ابتدا بایست به طور کلی با اصطلاح تأمین دلیل آشنا شد تا آن را بتوان در حوادث رانندگی تحلیل نمود. مطابق با ماده 149 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1379 « در مواردی که اشخاص ذینفع احتمال دهند که در آینده استفاده از دلایل و مدارک دعوای آنان از قبیل تحقیق محلی و کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر کارشناسان یا دفاتر تجاری یا استفاده از قرائن و امارات موجود در محل و یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است، متعذر یا متعسر ( از بین خواهد رفت) شد، می تواند از دادگاه درخواست تأمین آنها را بنمایند».
حال این پرسش مطرح می شود که ممکن است در سوانح رانندگی اعم از جانی یا مالی، اسناد موجود در معرض مفقود شدن یا از بین رفتن قرار گیرند؛ در این صورت زیان دیده بایست چه اقدامی انجام دهد تا اسناد و دلایل مرتبط با خسارات وارده محفوظ و ایمن بمانند؟
مادامی که سانحه ی رانندگی اتفاق می افتد، عموماً یک طرف سانحه مقصر شناخته می شود و این تقصیر با نظریه کارشناس (افسر راهنمایی و رانندگی) مشخص می گردد. در صورتی که طرفین سانحه نسبت به کروکی یا نظریه افسر راهنمایی و رانندگی معترض نشوند، با در دست داشتن کروکی به مؤسسه بیمه ای مربوطه مراجعه و طرف زیان دیده تمام خسارات ناشی از تصادف را مطالبه می کند. حال مشکل زمانی بروز می کند که طرفین سانحه نسبت به گزارش افسر راهنمایی و رانندگی معترض باشند که در این صورت بایست به مرجع قضایی برای تعیین مقصر مراجعه نمایند.
ممکن است به دلیل حجم بالای دعاوی ناشی از حوادث رانندگی فرایند دادرسی به طول انجامد و نگرانی ناشی از مفقود شدن یا از بین بردن قرائن و دلایل موجود نسبت به محق بودن زیان دیده وجود داشته باشد؛ بدین ترتیب طرف زیان دیده (خواهان) می تواند چه پیش از اقامه دعوی یا در حین رسیدگی، کتباً یا شفاهاً دادخواست تأمین دلیل و قرائن ارائه نماید. به موجب بند ب ماده 9 قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 1387، مرجع صالح رسیدگی به دادخواست تأمین دلیل شورای حل اختلاف می باشد. زیان دیده بایست در فرم مخصوصی که در شورا در اختیارش قرار می گیرد، و مندرجات آن را تکمیل نماید و در قسمت شرح دادخواست اوضاع و احوالی که موجب تأمین دلیل شده را مشروح قید نماید و از مرجع قضایی درخواست جمع آوری و صورت برداری اسناد تأمینی کند.
حال اگر دادخواست تأمین دلیل مورد پذیرش قرار گیرد، کارشناس مربوطه صرفاً بایست از اسناد تقاضا شده در شرح دادخواست صورت برداری نماید، و نمی تواند از دیگر اسناد مورد اشاره نشده چنین اقدامی کند. به موجب قرار تأمین دلیل دادرس یا قاضی براساس اسناد صورت برداری شده و دفاعیات خوانده حکم صادر خواهد کرد.