پس اخذ پروانه وکالت، یک وکیل دادگستری می تواند به سه شکل ممکن وکالت دعاوی را قبول کند؛
وکیل تعیینی: به نوعی از وکالت اطلاق می گردد که اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی به منظور رسیدگی و پیگیری و حضور در محاکم دادگستری و دفاع از حقوق ایشان با حضور در دفاتر وکلای دادگستری یا حضور در مؤسسات حقوقی، با امضای وکالتنامه، وکالت در آن موضوع را به یک وکیل دادگستری اعطاء می نمایند. برای مثال در دعوای مطالبه مهریه، زن چون خود شخصاً توان رسیدگی به امور قضایی خود را ندارد، با استخدام یک وکیل دادگستری انجام آن امور را در چارچوب اختیارات مندرج در وکالتنامه به ایشان واگذار می کند.
وکیل تسخیری: در برخی از دعاوی کیفری به دلیل رعایت حقوق متهم، قانونگذار داشتن وکیل تسخیری را برای متهمی که وکیل تعیینی ندارد، الزامی کرده است از جمله جرایمی با مجازات سلب حیات، حبس ابد، قطع عمدی عضو با دیه یک دوم دیه کامل یا بیش از آن و مجازت های تعزیری درجه سه به بالا مثل حبس تعزیری بیش از 10 سال؛ رعایت این اصل در دادگاه الزامی شده است.
در مرحله تحقیقات مقدماتی دادسرا، بازپرس مکلف است در صورتی که متهم به جرم با مجازات سلب حیات یا حبس ابد، وکیل تعیینی معرفی نکرده است، برای وی از میان وکلای دادگستری حوزه قضایی آن دادگستری، وکیل تسخیری تعیین کند که حق الوکاله وکلای تسخیری به تناسب تعرفه پیش بینی شده از اعتبارات مصوب قوه قضائیه پرداخت می شود.
وکیل معاضدتی: در صورتی که شاکی یا متهم در دعاوی کیفری بغیر از جرایم خاص وکیل تعیینی یا تسخیری نداشته باشد و خواهان و خوانده در دعاوی حقوقی توان مالی برای استخدام وکیل دادگستری را نداشته باشند، می توانند با مراجعه به کانون وکلای دادگستری شهرستان خویش، و با اثبات ناتوانی مالی خود برای رئیس کانون، تقاضای تعیین وکیل معاضدتی کند. وکلای دادگستری در هر سال مکلف به پذیرش سه دعوای حقوقی تحت عنوان وکیل معاضدتی هستند.
نوع چهارمی از وکالت در دعاوی نیز وجود دارد که نیازی به قبولی در آزمون وکالت و گذراندن دوره کارآموزی نمی باشد و آن وکالت اتفاقی است.
وکیل اتفاقی: شخصی است که دارای دانشنامه کارشناسی حقوق یا فقه و مبانی حقوق اسلامی بوده و معلومات کافی برای وکالت دارد اما پروانه وکالت ندارند، هر سال نهایتاً 3 مرتبه می توانند از کانون وکلای دادگستری پروانۀ وکالت اتفاقی بگیرند و برای نزدیکانِ سببی (اشخاصی که به واسطۀ ازدواج فامیلِ شخص شدند) یا نسبیِ خود (اشخاصی که به دلیل هم خون بودن فامیلِ شخص هستند) تا درجۀ دوم از طبقۀ سوم وکالت کنند. یعنی علاوه بر همسر و پدر و مادر و اجداد و فرزندان، و برادر و خواهر، عمو و عمه و دایی و خاله و فرزندانِ آنها را نیز شامل می شود.