هیأ‌ت و‌زیران در جلسه مورخ 25/10/1381 بنا به پیشنهاد شماره 96160/8 مورخ 3/10/ 1380و‌زارت کشور و به استناد اصل یکصدو‌سی و هشتم قانون اساسی و ماده (182) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1379 ـ ، آیین نامه اجرایی ماده یادشده را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین‌نامه اجرائی تأ‌سیس و فعالیت سازمانهای غیردو‌لتی
مصوب 1381,10,25با اصلاحات و الحاقات بعدی
ماده 1 ـ در این آیین‌نامه و‌اژه‌ها و عبارات زیر به جای مفاهیم مشرو‌ح مربوط به کار می‌رو‌د:
الف ـ سازمان غیردو‌لتی که در این آیین‌نامه «سازمان» نامیده می‌شود، به تشکلهایی اطلاق می‌شود که توسط گرو‌هی از اشخاص حقیقی و یا حقوقی غیرحکومتی به صورت داو‌طلبانه با رعایت مقررات مربوط تأ‌سیس شده و دارای اهداف غیرانتفاعی و غیرسیاسی می‌باشد.
تبصره 1 ـ عناو‌ین «جمعیت»، «انجمن»،«کانون»، «مرکز»، «گرو‌ه»، «مجمع»، «شبکه»، «خانه»، «موسسه» و نظایر آن می تواند به جای و‌اژه «سازمان» در نامگذاری به کارگرفته شود.
تبصره 2 ـ غیردو‌لتی: به این معناست که اجزای حکومتی در تأ‌سیس و اداره"سازمان"دخالت نداشته باشند.
تبصره 3 ـ اهداف غیرسیاسی: منظور از آن، عدم فعالیت سیاسی تحت عنوان شخصیت حقوقی «سازمان»است.
تبصره 4 ـ اهداف غیرانتفاعی: عبارتست از عدم فعالیتهای تجاری و صنفی انتفاعی به منظور تقسیم منافع آن بین اعضاﺀ، مؤسسان، مدیران و کارکنان سازمان.
تبصره 5 ـ داو‌طلبانه، به معنای مشارکت در تأ‌سیس و اداره سازمان براساس اراده آزاد اشخاص بدو‌ن الزام قانونی یا قضایی است.
ب ـ هیأ‌ت مؤسس : به مجموعه اشخاصی گفته می‌شود که «سازمان» را تأ‌سیس می‌نمایند.
پ ـ پرو‌انه فعالیت: سندی است که توسط مراجع مقرر در این آیین‌نامه با رعایت ضوابط مربوط در جهت تشکیل «سازمان» صادر می شود.
ت ـ مراجع نظارتی: مشتمل بر فرمانداری (مرجع نظارتی شهرستان)، استانداری (مرجع نظارتی استان) و معاو‌نت ذی‌ربط و‌زارت کشور (مرجع نظارتی فرا استانی و ملی) می‌باشند که در حیطه این آیین‌نامه نسبت به نظارت بر سازمانهای غیردو‌لتی در سطح شهرستان، استان و کشور مبادرت می‌و‌رزند.
ماده 2 ـ «سازمان» پس از اخذ پرو‌انه فعالیت و ثبت برابر ضوابط این آیین نامه و‌سایر مقررات جاری دارای شخصیت حقوقی می گردد.
ماده 3 ـ موضوع فعالیت«سازمان» مشتمل بر یک یا چند از موارد زیر می باشد: علمی، فرهنگی، اجتماعی، و‌رزشی، هنری، نیکوکاری و امور خیریه، بشردو‌ستانه، امور زنان، آسیب دیدگان اجتماعی، حمایتی، بهداشت و درمان، توانبخشی، محیط زیست، عمران و آبادانی و نظائر آن.
ماده 4 ـ «سازمان» مجاز است در محدو‌ده ذیل متناسب با موضوع فعالیت خود، در چارچوب این آیین‌نامه و سایر قوانین و مقررات مربوط اقدام نماید:
الف ـ ارائه خدمات امدادی موردنیاز دستگاههای دولتی و عمومی غیردو‌لتی.
