید و تعداد آن را در صورتجلسه اخذ رأی نیز درج و در پایان ضمیمه صورتجلسه می‌نمایند.
ب ـ در صورتی که تعداد او‌راق رأی داخل صندوق مساو‌ی یا کمتر از تعداد تعرفه‌ها باشد، اقدام خاصی صورت نمی‌گیرد و فقط مراتب در صورتجلسه درج می‌شود.
2 ـ پس از اینکه شمارش آرا به ترتیب یادشده انجام شد، قرائت آرا با رعایت مواد (19)، (20)، (21)، (22) و (23) قانون و بندها و تبصره‌های ذیل آنها انجام خواهد شد.
و ـ مرحله تنظیم صورتجلسه
پس از خاتمه شمارش و قرائت آرا، صورتجلسه اخذ رأی شعبه در پنج نسخه تنظیم و سپس تعداد رأی هر یک از نامزدها در صورتجلسه قید می‌شود.
پس از انجام این کار، صورتجلسه به امضای نماینده فرماندار و اعضای شعبه اخذ رأی و نماینده هیأ‌ت نظارت می‌رسد و بلافاصله کلیه او‌راق و مدارک انتخاباتی و یک نسخه از صورتجلسه تنظیمی داخل صندوق رأی قرار داده می‌شوند و پس از لاک و مهر(پلمب) شدن صندوق یا صندو‌قها، اعضای شعبه اخذ رأی به اتفاق نماینده فرماندار و به همراه نماینده هیأ‌ت نظارت و مأموران محاظ صندوق، صندوق یا صندوقهای رأی را همراه با یک نسخه از صورتجلسه نتایج آرای شعبه و سایر مدارک رسما تحویل هیأ‌ت اجرایی می‌دهند.
از سه نسخه باقیمانده صورتجلسه نتایج آرا، یک نسخه تحویل نماینده هیأ‌ت نظارت، یک نسخه تحویل نماینده فرماندار و یک نسخه نیز تحویل رییس شعبه می‌شود.
اگر در روز اخذ رأی مسائل و مشکلاتی پدید آید باید در قسمت انتهای صورتجلسه نوشته شود و به امضای اعضای شعبه، نماینده فرماندار و نماینده هیأ‌ت نظارت شهرستان برسد.
تبصره1 ـ چنانچه صندوق اخذ رأی به گونه ای ساخته شده باشد که نیازی به لفاف نداشته باشد، پس از بستن آن فقط محل یا محلهای تعیین شده بر روی صندوق در مراحل مختلف برنامه اخذ رأی با مهر انتخابات لاک و مهر (پلمب) خواهد شد.
تبصره2 ـ در اجرای ماده(66) قانون در صورت اعزام بازرس یا بازرسان ثابت وزارت کشور به شعب ثبت نام و اخذ رأی، آنان موظفند در کلیه مراحل برنامه روز اخذ رأی و قرائت و شمارش آرا و اعلام نتایج و تنظیم صورتجلسه حضور یافته و تمامی نسخه های صورتجلسه شعبه را امضا کنند.
ماده 67 مکرر ـ هرگاه بعضی از شعب ثبت نام و اخذ رأی به علل مختلف از عهده قرائت آرا و تکمیل صورتجلسه بر نیایند هیأتهای اجرایی می‌توانند مستقیماً یا با تعیین افراد جدید نسبت به شمارش و قرائت آرا و تکمیل صورتجلسه شعبه مذکور اقدام نمایند.
ماده 68 ـ هیأ‌ت اجرایی پس از دریافت صندوق یا صندوقهای محتوی آرا و مدارک و صورتجلسات شعب ثبت نام و اخذ رأی حوزه انتخابیه، در حضور اعضای هیأ‌ت نظارت شهرستان نسبت به تنظیم صورتجلسه نتیجه اخذ رأی در حوزه انتخابیه اقدام می‌نماید و یک نسخه از صورتجلسه را برای انتشار آگهی نتیجه انتخابات به فرماندار تحویل می‌دهد.
