روش مطالبه مهریه توسط زوجه از اواسط سال 1398 دچار تغییراتی شده است که توجه به آن در هنگام درخواست مهریه ضروری به نظر می رسد. پیشتر زوجه، به منظور مطالبه مهریه خویش مخیر بود که از دو مسیر محاکم دادگستری یا اجرای ثبت محل اقدام کند. ولیکن به موجب آیین نامه اجرایی شناسایی و توقیف اموال مدیون در اجرای مفاد اسناد رسمی طی نامه شماره 9000/41815/100 به تاریخ 1398/4/26 ابلاغی از سوی رئیس قوه قضاییه، مسیر مطالبه مهریه به موجب آن محدود گردید؛

مطابق آیین نامه اجرایی شناسایی و توقیف اموال مدیون در اجرای مفاد اسناد رسمی، زوجه بایست بدواً با در دست داشتن اصل یا رونوشت مصدق سند ازدواج ( که از جمله اسناد رسمی لازم الاجرا محسوب می گردد) به دفتر ازدواج و طلاق مربوطه که عقد ازدواج در آن جا منعقد گردیده مراجعه تا پس از تصدیق هویت متقاضی و اسناد ارائه شده با صدور اجرائیه مبنی بر مطالبه مهریه سند رسمی لازم الاجرا، زوجه را در جهت مطالبه مهریه ملزم به ارسال درخواستنامه مطالبه مهریه از طریق اداره پست به نشانی اقامتگاه زوج می نماید(البته رأساً تحقق پیدا نمی کند) و پس از آن با جمیع مستندات خواسته از قبیل اصل یا رونوشت مصدق سند ازدواج، مدارک هویتی و اجرائیه مزبور به نزدیک ترین دایره اجرای ثبت محل اقامت خویش مراجعه و فرم های مطالبه وجه(مهریه) را تکمیل و در نوبت معرفی اموال مدیون قرار خواهند گرفت. پس از ابلاغ معرفی اموال از سوی دایره مربوطه، در صورت دارا بودن اموال (اعم از منقول یا غیرمنقول) درخواست توقیف را ثبت تا نسبت به انجام عملیات توقیف اموال اقدام شود و در صورت ناتوانی در معرفی اموال یا فقدان وجودی اموال زوج، فرایند دیگری از مطالبه مهریه آغاز می گردد با رعایت شرایط زیر ؛

مستند به ماده 113 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه مصوب 1395 در صورت رعایت شروط ذیل متقاضی(زوجه) قادر است از طریق محاکم دادگستری نسبت به مطالبه مهریه و طرح دعوای اقدام نماید:

1- اشخاص متقاضی اجرای اسناد رسمی لازم الاجرا(سند ازدواج) ابتدا به ادارت اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرای ثبت اسناد و املاک کشور مراجعه می کنند.

2- ادارات مذکور مکلف اند بلافاصله پس از تقاضای اجرائیه، نسبت به شناسایی و توقیف اموال مدیون، رأساً صورت می گیرد و نیاز به تقاضای ذی نفع سند ندارد.

3- متعهد له سند می تواند در هر یک از دو صورت زیر، با انصراف از اجرای مفاد سند به محاکم دادگستری رجوع کند:

الف- اگر اداره ثبت نتواند ظرف مدت دو ماه از تقاضای اجرا، نسبت به شناسایی و توقیف اموال متعهد سند، اقدام کند.

ب- اگر اداره ثبت نتواند طرف مدت شش ماه از تقاضای اجرا نسبت به اجرای مفاد سند اقدام کند.

با این حال اگر شروط فوق الذکر نسبت به مطالبه مهریه از سوی دایره اجرای ثبت محل رعایت گردد ولی نتیجه ای در وصل وجه مهریه حاصل نگردد، زوجه می تواند درخواست صدور مجوز مطالبه مهریه از طریق محاکم دادگستری نماید که با در دست داشتن آن و سایر اسناد مُثبته از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نسبت به ثبت دادخواست مطالبه مهریه اقدام نماید.

البته با وجود نگرش جدید محاکم به پرداخت مهریه از سوی زوج، نهایت تساهل و مساعدت را در پرداخت مهریه لحاظ نموده اند و در صورت اثبات اعسار زوج پرداخت مهریه بصورت اقساطی و با تواریخ چند ماهه تعیین می گردد که البته زوج یا زوجه به موجب قانون نحوه محکومیت های مالی قادر به اقامه درخواست تعدیل اقساط و حتی پیش قسط مهریه را خواهند داشت.

لازم به ذکر است که در صورت تعیین مهریه به صورت اقساطی و عدم پرداخت اقساط از سوی زوج، کماکان اقساط معوقه حال محسوب می شود و در صورت عدم پرداخت، زوجه قادر است با درخواست جلب زوج نسبت به این امر اقدام کند که این امر گویای این است که جلب یا زندانی زوج از بابت عدم پرداخت اقساط مهریه به قوت خود باقی است.