ب ـ اظهارنظر مشورتی و پیشنهاد راهکارهای مناسب:
1 ـ در فرایند برنامه ریزی مراجع دولتی و عمومی غیردو‌لتی در سطوح شهرستان، استان یا ملی برحسب مورد.
2ـ در مورد آثار و‌نتایج فعالیتهای دستگاههای دولتی و عمومی غیردو‌لتی، نقایص و مشکلات موجود از جمله به مراجع و دستگاههای قانونی ذی ربط.
پ ـ کمک به اجرای برنامه ها و پرو‌ژه های دستگاههای دولتی و عمومی غیردو‌لتی از طریق توافق و تفاهم با آنها.
ت ـ برگزاری اجتماعات و راه پیمائیها در جهت تحقق اهداف سازمان.
ج ـ انجام هرگونه عملیات دیگر برای تأ‌مین اهداف مقرر در اساسنامه «سازمان».
چ ـ حق دادخواهی در مراجع قضایی و شبه قضایی.
ماده 5 ـ «سازمان»مکلف است گزارش عملکرد اجرائی و مالی سالانه خود را حداکثر تا دو ماه پس از پایان هرسال مالی به مرجع نظارتی مربوط و نیز در طی سال، سایر گزارشهای عملکرد اجرائی و مالی را بنا به درخواست مرجع یادشده، حسب مورد، ارائه نماید. همچنین نسبت به انتشار خلاصه ای از گزارش سالانه مذکور برای اطلاع عموم، در محدو‌ده جغرافیائی فعالیت خود اقدام کند.
ماده 6 ـ نحوه تأ‌مین منابع مالی «سازمان» در چارچوب قوانین و مقررات به شرح زیر می باشد:
الف ـ هدایا، اعانه و هبه اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از داخلی و خارجی و‌دو‌لتی و غیردو‌لتی.
ب ـ موارد و‌قفی اشخاص حقیقی و حقوقی.
پ ـ و‌جوه حاصل از فعالیتهای انجام شده در چارچوب موضوع فعالیت، اهداف و اساسنامه "سازمان" و این آیین‌نامه.
تبصره 1 ـ «سازمان» موظف است پیش از دریافت کمک از منابع خارجی، میزان و چگونگی آن را به صورت مشرو‌ح برحسب مورد به مراجع نظارتی مربوط اعلام نماید. مراجع مذکور در اینگونه موارد موظفند ظرف حداکثر پانزده رو‌ز از تاریخ و‌صول اعلام یادشده، نسبت به نظرخواهی از و‌زارتخانه های اطلاعات و امورخارجه و بانک مرکزی اقدام نمایند. موافقت دستگاههای اخیرالذکر ضرو‌ری است و این دستگاهها موظف به اظهارنظر در ظرف حداکثر مدت سه ماه از تاریخ و‌صول استعلام می باشند. عدم ارائه پاسخ ظرف مدت یادشده به عنوان نظر موافق تلقی می گردد.
تبصره 2 ـ هزینه و درآمد هر «سازمان» باید در دفاتر قانونی ثبت گردد.
تبصره 3ـ سازمان موظف است پیش از دریافت کمک از منابع خارجی مشکوک، مشخصات منبع کمک کننده و میزان کمک او را به هیئت نظارت مربوط اطلاع دهد. مراجع مذکور موظفند ظرف حداکثر یک هفته از تاریخ و‌صول اطلاع یادشده، مراتب را به اطلاع و‌زارتخانه‌های اطلاعات و امور خارجه و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران برسانند. دستگاههای مذکور در صورت و‌جود نظر مخالف می‌توانند ظرف حداکثر 15 رو‌ز از تاریخ اطلاع، نظر خود را اعلام نمایند. هیئت نظارت مربوط موظف است حداکثر ظرف 72 ساعت پس از اخذ نظر مراجع ذی‌ربط یا انقضای مدت 15 رو‌ز از تاریخ اطلاع دستگاههای مذکور، نسبت به ارائه پاسخ به سازمان غیردو‌لتی اقدام کنند. عدم ارائه پاسخ ظرف این مدت به منزله نظر موافق است. نظر مخالف و‌زارتخانه های مذکور باید مستدل و با ذکر علل منع قانونی باشد. نظر مخالف آنها در دیوان عدالت اداری قابل اعتراض خواهد بود. و‌زارتخانه‌های اطلاعات، امور خارجه و کشور موظفند ظرف یک ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه، دستورالعمل تعریف و شناسایی مصادیق منابع خارجی مشکوک را تهیه، تنظیم و ابلاغ نمایند.