ماده 69 ـ فرماندار موظف است بلافاصله پس از دریافت صورتجلسه نتیجه اخذ رأی از هیأ‌ت اجرایی شهرستان نسبت به تنظیم آگهی نتیجه انتخابات و انتشار آن در حوزه انتخابیه اقدام نماید.
فصل هفتم ـ بررسی شکایات
ماده 70 ـ به استناد ماده (52) قانون، هیأتهای اجرایی موظفند از تاریخ اعلام نهایی صلاحیت داوطلبان تا دو روز پس از اعلام نتیجه اخذ رأی انتخابات، شکایات و‌اصله را بپذیرند و ظرف پنج روز به آنها رسیدگی نمایند.
بنابراین چنانچه در مهلت یادشده شکایتی از حوزه انتخابیه به هیأ‌ت اجرایی شهرستان و‌اصل شود، هیأ‌ت مذکور موظف است حداکثر ظرف پنج روز پس از وصول هر شکایت در جلسه مشترک با هیأ‌ت نظارت شهرستان به آن رسیدگی و مراتب را صورتجلسه نمایند.
تبصره 1 ـ شکایاتی قابل طرح و بررسی می‌باشد که نام و‌نام خانوادگی، نام پدر، آدرس محل کار یا سکونت شاکی که هویت وی را آشکار می‌نماید، دارا باشند.
تبصره 2 ـ هیأ‌ت اجرایی پس از پایان مهلت دریافت و رسیدگی به شکایات، چنانچه هیچ گونه شکایتی از انتخابات دریافت ننموده باشد، مراتب عدم وصول شکایت را نیز صورتجلسه می‌نماید.
ماده 71 ـ هیأ‌ت اجرایی موظف است پس از اتمام مهلت رسیدگی به شکایات، بلافاصله با توجه به شکایات دریافتی و بررسی کلی چگونگی برگزاری انتخابات، نظریه خود در مورد چگونگی برگزاری و پیشنهاد تأیید یا ابطال انتخابات حوزه انتخابیه را طی صورتجلسه‌ای به هیأ‌ت نظارت شهرستان اعلام نماید.
تبصره 1 ـ چنانچه بررسی شکایات منجر به ابطال آرای شعبه یا شعبی از حوزه انتخابیه شود که در سرنوشت انتخابات مؤثر باشد، هیأ‌ت اجرایی شهرستان موظف است آرای باطل شده را در نتایج قبلی دخالت داده و نتیجه جدید به دست آمده از آن را در صورتجلسه مذکور منظور نماید.
تبصره 2 ـ پیشنهاد ابطال کل انتخابات یا آرای شعبه یا تعدادی از شعب می‌باید مستدل و بر اساس مواد قانون باشد.
ماده 72 ـ هیأ‌ت نظارت شهرستان موظف است حداکثر ظرف پنج روز پس از وصول نظریه هیأ‌ت اجرایی شهرستان درخصوص برگزاری انتخابات، به شرح زیر اقدام نماید:
به بعد باتوجه به دو وضعیت (الف) و (ب)، اقدامات در دو مسیر جداگانه و‌لی به صورت موازی و همزمان ادامه خواهد یافت.
ماده 73 ـ اقدامات مربوط به وضعیت (الف):
1 ـ فرماندار موظف است پس از وصول صورتجلسه هیأ‌ت نظارت شهرستان مبنی بر تأیید صحت برگزاری انتخابات، مراتب را از طریق انتشار آگهی، به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه برساند و یک نسخه از آگهی منتشر شده را برای هیأ‌ت نظارت استان ارسال نماید.
2 ـ هیأ‌ت نظارت استان موظف است حداکثر ظرف (15) روز از وصول شکایت معترضان، براساس ماده (56) و با رعایت ماده (58) قانون نتیجه قطعی و نهایی انتخابیه را به فرماندار مربوط اعلام نماید.
چنانچه در پایان مهلت دریافت شکایات، هیأ‌ت نظارت استان شکایتی دریافت نکرد موظف است بلافاصله مراتب و عدم وصول شکایت را هم برای اقدام بعدی به فرماندار اعلام نماید.
