به منظور نظم بخشیدن  به امور مربوط به فرزندخواندگی و  قبول سرپرستی کودکان بی سرپرست قانونگذار در  قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست  مصوب سال 1392 در این  مورد تصمیم گیری و رویه های واحد و مشخصی را وضع کرده است.

افرادی که می توانند سرپرستی کودکان را قبول کنند

منطبق بر ماده 5 قانون حمایت سه گروه از افراد می توانند درخواست سرپرستی کودکان و نوجوانان را به سازمان ارایه کنند:

نخست؛ زن و شوهری که بیش از پنج سال از تاریخ ازدواج آنان گذشته باشد و از این ازدواج دارای فرزند نشده باشند، به شرطی که حداقل یکی از  آنها بیشتر از 30 سال سن داشته باشد. همچنین اگر پزشک قانونی تایید کند که زن و شوهری نمی توانند بچه دار شوند دیگر نیاز به صبر کردن برای 5 سال نیست.

دوم؛ زن و شوهر دارای فرزند  به شرط  آنکه حداقل یکی از آنها بیش از سی سال سن داشته باشد.

سوم؛ زنان و دختران مجرد  دارای بیش از سی سال سن نیز  می توانند  درخواست  قبول فرزند خواندگی  (فقط برای فرزند دختر) کنند.

اولویت در پذیرش سرپرستی  ابتدا به زوج های بدون فرزند، سپس  زنان و دختران مجرد و در نهایت به زوج های  دارای فرزند می رسد.

شرایط عمومی برای  درخواست کنندگان سرپرستی کودک

افرادی که می خواهند درخواست سرپرستی کودک به سازمان بهزیستی ارایه کنند منطبق بر ماده 6 قانون حمایت باید دارای شرایط زیر باشند ؛1- مقید به انجام واجبات و ترک محرمات دینی باشند، 2-سابقه محکومیت کیفری نداشته باشند، 3- تمکن مالی داشته باشند، 4- دچار حجر  (صغیر،  مجنون،  فقیر  و ناتوان در  تشخیص امور مالی) نباشد، 5- سلامت جسمی و روانی لازم  برای سرپرستی و نگهداری  کودک را داشته باشند، 6- به مواد مخدر و الکل اعتیاد نداشته باشند ، 7- دارای صلاحیت اخلاقی و معتقد به یکی از ادیان مصرح در قانون اساسی باشد و در نهایت 8- مبتلا  به بیماری های واگیر دار و یا صعب العلاج نباشند.

دوره شش ماهه آزمایشی

پس از این که  شرایط فرد یا خانواده درخواست کننده مورد قبول قرارگرفت  دادگاه  با  در نظر گرفتن نظریه سازمان  به صدور قرار آزمایشی شش ماهه اقدام می نماید. در این دوره اگر شرایط درخواست کنندگان تحقق نیافت و یا  تغییر کرد، دادگاه می تواند به تقاضای دادستان یا سرپرست و یا سازمان بهزیستی کودک پس بگیرد.

انتقال اموال به کودک

یکی دیگر از شروط قانونی  قبول تقاضای  فرزندخواندگی  این  است که درخواست کننده  بخشی از اموال خود را به ملکیت کودک در آورد، میزان و نوع این اموال را دادگاه مشخص خواهد کرد. همچنین تمامی مخارج مربوط به تربیت کودک نیز بر عهده درخواست کننده سرپرستی است و وی باید  نسبت به پرداخت این مخارج تعهد کند. این تعهد حتی بعد از فوت سرپرست نسبت به کودک باقی است (تا زمان تعیین سرپرست جدید)  و بنابراین  وی  باید خود را به نفع کودک یا نوجوان تحت سرپرستی خود بیمه کند (مواد 14 و 15 قانون حمایت).

تکلیف کودک در هنگام فوت یا جدایی و یا ازدواج سرپرست

در صورتی که سرپرستان از یکدیگر جدا شوند ،  منطبق بر ماده 20 همین قانون دادگاه با رعایت مصلحت کودک تصمیم خواهد گرفت سرپرستی کودک به یکی از زوجین یا شخص ثالث دیگر منتقل شود و در  انجام این امر رعایت  نظر کودک ضروری است . همچینی در مواردی که دختر یا زن مجردی که  سرپرستی کودکی را قبول کرده قصد ازدواج داشته باشد باید این موضوع را به دادگاه اعلام کند. در صورت انجام ازدواج سازمان بهزیستی  گزارش ازدواج را به دادگاه اعلام می کند و دادگاه با در نظر گرفتن شرایط مندرج در قانون در مورد ادامه سرپرستی و یا اتمام آن تصمیم می گیرد (ماده 26 قانون حمایت).