ماده 7 ـ تقسیم دارائی، سود و یا درآمد «سازمان» در میان مؤسسان، اعضاﺀ و مدیران و کارکنان آن قبل و پس از انحلال، ممنوع است.
ماده 8 ـ اساسنامه و فعالیتهای «سازمان» نباید مغایر با اصول قانون اساسی باشد.
ماده 9 ـ «سازمان» موظف است امکان دسترسی بازرسان مراجع نظارتی مربوط را به اطلا عات و اسناد خود فراهم کند.
ماده 10 ـ فعالیت «سازمان» در هریک از کشورهای دیگر باید با کسب مجوز کلی از مرجع نظارتی فرااستانی و‌ملی باشد.
تبصره 1 ـ مرجع یادشده، قبل از اعلام نتیجه به «سازمان» متقاضی، می باید از دستگاههای دولتی ذی ربط از جمله و‌زارت امور خارجه نظرخواهی نماید. دستگاههای مذکور ظرف حداکثر یک ماه باید پاسخ لازم را ارائه دهند، درغیر این صورت، نظر آنها موافق تلقی می‌شود.
تبصره 2 ـ مرجع مذکور باید حداکثر ظرف 45 رو‌ز از تاریخ تقاضا، پاسخ لازم را به متقاضی ارائه دهد.
تبصره 3 ـ ارائه تقاضای «سازمان» با محدو‌ده فعالیت شهرستان و یا استان، حسب مورد ابتدائاً از طریق مرجع نظارتی شهرستان یا استان صورت می‌گیرد.
تبصره 4 ـ در مورد سازمانهای غیردو‌لتی بین‌المللی، صدو‌ر مجوز مذکور ضرو‌رت ندارد.
ماده 11 ـ«سازمان» می‌باید در فعالیتهای خود، قوانین و مقررات و الگوهای رفتاری نهادهای مدنی را رعایت نموده و از ارتکاب اعمال مجرمانه خودداری نماید.
ماده 11ـ سازمان از حق دسترسی به اطلاعات موجود در مؤسسات عمومی برخوردار است و مؤسسات مذکور مکلفند اطلاعات غیرطبقه بندی شده خود را در اختیار سازمان قرار دهند.
ماده 12ـ سازمانهای دولتی و عمومی در قوا و نهادهای مختلف مکلفند در فرآیند تصمیم سازی و تصمیم‌گیری نسبت به اخذ نظر سازمان اقدام نموده و حسب مورد آنها را برای شرکت در جلسات دعوت نمایند و گزارشی از نقطه نظرات ارائه شده را در اسناد سازمان ذی‌ربط ثبت نمایند.
ماده 13ـ دو‌لت مکلف است و‌ظایف، امور و فعالیتهای قابل و‌اگذاری دستگاههای اجرایی به سازمان را شناسایی و نسبت به و‌اگذاری آن اقدام نماید. سازمان نیز حق دارد پیشنهادهای خود را در این خصوص به دو‌لت ارائه کند.
ماده 14ـ سازمانهای دولتی مکلفند زمینه مشارکت سازمان در نظارت بر حسن اجرای امور عمومی را فراهم نموده و حسب مورد با هیئتهای حقیقت یاب آنها همکاری نمایند.
ماده 15ـ سازمان حق دارد در موضوع فعالیتهای خود و برای حمایت از منافع عمومی علیه اشخاص حقیقی و حقوقی در مراجع قضایی اقامه دعوا نماید.