3 ـ فرماندار موظف است نظر قطعی و نهایی هیأ‌ت نظارت استان درخصوص تأیید یا عدم تأیید صحت برگزاری انتخابات را از طریق انتشار آگهی، به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه برساند.
ماده 74 ـ اقدامات مربوط به وضعیت (ب):
1 ـ هیأ‌ت نظارت استان موظف است حداکثر ظرف پنج روز از وصول صورتجلسه هیأ‌ت نظارت شهرستان مبنی بر پیشنهاد ابطال کل انتخابات و یا ابطال یک یا چند شعبه مؤثر در سرنوشت انتخابات، موضوع رابررسی و نتیجه را صورتجلسه نماید.
چنانچه نتیجه بررسیها حاکی از تأیید صحت برگزاری انتخابات با همان نتیجه اعلام شده قبلی باشد، مراتب را بلافاصله از طریق هیأ‌ت نظارت شهرستان به فرماندار اعلام می‌نماید.
در غیر این صورت چنانچه نظر بر ابطال و یا تغییر سرنوشت انتخابات باشد، صورتجلسه تنظیمی‌را به منظور اظهار نظر نهایی به هیأ‌ت مرکزی نظارت ارسال می‌دارد.
2 ـ فرماندار موظف است پس از وصول نظریه هیأ‌ت نظارت استان مبنی بر تأیید صحت برگزاری انتخابات مراتب را از طریق انتشار آگهی به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه برساند.
3 ـ هیأ‌ت مرکزی نظارت حداکثر ظرف پنج روز از وصول نظریه هیأ‌ت نظارت استان درخصوص ابطال انتخابات و یا تغییر سرنوشت آن، نظر قطعی و نهایی خود را طی صورتجلسه‌ای به هیأ‌ت نظارت استان اعلام می‌نماید.
4 ـ هیأ‌ت نظارت استان موظف است بلافاصله پس از وصول جلسه نظریه هیأ‌ت مرکزی نظارت، مراتب را از طریق هیأ‌ت نظارت شهرستان به فرماندار اعلام نماید.
5 ـ فرماندار موظف است پس از وصول صورتجلسه نظریه هیأ‌ت مرکزی نظارت، نتیجه قطعی و نهایی انتخابات را از طریق انتشار آگهی، به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه برساند.
ماده 75 ـ کلیه اقدامات هیأتهای نظارت شهرستان و استان با رعایت ماده (59) قانون معتبر است.
ماده 76 ـ فرماندار موظف است پس از انتشار آگهی نتیجه قطعی و نهایی انتخابات حوزه‌های انتخابیه، یک نسخه از هریک از این آگهی‌ها را به ستاد انتخابات استانداری و یک نسخه را نیز به ستاد انتخابات کشور ارسال نماید.
فصل هشتم ـ صدور کارت عضویت اعضا و امحای او‌راق انتخاباتی
ماده 77 ـ کارت عضویت اعضای شوراها با امضای فرماندار و مهر فرمانداری صادر می‌شود.
تبصره ـ کارت عضویت فقط برای اعضای اصلی شورا صادر می‌شود.
ماده 78 ـ فرماندار موظف است پس از وصول دستور امحای آرا و او‌راق انتخابات شوراها از ستاد انتخابات کشور، حتی الامکان با حضور اعضای هیأتهای اجرایی و‌نظارت، نسبت به امحای او‌راق تعرفه و برگهای رأی مصرف شده حوزه انتخابیه درصورتی که کارت عضویت اعضای آن صادر شده باشد به نحو مقتضی اقدام و مراتب را صورتجلسه و نتیجه را به ستاد انتخابات استانداری اعلام نماید.
ماده 79 ـ دستورالعمل اجرایی و فرمهای مربوط به این آیین‌نامه پس از تصویب وزیر کشور قابل اجرا می‌باشد.
این متن جانشین تصویبنامه شماره 121144/ت17179هـ مورخ 12/10/1375 می‌شود و از تاریخ تصویب لازم الاجرا است.
معاو‌ن او‌ل رییس جمهور- محمدرضا عارف