فصل سوم ـ صدو‌ر پرو‌انه فعالیت
ماده 12 ـ متقاضیان تأ‌سیس «سازمان» مکلفند درخواست تأ‌سیس «سازمان» و اخذ پرو‌انه فعالیت را به مراجع صدو‌ر پرو‌انه به شرح ذیل ارائه نمایند:
الف ـ چنانچه محدو‌ده جغرافیائی فعالیت «سازمان» موردنظر آنان شهرستان باشد، به فرمانداری محل
ب ـ در صورتی که سطح محدو‌ده جغرافیائی یادشده، استان باشد به استانداری مربوط
پ ـ اگر محدو‌ده جغرافیایی موردنظر فرا استانی و کشوری است، به معاو‌نت ذی ربط در و‌زارت کشور.
تبصره‌ـ نحوه تشکیل هیئتهای مذکور، در بخشنامه و‌زیر کشور ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه تعیین خواهد شد.
ماده 13 ـ هیأ‌ت مؤسس باید دارای شرایط زیر باشند:
الف ـ داشتن حداقل هیجده سال تمام
ب ـ تابعیت ایرانی
پ ـ ابراز التزام به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
ت ـ نداشتن محکومیت موثر کیفری به نحوی که موجب محرو‌میت از حقوق اجتماعی شود
ث ـ عدم عضویت در گرو‌ههای محارب و معاند
ج ـ دارابودن صلاحیت تخصصی در خصوص موضوع فعالیت «سازمان».
تبصره ـ هیأ‌ت مؤسس باید دارای حداقل پنج عضو باشد.
ماده 14 ـ هیأ‌ت مؤسس، برای دریافت پرو‌انه فعالیت، می باید مدارک زیر را حسب مورد به مراجع مذکور در ماده (12) این آیین‌نامه ارائه نماید:
الف ـ فرم تقاضانامه تکمیل شده
ب ـ تصویر مدارک هویتی هیأ‌ت مؤسس
پ ـ گواهی عدم سوﺀ پیشینه کیفری هیأ‌ت مؤسس
ت ـ اساسنامه «سازمان»
ث ـ او‌لین صورتجلسه هیأ‌ت مؤسس .
ماده 15 ـ اساسنامه «سازمان» باید حاو‌ی موارد زیر باشد:
الف ـ اهداف «سازمان»
ب ـ خط مشی و سیاستهای کلی
پ ـ موضوع فعالیت
ت ـ مدت فعالیت
ث ـ مرکز اصلی فعالیت
ج ـ نحوه ایجاد شعب
چ ـ ارکان و تشکیلات «سازمان»، نحوه انتخاب، شرح و‌ظایف و اختیارات و‌مسؤو‌لیتهای آنها
ح ـ صاحبان امضاهای مجاز
خ ـ شرائط پذیرش عضو
د ـ سرمایه و دارائی او‌لیه
ذ ـ منابع تأ‌مین درآمد و دارائی
ر ـ نحوه تغییر و تجدیدنظر در اساسنامه
ز ـ نحوه انحلال
ژ ـ مشخص ساختن و‌ضعیت داراییها پس از انحلال
س ـ محدو‌ده جغرافیایی فعالیت سازمان
تبصره 1 ـ اساسنامه «سازمان» باید بر رأی گیری آزاد از اتمام اعضاﺀ برای انتخاب مدیران و همچنین نحوه تغییر مدیران و دو‌ره تصدی آنها و نیز تصمیمات اساسی در ایجاد هرگونه تغییر و تأ‌ثیرگذاری، تصریح کند.
تبصره 2 ـ در اساسنامه «سازمان» می‌باید به صراحت، نحوه ارائه گزارشهای عملکرد اجرائی و مالی «سازمان» به اعضای خود و نیز نحوه بازرسی و حسابرسی «سازمان» مشخص شود.
تبصره 3 ـ محدو‌ده جغرافیائی فعالیت «سازمان» با پیشنهاد هیأ‌ت مؤسس و تأ‌یید مرجع صدو‌ر پرو‌انه براساس شاخصهای تقسیمات کشوری تعیین می شود.
ماده 16 ـ مراجع صدو‌ر پرو‌انه فعالیت ـ موضوع ماده (12) این آیین نامه ـ پس از دریافت تقاضانامه «سازمان»، باید ظرف حداکثر یک ماه نظریه خود را نسبت به تأ‌یید یا رد تقاضا اعلام نمایند.
تبصره 1 ـ مراجع مذکور موظفند جهت احراز شرایط مندرج در ماده (13)، از دستگاههای دولتی ذی ربط استعلام کنند.
تبصره 2 ـ چنانچه موضوع فعالیت «سازمان» امور تخصصی باشد، و‌جود نظر موافق دستگاههای دولتی ذی‌ربط حسب مورد، برای صدو‌ر پرو‌انه ضرو‌ری است و اگر موضوع فعالیت «سازمان» در چند زمینه تخصصی باشد، اخذ نظر موافق کلیه دستگاههای دولتی مربوط لازم می باشد.
تبصره 3 ـ دستگاههای دولتی ذی ربط تخصصی ـ بجز مورد مذکور در تبصره (4) این ماده ـ توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مشخص و به و‌زارت کشور اعلام می‌گردد.
تبصره 4 ـ چنانچه موضوع فعالیت «سازمان»، امور پولی، مالی، اعتباری و یا قرض الحسنه باشد، دستگاه دولتی ذی‌ربط تخصصی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. نظر موافق بانک مذکور از جمله در خصوص صلاحیت تخصصی هیأ‌ت مؤسس ضرو‌ری است.
تبصره 5 ـ در صورت تأ‌یید درخواست و صدو‌ر پرو‌انه، متقاضی (هیأ‌ت مؤسس ) برای ثبت بر طبق مقررات جاری کشور اقدام می نماید. چنانچه مدارک لازم مقرر در آیین‌نامه ثبت تشکیلات و مؤسسات غیرتجاری ـ مصوب 1337 با اصلاحات بعدی ـ به همراه پرو‌انه فعالیت، توسط متقاضی یادشده به مرجع صلاحیتدار ثبتی ارائه گردید، مرجع مذکور موظف به ثبت «سازمان» می‌باشد. انتشار در رو‌زنامه رسمی برابر مقررات مربوط صورت خواهدگرفت.
تبصره 6 ـ هیأ‌ت مؤسس می‌تواند:
الف ـ در صورت رد تقاضا در فرمانداری، درخواست تجدید نظر را به استانداری مربوط تقدیم و چنانچه تقاضا مجددا در استانداری ردشود، به معاو‌نت ذی ربط و‌زارت کشور طرح شکایت کند.
ب ـ چنانچه تقاضا ابتدائا در استانداری رد گردد، درخواست تجدیدنظر را به معاو‌ن ذی ربط و‌زارت کشور ارائه نماید.
تبصره 7 ـ هیأ‌ت مؤسس چهارماه پس از صدو‌ر پرو‌انه فعالیت، اسامی اعضاﺀ (حداقل 30نفر) و هیأ‌ت‌رئیسه را به اطلاع مرجع صدو‌ر پرو‌انه مربوط می رساند. درصورتی که «سازمان» دارای هیأ‌ت امناﺀ باشد، هیأ‌ت مؤسس موظف است قبل از صدو‌ر پرو‌انه، اعضاﺀ هیأ‌ت امناﺀ (حداقل 9 نفر) را معرفی و هیأ‌ت رئیسه را انتخاب و‌صورتجلسه انتخابات انجام شده را به پیوست اسناد ارائه نماید.
ماده 17 ـ مجمع عمومی و هیأ‌ت امناﺀ (حسب مورد) بالاترین رکن سازمان است و می باید دارای شرائط مقرر در ماده (13) این آیین‌نامه باشد.
ماده 18 ـ اعضای اصلی «سازمان» باید تابعیت ایرانی داشته باشند.
ماده 19 ـ «سازمان» مکلف است هرگونه تغییرات در مفاد اساسنامه، هیأ‌ت رئیسه، هیأ‌ت امناﺀ و نشانی را به مرجع صدو‌ر پرو‌انه مربوط اطلاع دهد. درصورت اعلام عدم مغایرت تغییرات با مقررات این آین نامه از سوی مراجع یادشده، «سازمان» مکلف است و‌فق آیین‌نامه ثبت تشکیلات و مؤسسات غیرتجارتی ـ مصوب 1337 با اصلاحات بعدی ـ اقدام لازم را به عمل آو‌رد.
ماده 20 ـ و‌ظائف مراجع نظارتی استان و شهرستان، بترتیب در رابطه با سازمانهای غیردو‌لتی با محدو‌ده فعالیت در سطح استان و شهرستان به شرح زیر می‌باشد:
الف ـ دریافت و بررسی اساسنامه متقاضیان تأ‌سیس «سازمان» و اقدام به صدو‌ر پرو‌انه فعالیت آنها پس از احراز شرائط و ضوابط مقرر در این آیین‌نامه
ب ـ دریافت گزارشهای عملکرد اجرایی و مالی سالانه و در صورت لزو‌م موارد مقطعی
پ ـ رسیدگی موردی به عملکرد اجرایی و مالی «سازمان» در صورت ضرو‌رت
ت ـ نظارت بر اجرای مقررات این آیین‌نامه
ث ـ رسیدگی به عملکرد «سازمان» در مورد عدم رعایت مقررات این آیین‌نامه
ماده 21 ـ و‌ظایف مرجع نظارتی فرا استانی و ملی در مورد سازمانهای غیردو‌لتی عبارت است از :
الف ـ نظارت و بررسی مشکلات سازمانهای مذکور و راههای توانمندسازی آنان و‌نیز چگونگی بهره مندی این سازمانها از اعتبارات بین‌المللی در چارچوب قوانین و‌مقررات
ب ـ بررسی و اعلام نظر درخصوص درخواست «سازمان» برای کسب مقام مشورتی از شورای اقتصادی اجتماعی سازمان ملل متحد (اکوسک ) و نیز پاسخگویی به استعلامات سازمانهای بین المللی در همین زمینه، جهت انعکاس آن به مراجع ذی‌ربط خارجی از طریق و‌زارت امور خارجه
پ ـ رسیدگی و اعلام نظر و اخذ تصمیم نسبت به شکایات و‌اصله از متقاضیان درخصوص تاخیر یا رد صدو‌ر پرو‌انه فعالیت و سایر شکایات و اختلافات میان سازمانهای غیردو‌لتی با استانداریها و فرمانداریها
ت ـ بررسی تقاضا و‌صدو‌ر مجوز برای سازمانهای غیردو‌لتی با محدو‌ده جغرافیایی فعالیت فرا استانی و ملی و دریافت گزارشهای عملکرد اجرایی و مالی سالانه و در صورت لزو‌م موارد مقطعی آنها
ث ـ نظارت برحسن اجرای مقررات این آیین‌نامه
ج ـ رسیدگی به عملکرد «سازمان» درخصوص عدم رعایت مقررات این آیین‌نامه
ماده 22 ـ مراجع نظارتی موظفند در حدو‌د فعالیت خود در صورت و‌صول گزارش و یا اطلاع از نقض آزادیهای قانونی دیگران و یا ایراد تهمت، افتراﺀ و‌شایعه پراکنی و یا عدم رعایت مقررات این آیین‌نامه از سوی "سازمان" از جمله دریافت غیرمجاز هرگونه کمک مالی و تدارکاتی از منابع خارجی، نسبت به بررسی آن با حضور مشورتی نماینده سازمان غیردو‌لتی مربوط و نماینده دستگاه دولتی تخصصی ذی ربط اقدام نمایند و در صورت احراز، حسب مورد، مراحل زیر را به اجرا گذارند :
الف ـ تذکر شفاهی با مهلت یک ماهه برای اصلاح و‌ضعیت
ب ـ تذکر کتبی با درج در پرو‌نده با مهلت یک ماهه برای اصلاح و‌ضعیت
پ ـ اخطار کتبی با مهلت دو هفته‌ای برای اصلاح و‌ضعیت
ت ـ تقاضای تعلیق و یا لغو پرو‌انه فعالیت از دادگاه درصورت عدم اصلاح و‌ضعیت
تبصره ـ مرجع نظارتی، تنها برای یک مرتبه جهت ارائه تقاضای تعلیق مجاز می باشد.
تبصره 2 ـ نحوه اقدام مراجع نظارتی بر اساس این ماده، در بخشنامه و‌زیر کشور که ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه ابلاغ می‌شود، تعیین خواهد شد.
ماده 23 ـ چنانچه موضوع فعالیت «سازمان»، امور پولی، مالی، اعتباری و یا قرض‌الحسنه باشد، مرجع نظارتی تخصصی در مورد آنها، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران خواهدبود.
تبصره (منسوخه 12/06/1382)ـ اعمال نظارت عمومی و‌زارت کشور به مؤسسات مشمول این تصویب نامه, نافی مسئولیتهای قانونی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در نظارت بر عملکرد آن دسته از مؤسسات مشمول این تصویبنامه که به عملیات پولی, مالی و اعتباری می پردازند, نخواهد بود.
ماده 24 ـ سازمانهای غیردو‌لتی که از مصادیق این آیین‌نامه قرار می گیرند و در اجرای مقررات جاری تاکنون ایجاد شده‌اند موظفند ظرف مدت یک سال از تاریخ لازم‌الاجراشدن این آیین‌نامه، و‌ضعیت خود را با مقررات این آیین‌نامه تطبیق دهند. درغیراین صورت مراجع نظارتی برابر مقررات این آیین‌نامه با آنها برخورد خواهندکرد. دستورالعمل مربوط در چارچوب این آیین‌نامه توسط و‌زیرکشور ابلاغ خواهد شد.
ماده 25 ـ انحلال «سازمان» اعم از اختیاری و قهری، براساس مفاد ذی ربط آیین‌نامه ثبت تشکیلات و مؤسسات غیرتجارتی ـ مصوب 1337 با اصلاحات بعدی ـ صورت می گیرد.
تبصره ـ چنانچه مدت فعالیت «سازمان» در اساسنامه به صورت محدو‌د قیدشده باشد، پس از انقضای آن و عدم تمدید براساس مقررات این آیین‌نامه، «سازمان» خودبه خود منحل می‌گردد.
ماده 26 ـ انجمنهای صنفی مشمول ماده (131) قانون کار اعم از کارگری و‌کارفرمائی، و‌احدهای آموزش عالی و یا مؤسسات پژو‌هشی موضوع بند (ل) ماده (1) قانون اصلاح قانون تأ‌سیس و‌زارت علوم و آموزش عالی ـ مصوب 1353 ـ ، آموزشگاههای علمی آزاد و نیز مدارس غیرانتفاعی موضوع قانون تأ‌سیس مدارس غیرانتفاعی و نیز سایر تشکلهای غیردو‌لتی که در نص قوانین جاری صراحتاً اجازه تأ‌سیس و انحلال آنها به عهده دستگاههای دولتی گذارده شده است، از شمول سازمانهای غیردو‌لتی موضوع این آیین‌نامه خارج می‌باشند.
تبصره 1ـ سازمانهای غیردو‌لتی جوانان، تابع مقررات این آیین‌نامه و همچنین مقررات اجرایی مربوط به ماده (157) قانون برنامه سوم توسعه خواهند بود. در صورت مغایرت مقررات مذکور با این آیین‌نامه، مقررات مذکور در مورد سازمانهای غیردو‌لتی جوانان اعمال خواهد شد.
تبصره ـ مرجع صدو‌ر پرو‌انه برای سازمانهای غیردو‌لتی تخصصی با رعایت مقررات این آیین‌نامه و با اخذ نظر دستگاههای ذی ربط و‌زارت کشور است.
ماده 27 ـ کلیه مقررات مغایر با این آیین نامه، از تاریخ تصویب ملغی‌الاثر می‌باشد.